Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Nedir? Dolamaya Ne İyi Gelir?

Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Nedir?

Tıp dilinde adı paronişi olan dolama, bakteri ve mantarların kütikül veya tırnak yanında ki kıvrımının yakınındaki cildi etkilediği, el ve ayak tırnaklarının çevresinde oluşan bir deri enfeksiyonudur. Tırnağın tabanındaki deri olan kütikül, tırnak kıvrımı, deri ve tırnağın birleştiği yer olarak bilinir.

Enfeksiyonu yok etmek için antibiyotiklerle tedavi edilerek irin (bir yara etrafında oluşan kalın, enfeksiyöz sıvı) boşaltılır. Hangi bakteriden kaynaklı olduğunu öğrenmek istenirse sıvı incelenebilir.

Bazı durumlarda enfeksiyon tekrar oluşabilir ve bu durum haftalarca sürer. Dolama daha çok mesleki ya da çevresel durumlardan oluşan tahrişten dolayı meydana gelir. Bunun yanında kronik bir bakteri ya da mantar enfeksiyonundan kaynaklanabilir.

Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Neden Olur?

Dolamaya daha çok staphylococcus aureus, streptococcus pyogenes, pseudomonas veya diğer bakteriyel patojenler kaynaklı bakteriyel enfeksiyonlar neden olur. Ayrıca uçuk virüsü, herpes simplex de dolamaya neden olabilmektedir.

Bu bakteriler deriye girip, dolamaya neden olmasının nedenleri şunlardır:

• Kesikler, çatlak cilt veya şeytan tırnakları
• Genellikle ayak tırnaklarında gelişen batık tırnaklar
• Su ya da kimyasallardan kaynaklanan tahriş
• Kütikül bölgesinde travma
• Tırnak yemekten ya da sık sık yapılan manikür, pedikürden kaynaklanabilir.

Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Belirtileri Nelerdir?

Dolama semptomları, enfeksiyonun oluşmaya başlamasından sonra birkaç saat ya da gün içerisinde gelişebilir. Bazı durumlarda bu süre biraz daha uzar.

Dolamanın en sık oluştuğu yer başparmak ve işaret parmağı olup, parmakta şişlik, sertlik, hassasiyet, kaşıntı ve ağrıda yaygın belirtileridir.

Dolama (tırnak enfeksiyonu) belirtileri şöyle listelenebilir:

• Tırnak etrafında deride şişlik, hassasiyet ve ağrı
• Enfeksiyonun olduğu bölgeye dokunulduğunda kızarıklaşması ve yanma
• Derinin altında biriken irin
• Tırnak şekli, rengi veya dokusunun değişmesi
• Tırnağın sertleşmesi
• Tırnağın düşmesi

Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Türleri Nelerdir?

Akut ve kronik olmak üzere iki tür dolama bulunur. Her iki türde de benzer belirtiler ve semptomlar vardır. Akut dolama semptomları saatler ya da birkaç gün içinde ortaya çıkarak enfeksiyonun sadece tırnak kıvrımında oluşmasından kaynaklanır. Bu tür el ya da ayak parmağının içinden daha derine inmez. Semptomlar tedavi ile yok edilir ve altı haftadan az sürebilir.

Akut dolama, daha yavaş gelişerek altı haftadan daha uzun sürebilir. Aynı anda birkaç parmak ya da ayak parmağında gelişebilir. Bakteriyel enfeksiyonla birlikte candida gibi bir tırnak mantarı oluşabilmektedir. Candida, ayak tırnağında mantar enfeksiyonlarına sebep olan çeşitli mantar türleri arasında yer alır.

Herpes simpleks virüsü (HSV) tip 1 ve tip 2 türlerinin yüzünden oluşan herpetik dolama, çocukluk çağında ortaya çıkan cilt hastalığı olarak tanımlanır. Oluşan çatlaklardan içeri giren virüs, herpetik dolamaya sebep olabilir. Bulaşıcı riski bulunan herpetik dolama olan kişilere temastan kaçınmak önemlidir.

Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Kimlerde Görülür?

