Yükleniyor
Dut kurusu çayı geleneksel tıpta sıklıkla başvurulan, sağlık açısından önemli faydaları olan bitki çaylarından biridir. Vitaminler, mineraller ve antioksidanlar bakımından oldukça zengin olan dut, taze haliyle tüketilebileceği gibi kurutulup çayı hazırlanarak da tüketilebilir. Kolesterolü düşürmeden kan şekerini düzenlemeye ve kanser riskini azaltmaya kadar pek çok faydası bulunur.
Dut, botanik biliminde Morus olarak da adlandırılan dut Moraceae bitki familyasına ait, özellikle yaprakları için yetiştiriciliği yapılan bir ağaç çeşididir. Başta Asya ve Kuzey Amerika olmak üzere dünyanın pek çok bölgesinde yetişen ve yetiştiriciliği yapılan dut ağacının mor, siyah ve beyaz renkte özellikle reçel, konserve gibi gıdaların yapımında kullanılan meyveleri vardır. Bunun yanı sıra bu meyvelerin kurutulduktan sonra atıştırmalık olarak tüketilmesi veya çayının yapılması da yaygın kullanım alanlarından birisini oluşturur. Dut meyvesi bileşiğinde birbirinden önemli besin ögelerini barındırır. Kuru dutun bileşiğinde %70 karbonhidrat, %14 diyet lifi, %12 protein ve %3 yağ bulunur. Araştırmalar diğer orman meyveleri ile kıyaslandığında dutun protein içeriğinin daha yüksek, yağ içeriğinin ise daha düşük olduğunu gösterir.
Dut kurusu çayı, antioksidan yapısı sayesinde kişiyi serbest radikallere karşı koruyarak bağışıklık sisteminin güçlenmesini destekler. Bunun yanında sindirim sisteminin fonksiyonlarının çalışmasında önemli bir role sahiptir. Bunların yanı sıra dutun besin değeri sayılanlarla sınırlı değildir. Örneğin, dut bileşiğinde bağışlılık sisteminin normal fonksiyonuna ve cilt sağlığına destek olması ile bilinen C vitamini, kanın pıhtılaşmasında önemli rol oynayan K vitamini ve serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresle mücadele etmeye yardımcı olan E vitamini gibi vitaminler bol miktarda bulunur.
Hücrelere oksijen bakımından zengin kanın taşınmasına yardımcı olan demir ve kan basıncını düzenleme yardımcı olan potasyum gibi mineraller de dut meyvesinin başlıca besin ögeleridir.
Dut kurusu çayı faydaları şu şekilde sıralanabilir:
İlave olarak yapılan bazı çalışmalar dutta bulunan mirisetin isimli bir maddenin bazı kanser türlerinin görülme riskini azaltabileceğini gösterir.
Tazeyken toplanan meyvelerin kurutulması ve ardından demlenmesi ile hazırlanan dut kurusu çayının sağlığa sayısız faydası vardır. Buna göre dut kurusu çayı faydaları için şu şekilde bir liste yapılabilir:
Yapılan çeşitli araştırmalara göre dut çayı hem toplam hem de LDL kolesterol olarak da bilinen kötü kolesterol kontrol altına alabileceğini, bu sayede damarlarda plak birikmesi neticesinde ortaya çıkan ateroskleroz yani damar sertleşmesi riskini azaltarak kalp ve damar sağlığını koruyabileceğin gösterir. Ek olarak, yapılan bazı bilimsel çalışmalara göre dut karaciğer yağlanması riskinin azalması noktasında da vücudu destekler.
Dut kurusu çayı güçlü antioksidanlar içerir. Antioksidanların en önemli özelliği vücutta çeşitli kimyasal tepkimeler sürecinde açığa çıkan serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını önlemesi ve genel sağlığı desteklemesidir. Bir diğer ifadeyle dut kurusu çayı tüketimi vücutta serbest radikallerin birikmesi sonucunda ortaya çıkan oksidatif stres ile ilişkisi bulunan kanser, kalp hastalıkları ve diğer kronik hastalıkların görülme riskinin azalmasına yardımcı olur.
