Doğuştan çarpık ayak sorunu ameliyatsız tedavi edilebiliyor

Çarpık ayağın nedeni bilinmiyor

Çarpık ayak sorunu, yenidoğan bebeklerde karşılaşılan bir durumdur. Yaklaşık 1000 doğumda birinde görülür ve çarpık ayaklı ikinci bir bebek dünyaya getirme olasılığı ise 30’da birdir. Çarpık ayağın sebebi tam olarak bilinmemektedir. Ancak genetik bir hastalık olduğu düşünülmekte ve ailenin yapmış olduğu veya yapmamış olduğu her hangi bir şey bu duruma sebep olmamaktadır. Bu nedenle çocuklarının çarpık ayaklı olmasında ebeveynin kendini suçlu hissetmesi için hiçbir neden yoktur. İyi tedavi edilen bir çarpık ayak, özürlülüğe yol açmaz ve tedavi edilmiş çarpık ayaklı bireyler tamamen normal, aktif bir hayat yaşayabilir.

Tedaviye nasıl başlanıyor?

Ponseti yönteminde doktor, kısa ve dar olan bağları ve tendonları uzatmak için her hafta yaklaşık 1 dakika olacak şekilde bebeğin ayağına nazikçe masaj yapar. Daha sonra ayak alçıya alınır. Alçı parmaklardan kasık bölgesine kadar olmalıdır. Alçı masaj sonrasındaki pozisyonu içerir ve bir sonraki alçıya kadar yumuşak dokuların gevşemesini sağlar. Böylelikle ayaktaki kemikler ve eklemler olması gereken konumlarına getirilmiş olur. Tedaviye bağların esnekliğinin daha iyi olduğu yaşamın ilk 3 haftasında başlanmalıdır.

Evde alçı bakımı nasıl yapılmalı?

1. Dolaşımı kontrol edin. Alçı uygulamasından sonraki ilk 6 saatte her saatte başı, daha sonra günde 4 kez ayağın dolaşımını kontrol edin. Nazikçe parmaklara basın ve kan akımının geri döndüğünü gözleyin. Bastığınızda beyaz olduğunu göreceksiniz. Eğer ayağın kan akımı iyi ise parmaklar hızlı bir şekilde pembeleşecektir. Eğer parmaklar mor, soğuk ve beyazdan pembeye dönmüyorsa alçı sıkmış olabilir. Bu durum gerçekleşirse doktorunuza veya acil servis birimine başvurun ve onlardan alçıyı kontrol etmelerini isteyin.
2. Parmak uçları açıkta kalmalıdır. Eğer parmakların alçının içine kaçtığı görünürse alçı kaymış ve alçı yapılırken verilen pozisyon bozulmuş olabilir. Alçı cilde bası yapabilir ve alçının değişmesi gerekir. Bu yüzden doktorunuza böyle bir durumun gerçekleştiğini söyleyin.
3. Alçıyı kuru ve temiz tutun. Eğer alçı kirlendiyse hafif nemli bir bezle silebilirsiniz.
4. Alçıyı ilk yapıldığında bir yastık ya da yumuşak bir ped üzerine yerleştirin. Çocuğunuz sırtüstü yatarken alçının topuk bölgesi boşta kalacak şekilde altına bir yastık koyarak bacağını yukarıda tutun. Bu işlem topuğa olan alçı basısını önler.
5. Bebeğinizin altını sık sık değiştirin. Alçının kirlenmesini önlemek için ve içine idrar ya da dışkı girmesini önlemek için bezini sık sık değiştirin ve alçının yukarısından bağlayın.

Tedavinin süresi nedir?

Çarpık ayak hastalığının düzeltilmesi için 6-8 alçı (her biri parmaklardan kasık bölgesine kadar olmalı ve diz dik açıda olmalı) yeterli olacaktır. Dirençli ayaklarda bile maksimum düzelme için 9 veya 10 alçıdan fazlasına ihtiyaç yoktur. Tedavi eden uzman kemiklerin konumunu ve düzelmenin derecesini parmaklarıyla hissedebileceği için röntgen filmi çekilmesine çoğunlukla ihtiyaç duyulmaz. (Kompleks vakalar haricinde)

Tedavinin tamamlanması

Çoğu ayakta düzelmeyi tamamlamak için ameliyat sayılamayacak kadar küçük bir cerrahi girişim gerekmektedir. Bu girişim ile tam düzelmeye engel olan Aşil tendonu dediğimiz gergin yapı dar uçlu bir neşter ile tamamen kesilir ve düzeltmenin son hali verilerek son alçı yapılır. Bu tendon kendini 3 hafta gibi yeterli bir sürede yeniler ve bu sürenin sonunda alçı tamamen çıkarılır.

Alçı sonrasında ne yapılmalı?

Çarpık ayak, düzeltildikten sonra tekrarlamaya eğilimlidir. Son alçıdan sonra tekrarlamaları önlemek için bir ayak abduksiyon cihazı muhakkak giyilmelidir. Bu cihaz parmakları açıkta bırakan, düz tabanlı, yüksek bilekli ve bir alüminyum barın uçlarına bağlanmış ayakkabılardan oluşur. Ayakkabıların topukları arasındaki mesafe bebeğin omuz genişliği kadardır. Kaymaları engellemek için ayakkabılara modifikasyon yapılabilir. Bu cihaz en az 3 ay gece gündüz olmak üzere günün 23 saati giyilir. Sonrasında 2-4 yaşına kadar sadece gece ve gündüz uykularında giyilir. Cihazın takıldığı ilk birkaç gece boyunca bebek bacaklarını ayrı ayrı oynatmak isteyeceği için rahatsız olacaktır, ancak kısa bir süre sonra birlikte hareket ettirmeyi kabullenecektir. Cihazın ayaktan çıkmaması çok önemli bir husustur.  İzah edildiği gibi takılmadığı takdirde düzeltilmiş olan çarpık ayak eski haline dönecektir. İkinci geceden sonra bebek cihaza alışmış olacaktır. Cihaz tedavisi tamamlanıp cihaz takılmasına ihtiyaç duyulmadığında sıradan normal ayakkabılar giydirilebilir. İyi düzeltilmiş bir çarpık ayak çocuk 4 yaşına gelene kadar tekrarlama eğilimindedir. Tekrarlamayı önleyen tek başarılı metot olan ayak abduksiyon cihazı tarif edildiği şekilde takıldığında hastaların yaklaşık yüzde 95 'inde başarılıdır. Bu cihazın kullanımı çocuğun oturmasını, emeklemesini ve yürümesini geciktirmez

Yıllık kontroller atlanmamalı

Düzeltilmiş bir çarpık ayağın takibi 2 yaşına kadar 3-4 ayda bir, sonrasında daha uzun periyotlarla yapılır. Doktorunuz size çarpık ayağın ciddiyetine göre ayak abduksiyon cihazının kullanım süresini ve tekrarlama için eğilim olup olmadığını kontrollerinizde anlatacaktır. Tedaviyi doktorunuza sormadan erken sonlandırmayın. Uzun dönem tekrarlama olma ihtimaline yönelik 8-10 yaşına kadar yıllık kontroller yapılmalıdır.D

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.