El terlemesi, çoğu insanın karşılaştığı yaygın bir sorundur. Genellikle stres veya sıcak hava koşulları gibi dış etmenlerle tetiklenir. Ancak bazı durumlarda el terlemesi, hormonal dengesizlikler veya genetik faktörler gibi daha ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Terlemenin önlenmesi için antiperspirantlar, iontoforez cihazları ve bazı durumlarda cerrahi müdahaleler önerilmektedir. El terlemesinin kontrol altına alınması sosyal ve profesyonel yaşamda önemli bir rahatlık sağlar.
El Terlemesi Neden Olur?
Aşırı el terlemesi diğer bir ifadeyle palmar hiperhidroz kontrol edilemeyen ve yoğun düzeyde sıvı kaybı olarak tanımlanabilir. Bu durumun kaynağında ise ter bezlerinin gereğinden fazla çalışması vardır. Bilindiği üzere ter bezleri vücutta en çok koltuk altı, ayak ve el bölgesinde bulunur. Hiperhidroz çeken hastalar fazla miktarda ter salgıladığı için devamlı olarak bu bölgeler ıslak konumdadır. Avuç içinde daha çok görülen bu problem yaşam standartlarını olumsuz etkileyebilir. Özellikle el terlemesinin bireyde aşırı bir durum haline gelmesi özgüven eksikliği ve utanma belirtilerini tetikleyebilir. Genel olarak el terlemesinin nedenleri aşağıdaki gibi listelenebilir:
- Stresle mücadelede problem yaşama, endişe ve sinirlilik hali, panik atak, depresyon ve kaygı bozukluğu gibi hastalıkların olması
- Doğuştan gelen ve genetik faktörler
- Hormonal değişimlere bağlı ergenlik sonrası görülen etkiler
- Isıl denge toleransının düşük olması
- Korku ve endişe yaşanmasına bağlı olarak adrenalin, epinefrin ve kortizol hormonun dengesiz salgılanması, bununla birlikte ellerde ekrin tez bezlerinin yoğun olması
- Menopoz dönemine girilmesi ve adet döngüsünde olma
- Bazı vücuda alınan ilaçların yan etki göstermesi
- Aşırı el terlemesine neden olan hiperhidroz hastalığının olması
- Tiroid ve şeker hastalığı gibi kronik ya da metabolik hastalıkların varlığı
- İltihap ve enfeksiyon düzeyinin yükselmesi
Bu belirtilerin bazıları doğuştan başlayabilirken birçoğunun ergenlikten sonra görüldüğü de bir gerçektir.
Çocuklarda El Terlemesi Neden Olur?
Çocuklarda el terlemesi vücudun normal bir tepkisi olarak düşünülse de gereğinden fazla olması bazı hastalıklardan şüphe edilmesine neden olabilir. Bu rahatsızlığın kaynağında mineral ve vitamin eksikliği olabilir, çoğunlukla D vitamini eksikliği bu duruma zemin hazırlayabilir. 4. aydan sonra bebeklerde ve çocuklarda sıklıkla gözlemlenen bu problemin nedenleri aşağıdaki şekilde listelenebilir:
- Çocuğun hareket kapasitesinin fazla olması ve aşırı bir aktivite göstermesi
- Hormon bozuklukları (büyüme hormonu ve tiroid problemleri)
- Gazlı içeceklerin ve baharatlı ürünlerin gereğinden fazla tüketilmesi
- Stres ve kaygı problemini duygusal olarak yoğun yaşanması
- Gribal enfeksiyonların sık tekrarlanması
- Vücudun toleransının zorlanacağı yüksek hava sıcaklıklarına maruz kalması
- Sempatik sinir sistemini etkileyen hastalıkların varlığı
- Kan şekeri dengesizliğine bağlı hipoglisemi probleminin görülmesi
- Demir eksikliğine bağlı anemi hastalığının olması
- Dolaşım ve kalple ilgili hastalıkların olması, bu nedenle kanın akışının bozulması
- Solunum sistemini etkileyen astım, alerjik rinit, geniz eti problemlerinin görülmesi
- Bağırsak hastalıkları başta olmak üzere sindirim sistemi bozukluklarının olması
Çocuklarda aşırı el terlemesinin görülmesi huzursuzluk ve gerginlik yaşanmasına neden olabilir. Eğer bu problemin altında yatan bir hastalık varsa erken teşhis edilerek önlem alınması gerekir.
El Terlemesi Nasıl Geçer?
Fizyolojik bir durum olan el terlemesi çözüm yollarının başında günlük bakım rutinlerine dikkat edilmesi vardır. Bunun yanında, düzenli beslenmenin sağlanması ve hazır paketli ürünlerinin tüketiminin sınırlandırılması önemlidir. Kronik ya da metabolik bir hastalıktan kaynaklı bir durum söz konusu ise ilaç ve girişimci tedavilerle süreç desteklenebilir. Herhangi bir neden yokken idiyopatik olarak ortaya çıkıyorsa ter bezlerinin salınımıyla ilgili olduğuna karar verilebilir. Bu durumda da bölgesel steril koşulların sağlanması, stresi yatıştıracak fiziksel aktiviteler yapılması, kaslar üzerine kozmetik ve medikal müdahale, ıslaklığı azaltabilecek kremlerin kullanımı ve doğal bitkisel içerikli kozmetiklerden yararlanma öne çıkabilir.
