Dren Nedir? Dren Nasıl Takılır?

Dren Nedir?

Dren, ameliyat sonrası bölgede kan ve sıvı birikimi olduğunda tüp benzeri bir aletle bölgenin boşaltılmasıdır. Drenin uç kısmında sıvı için toplama kabı bulunurken bu kısmın ortalama çapı 3-10 mm'dir. Ayrıca bu tüp benzeri yapı saydam görünümlü plastik ya da silikon malzemeden üretilir. Ameliyat sonrasında bu drenaj tüpü bir vakum cihazına da bağlanabilir ve ameliyat bölgesinden fazla sıvının çekilmesi sağlanır. Drenin ameliyatlı bölgede kalma süresi ise cerrahi operasyon çeşidine ve cerrahın seçimine göre değişkenlik gösterebilir. Burada tüpe gelen sıvının yoğunluğu ve rengi önemlidir, bazı ağır hastalarda haftalarca dren çeşitleri kalabilir.

Dren Çeşitleri Nelerdir?

Drenden gelen sıvı çeşitleri arasında irin, serum, kan, lenf sıvısı gibi vücut sıvıları yer alabilir. Bu sıvıların hacmi artarsa ameliyatlı bölgede enfeksiyon ve komplikasyon artabilir, dikiş atılmışsa formu bozulabilir. Ayrıca sıvı birikmesi, yakınında yer alan organlara, bazı sinirlere ya da damarlara yük bindirebilir. Özellikle perfüzyonun azalması, iyileşme sürecini yavaşlatır; basıncın artması da ağrıyı tetikleyebilir. Mikrobiyal üreminin de artması, ameliyatlı bölgeyi ciddi bir tehlikeye sokabilir. Tüm bu nedenlerle pasif ve aktif cerrahi drenajlar tercih edilebilir. Bu anlamda iki farklı drenaj türü ameliyat bölgesine uygulanabilir:

• Pasif drenaj: Sıvıyı boşaltmak için yer çekimi kuvvetinden yararlanılır. Örneğin safranın dengelenmesinde T-tüpü ameliyat sonrası kullanılabilir. Kolesistektomi halinde 200-500 ml safrayı bulundurmak için takılan büyük bir mekanizmadır. Diğer bir taraftan küçük boyutlu penrose alternatifinde de açık alan bırakılır, cilt üzerinde yükseklik yapan serbest kısmı sıvının toplanması için bir torbaya gerek duymaz. Ameliyatlı bölgeden gelen sıvı, bir gazlı bez yardımıyla uzaklaştırılır. Burada uygulanan yöntemde tasarlanan yapının emiş gücü yoktur. Bu nedenle dış kısmı ile gövde alanları arasında basınç farklı oluşması beklenir.
• Aktif drenaj: Aktif şekilde işlem gerçekleştirilirse sıvı emici bir cihaz ya da vakuma bağlanarak çıkarılabilir. Hemovac ya da Jackson-Pratt (JP) bir aktif türdür ve bu mekanizmada bir özel tavaya ihtiyaç vardır. Torba benzeri bir bölüme sıvı aktarıldığı için kapalı bir sisteme sahiptir. Penrose gibi pasif sistemlere göre daha rijid yapılıdır ve bundan kaynaklı basınç altında şekli bozulmaz. Bu mekanizmada uç kısımlarının delik olması, farklı bölgelerden sıvının daha hızlı boşalmasını da destekler. 

Dren Nasıl ve Nereye Takılır?

Obezite, meme küçültme ya da büyütme gibi estetik ameliyatlarda bazı otomatize cihazlar kullanılabilir. Bu cihazlarda görülen bir çalışma bozukluğu, kişide lenf sıvısı ve benzeri kaçaklara ya da kanamaya neden olabilir. Buradan hareketle bu ameliyatlar sonrası diren takmak zorunlu hale gelebilir. İşlemde silikon borunun ya da hortumun uç kısmında delikli alan ameliyatlı yerine yerleştirilir. Mekanizmanın diğer kısmının deliksiz formda yer alması, kesi atılan bölgeyi ilgilendirir.

Ayrıca bu deliksiz kısım, cildin alt kısmından bir kanal yardımıyla geçirilerek vücuttan çıkartılabilir. Hasta tuvalete giderken ya da ayağa kalkarken oynamaması için cildin üst kısmına dikiş de atılabilir. Devamında çıkan sıvıların toplandığı ölçeği olan bir hazneye hortumun entegrasyonu da yapılır. Vakumla hazneye negatif basınç verilir ve ameliyat yerinden boşatılacak sıvılar basınçla çekilir. Bu uygulamaya ihtiyaç azaldığında ise vakumun uyguladığı basınç düşürülebilir.

Ameliyat Sonrası Dren Ne Kadar Kalır? 