Tip 2 diyabet hastaları, karbonhidrat tüketimi sonrasında kan şekerinin hızla yükselme riski taşırlar. Bu nedenle, bu tip rahatsızlığı olan kişilerin beslenmesinde karbonhidratlara dikkat etmeleri hayati öneme sahiptir. Dut meyvesi, içerdiği 1-deoksinojirimisin (DNJ) adlı bileşik ile bu süreci etkileyebilir. DNJ, bağırsaklarda karbonhidratları parçalayan alfa-glukozidaz enziminin aktivitesini inhibe eder. Bu inhibisyon, karbonhidratların glikoza dönüşümünü yavaşlatır ve dolayısıyla yemeklerden sonra kan şekerindeki ani yükselmeleri önlemeye yardımcı olabilir.
Çeşitli çalışmalar vücutta serbest radikallerin birikmesi sonucu artan oksidatif stresin hücrelerde ve dokularda hasara yol açtığını ve bunun kanser riskini artırabileceğini gösterir. Bazı bilim insanları dut kurusu çayının bileşiğindeki antioksidanların oksidatif stresi azaltabileceğini ve bu sayede kanser riskini azaltabileceğini ileri sürer.
Dut kurusu çayının içeriğindeki C vitamini başta olmak üzere önemli besin maddeleri bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunabilir. Bu sayede dut kurusu çayı soğuk algınlığı ve grip gibi enfeksiyonlara karşı vücudun direncini artırmaya ve semptomların hafiflemesini sağlamaya yardımcı olabilir.
Dut kurusu çayı diyet lifi bakımından zengin içeriği sayesinde sindirim sistemini düzenleyici özelliklere sahiptir. Bu sayede sindirimin düzenlenmesine, kabızlık gibi sindirim problemlerinin önlenmesine yardımcı olabilir.
Lif içeriği yüksek gıdalar mide boşalmasını geciktirmeye ve tokluk hissini artırmaya yardımcı olabilir. Bir başka ifadeyle lif bakımından zengin olduğu bilinen dut kurusu çayı kilo verme sürecinde de önemli yer tutabilir.
Dut kurusu çayının bileşiğinde bulunan anti-inflamatuar maddeler vücuttaki inflamasyonla mücadele etmeye yardımcı olabilir.Sayılanların yanı sıra dut kurusu çayı içeriğindeki E vitamini gibi vitaminler ve antioksidanlar sayesinde cildin genç ve sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
Her bitki kaynaklı çay gibi dut kurusu çayı yapmak için de izlenmesi gereken bazı adımlar bulunur. Öncelikle 1 yemek kaşığı dut kurusu ve 1 su bardağı su edinmeniz gerekir. Ardından dut kurusunu bir kaba alınır ve üzerine kaynar su eklenir. Yaklaşık 8-10 dakika demlemeye bırakılır. Demleme sonrası süzülerek süzerek içilebilir. Dut kurusu çayı tercihe göre sıcak veya soğuk olarak tüketilebilir.
Dut kurusu çayının anne sütünü artırıcı etkileri olduğuna dair bazı kanıtlar vardır. İçeriğindeki besin maddeleri ve antioksidanlar sayesinde dut kurusu çayı süt üretimini artırabilir. Bununla birlikte emzirme döneminde uzman hekime danışmadan herhangi bir bitki çayı tüketilmesi önerilmez.
Dut kurusu çayı düşük kalorili, tok tutucu ve besleyici bir içecek olduğundan diyetlerde rahatlıkla tüketilebilir. Sindirimi kolaylaştırıcı ve metabolizmayı hızlandırıcı etkileri sayesinde kilo verme süreçlerini destekleyebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 23 Temmuz 2024
Yayınlanma Tarihi: 23 Temmuz 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