Aşırı El Terlemesi Nasıl Tedavi Edilir?
Aşırı derecede el terlemesi mevcutsa kozmetik ürünlerinin kullanımı yetersiz kalabilir. Bu doğrultuda bölgesel botoks uygulaması yapılabilir, ancak bu yöntem de ağrılı bir işlemdir ve kısa vadeli etkilidir. Günümüzde alternatif el terlemesi tedavisi arasında iyontoforez uygulaması vardır. Bu yöntemde elin su yüklü bir kaba sokulması sağlanır ve hafif dereceli elektrik akımı verilir. Uygulanan tekniklerle yöntem güvenilir ve sonuç veren bir potansiyele sahiptir. Tedavide kesin bir çözüm aranıyorsa cerrahi müdahale şarttır. Geleneksel cerrahi müdahele uygulamalarında el derisi cerrahi olarak çıkarılır ya da bölge liposuction işlemine tabi tutulur. Gelişen teknolojik cerrahi operasyonlarda ise el terlemesinin ana nedeni olan sempatik sinir zincirinin aktif olduğu kısım klipslenir.
Kalıcı çözüm sunan bu yöntem tıpta 'Klipsli ETS (torakal sempatektomi)' olarak geçer. Genel anestezi uygulanarak yapılan ameliyat ortalama olarak 1 saat sürer ve kişi bir hafta sonra normal hayatına dönebilir. El terlemesi ameliyatında nadiren de olsa endikasyonlar gelişebilir, vücudun başka bir bölgesinde aşırı terleme ortaya çıkarak yan etki oluşturabilir.
El Terlemesine Ne İyi Gelir?
El terlemesi hastalığı yaşayan bireyler bazı önlemler alarak hayat kalitesini arttırabilir. Bu bağlamda yapılması önerilen uygulamalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Bölgenin sık sık yıkanması ter bezlerini sakinleştirebilir, ayrıca dış ortamlarda havlu ya da kağıt mendille bölgenin temizlenmesi nemliliğin giderilmesinde etkilidir. Bu sayede enfeksiyonun engellenmesinde de kritik bir müdahaledir.
- Talk pudrası ya da bebek pudrası kullanımı teri emmede destekleyicidir. Bölgenin kuru kalmasını sağlayarak kokunun da engellenmesinde yardımcı olur.
- Dezenfekte özellikli el jelleri kullanılması dışarı koşullarda yardımcı olurken yıkanma işleminin yapılamadığı durumda çözüm yolu olabilir.
- Bazı krem, jel ya da spreylerin kullanımının hafta boyunca düzenli olması, ara verilmeden bir ömür kullanımı cilt tahrişinin engellenmesi ve ıslaklığın azalmasında yardımcı rol üstlenir.
- Botoks uygulaması da sempatik sinirleri felç etmesi nedeniyle ter bezlerinin aktivitesini durdurmada yardımcıdır. Bu uygulamanın 6 aylık sürelerle tekrarlanması önemlidir.
- Stres ve kaygının kontrol altına alınabilmesi için hobiler arttırabilir, bu anlamda yoga ve meditasyon alternatifler arasındadır. Ayrıca, sosyal aktiviteler, müzik dinleme ya da nefes terapileri yardımcı etkinliklerdendir.
Aşırı terlemenin doğal çözümü var mı?
Salgının sentezlenmesini sağlayan bezlerin kontrollü çalışmasını desteklemek adına bazı doğal çözümlere başvurulabilir. Bununla birlikte zerdeçal, kuru nane, karbonat, yeşil çay, ada çayı, elma sirkesi gibi bitkisel ürünlerin tüketilmesi tavsiye edilir. Bu sayede kötü kokuların engellenmesi ve nemlilik halinin dengelenmesine yardımcı olunabilir. Özellikle karbonat kullanımı ile alkali bir ortam oluşturularak fazla sıvı atılmasına destek olunabilir. Ayrıca, atılan sıvının hızlı buharlaşmasının ve nemin emiliminin yükselmesi kuru yüzeyi destekler. Tüm bu içerikleri kullanmadan önce doğru bir tedavi planı için öncelikle doktora başvurulması da kritiktir.
El Terlemesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
El terlemesi neyin belirtisi?
Sempatik sinir sisteminde bir problemin olması ya da ter bezlerinin kontrolsüz çalışması bu problemi yaratabilir. Bu açıdan, problemin altında yatan bazı kronik hastalıkların tespiti önemlidir.
El terlemesi nasıl geçer?
Kesin bir çözüm isteniyorsa cerrahi müdahale gerekir.
Aşırı el terlemesi için hangi doktora gidilmeli?
Bu problemden kaynaklı şikayetler varsa öncelikle dermatologlara başvurulması gerekir.
Eller Neden Soğuk Terler?
Kan akışı yavaşladığında ya da damarlarda bir problem olduğunda soğuk ter görülebilir. Vücudun gösterdiği bu reaksiyonun amacı vücut ısının dengede tutmakla ilgilidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 6 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 23 Mayıs 2024