Drenin vücutta kalma süresi, hastanın sıvı birikimine ya da farklı komplikasyonlara göre değişebilir. Bu doğrultuda doktor takibinde çıkarılma süresi kısaltılabilir ya da uzatılabilir. Genelde ameliyat sonrası 24 ile 72 saat süresinde işlem tamamlanır ve tüp çıkarılır. Ancak bazı hastalarda karın kısmına birden fazla dren takılmışsa 1-2 haftalık süreci de bulabilir. Deri altından alınan sıvının zamanla birikmesinin azalması ve iyileşme sürecinin takip edilmesi işlemin sonlanmasında da etkilidir. Bu işleme ihtiyaç kalmadığında vücuttan beklenmeden hortum ve haznesinin uzaklaştırılması kritiktir. Bunun nedeni ise beyinde bir bölümün çalışmasını bozması ve kalıcı hasara neden olmasıyla ilgilidir.

Dren Çıktıktan Sonra Bakımı Nasıl Yapılır?

Dren çıktıktan sonra bakımı, yara iyileştirme için takip edilen süreçlerle benzerdir. Yara bakımının uzman kontrolünde yapılması gerekirken hijyen koşullarına özen gösterilmesi şarttır. Cilt üzerinde açılan deliklerde dikiş atılmışsa süreç biraz uzun sürebilir. Bu açıdan hastanede ve evde yara bakımı birlikte bir süre uygulanabilir. İlk süreçte pansuman yapılması, yaranın altının iyileşmesi için de zaman tanımış olur. Genel olarak yara bakımı ve cilt yüzeyi sterilizasyonunda izlenecek yollar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Yara bölgesinin çevresinde kuruyan kanı, biriken maddeleri ve diğer kalıntıları temizlemek için gazlı bezden yararlanılabilir.
• Bölgeyi temizlemek için tuzlu su (salin) çözeltisi ya da ev koşullarında sabunlu su tercih edilebilir.
• Salin çözeltisi emdirilen steril bezler kullanılarak cildin üzeri hafif bir şekilde tamponlanabilir.
• Özellikle yanlış seçilen solüsyonlar, yaranın daha çok alevlenmesine ve cildin tahriş olmasına neden olabilir. Kullanılmayacak çözeltiler arasında ise alkol, anti bakteriyel kimyasallar, peroksit yer alabilir.
• Bu işlemler, bir şırınga yardımıyla profesyonel bakımda da kullanılabilir. Salin çözelti, şırıngaya çekilerek yaradan belirli bir mesafede bölgeye püskürtülür. Bu sayede akıntı ve kalıntıların yıkanarak temizlenmesi sağlanır.
• Son aşamada ise yaranın üzerindeki ıslaklığı kurulamak için steril bir bez ya da gazlı bezle müdahale edilebilir.
• Pansumanın değiştirilme zamanında el hijyeni sağlayarak yeni malzemelerle tamponlama ve temizleme işlemi yapılabilir. Aynı zamanda eski pansumanın materyalleri, mikrobiyal kontaminasyon önlenmesi açısından kapalı bir şekilde uzaklaştırılmalıdır.

Tüm bu bilgilerle birlikte doktorun tavsiyesi dışında yara bölgesinde bitkisel kremler ya da losyonların sürülmemesi önemlidir.

Dren Komplikasyonları Nelerdir?

Dren işleminin dezavantajları, aletin uzun süre vücutta kalması ve hortum çaplarının fazla olması ile ön plana çıkabilir. Bu duruma bağlı olarak hastanın ağrı eşiği azsa acı ve ağrıyı yoğun hissedilebilir. Ayrıca dren çıktıktan sonra sıvı gelmesi, başlıca endikasyonlar arasındadır. Bu endikasyon, ameliyat yerinden sıvı dışarıya tam olarak çıkarılamıyorsa ya da vakum gücü yeterli değilse görülebilir. Diğer bir yandan bu mekanizma, kan pıhtısıyla tıkanabilir ve sıvı akışı engellenebilir. Bu durumun oluşması, ameliyat bölgesinde şişkinlik ve ağrının belirgin hale gelmesine neden olabilir. Ek olarak bu sistem hava alarak bölgeyi rahatsız verebilir.

Dren Hakkında Sık Sorulan Sorular

Dren çıktıktan sonra dikiş atılır mı?

Bölgedeki deliklerin açılan çapları fazlaysa dikiş atılabilir. Ancak çoğunlukla doğru yara bakımı ile dikiş atılmasına gerek kalmayabilir.

Dren çıktıktan sonra sıvı gelmesi normal mi?

Kan ve diğer sıvıların tamamen boşaltılamaması ya da sistemde vakum düşüklüğü, işlem sonrasında sıvı gelmesine neden olabilir.

Dren kaç gün kalır? 

Genel olarak ameliyat sonrası 1-2 günlük süreçte işlem gerçekleştilir ve sonrasında mekanizma tamamen çıkartılır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.