Dolama yaygın görülen bir tırnak problemidir. Herkes bakteriyel bir tırnak enfeksiyonu kapabilir, ancak şu kişiler arasında daha yaygındır:

Tahriş edici maddelere maruz kalanlarda

Deterjanlar ve diğer kimyasal ürünler cildi tahriş edebilir ve enfeksiyona neden olabilir. Kimyasallarla çalışan ve koruyucu eldiven takmayan kişilerde dolama oluşma riski daha yüksektir.

Tırnaklarını ya da tırnak etlerini ısıranlarda

Tırnak yeme ya da tırnak etlerini koparma, tırnaklarda küçük çatlaklar oluşmasında ve deride kesiklere neden olur. Bu açılan bölgelerden bakteriler deriye girebilir.

Cilt rahatsızlıkları olanlarda

Altta yatan cilt rahatsızlıkları olanların tırnak enfeksiyonları geliştirme olasılığı daha yüksek olmaktadır.

Su ile çalışan kişilerde

Bulaşıkçılar ve elleri ıslak olmasını gerektiren işlerde çalışan kişilerde dolama gelişme ihtimali bulunur.

Dolamaya Ne İyi Gelir? Parmakta Dolama Nasıl Geçer?

Enfekte olmuş tırnağı günde 3-4 kere 20 dakika süre ile ılık suda bekletmek enfeksiyonun birkaç gün içinde geçmesini sağlar, ayrıca çay ağacı yağı mantar önleyici ve antiseptik özelliği ile dolamaya iyi gelir. Çay ağacı yağı kullanımı için 2 damla çay ağacı yağı ve 12 damla zeytinyağı karıştırıp dolama olan bölgeye uygulayabilirsiniz.

Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Tedavisi Nasıldır?

Dolamanın iyileşmesi enfeksiyonun ne kadar şiddetli olduğuna ve ne kadar yayıldığına bağlıdır. Bakteriyel dolamanın birçoğu antibiyotik ve antifungal ilaçlarla geçebilir. Bu ilaçlar enfeksiyonlara neden olan bakterileri öldürmede etkili olur. Uzman doktorun talimatlarına uyduğunuzdan ve enfeksiyonun tekrar oluşmaması için tüm antibiyotik kürünü bitirmek gerekebilir.

Tırnak yatağının etrafında irin birikmişse ve kendi kendine boşaltılamıyorsa uzman doktor tarafından cerrahi müdahale ile iltihap akıtılarak dolamanın tedavisi yapılır. Sonrasında kesimin üzerine bir bandaj yerleştirir. Bölge temiz tutulmalı ve gerektiğinde bandajı değiştirmelidir.

Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Önlemenin Yolları Nelerdir?

Dolama yani paronişi önlemek için şu yöntemlerden yararlanabilirsiniz:

• Tırnakları ısırmak, koparmak ya da çiğnemekten kaçının
• Tırnak etlerini yemeyin
• Tırnakları çok kısa kesmemeye dikkat edin
• Tırnak etlerini keserken, tırnak kıvrımına çok yakın kesmekten kaçının
• Elleri sık sık yıkayın ve tırnaklarınızı temiz tutun
• Cildi tahriş etmeyen yumuşak sabunlar kullanın
• Cilt kuruluğu varsa tırnak kıvrımlarınıza ve kütiküllerinize losyon uygulayın. Aşırı kuru cilt çatlaklara neden olabilir
• Kimyasal ürünlerle çalışıyorsanız su geçirmez eldiven giyin

Dolama (Tırnak Enfeksiyonu) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Dolama ne kadar sürede iyileşir?

Bakterilerin ve Herpes Simpleks Tip 1 ve 2 virüsü yüzünden meydana gelen akut dolamada tedavi için genellikle 1-2 hafta yeterli olmaktadır.

Parmakta dolama tehlikeli midir?

Parmakta sertlik, gerginlik, irin dolu ve ağrı şeklinde ortaya çıkan dolama tedavi edilmediğinde apse oluşuma sebep olur ve bu durum tırnak sağlığında tehlike yaratabilir. Bu yüzden fark edildiği anda tedaviye başlanması önemlidir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.