Üçlü E olarak da bilinen doğu at ensefaliti, aedes, coquillettidia ve culex cinsi enfekte sivrisineklerin insanları ısırması sonucu bulaşan nadir ancak nörolojik semptomlara yol açabilecek tehlikeli bir hastalıktır. Adını, ilk kez 1830'lu yıllarda atlarda keşfedilmesinden alan doğu at ensefaliti, yalnızca enfekte sivrisineklerden bulaşarak insandan insana geçmez. Çoğu vakada belirti daha göstermeyen hastalığı nadir görüldüğü gerçeği söz konusu olsa da ortaya çıktığı takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabildiği de değerlendirilir.
Doğu At Ensefaliti Nedir?
Doğu at ensefaliti, enfekte sivrisineklerden insanlara bulaşan, nadir ancak beyin iltihabına yol açabilen arbovirüs kaynaklı zoonotik bir hastalıktır. Yalnızca sivrisineklerin ısırması sonucundan insanlara bulaşaran doğu at ensefaliti menenjit veya ensefalit gibi ateşli bir hastalıkla birlikte nörolojik semptomlara da yol açabilmesiyle bilinir.
İçerdiği potansiyel tehlikeler endişe yaratsa da doğu at ensefaliti zaman zaman ortaya çıkabilen ancak nadir bir hastalık olarak kabul edilir.
Aynı zamanda doğu at ensefaliti, genellikle Kuzey, Orta ve Güney Amerika ile Karayipler'de bulunan zoonotik sivrisinek vektörlü Togavirüs'ün yol açtığı bir enfeksiyondur.
Ortaya çıktığında birçok vakada belirti göstermeyen doğu at ensefaliti, kimi vakalarda ateş, kusma, ishal ve zaman zaman da uyku sersemliği ortaya çıkarabilir.
Özellikle son dönemlerde ABD’de atlarda virüsün tespit edilmesiyle gündeme gelen doğu at ensefaliti için hastalığa yakalananların yüzde 30’u gibi bir oranda vefat durumu olduğu ifade edildi. Ancak bilimsel olarak daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğu da belirtiliyor.
Doğu At Ensefaliti Neden Olur?
Doğu at ensefaliti (Üçlü E), genellikle enfekte bir sivrisineğin ısırması sonucunda insanlara yayılan bir virüsten kaynaklanır. Doğu at ensefaliti virüsü, genellikle bataklıklarda bulunan sivrisinekler ve kuşlar arasında dolaşımdadır. Bu sinek ve kuşların insanların ısırması sonucu virüs bulaşır. Ancak insandan insana geçmez.
Doğu At Ensefaliti Nasıl Bulaşır?
Doğu at ensefaliti, virüsle enfekte olan sivrisineklerin insanları ısırmasıyla bulaşır. Burada önemli olan nokta doğu at ensefalitinin insandan insana bulaşmamasıdır. İnsanlar arası bulaş söz konusu olmadığı gibi hastalık atlardan da geçmez. Yalnızca sineklerden insanlara bulaşan bir hastalık olarak bilinir.
Doğu At Ensefaliti Belirtileri Nelerdir?
Doğu at ensefaliti hastalığına neden olan virüsle enfekte olan kişiler genellikle herhangi bir belirti görmez veya hastalığı rahat geçirir. Ancak belirti gösteren vakalarda yüksek ateş, kusma, ishal, kas ağrısı, titreme, yorgunluk ve kafa karışıklığı ortaya çıkabilir.
Doğu at ensefaliti şu belirtileri gösterebilir:
- Yüksek ateş
- Kusma
- İshal
- Kas ağrısı
- Titreme
- Yorgunluk
- Kafa karışıklığı veya uyku sersemliği
Ortaya çıkan bu belirtiler genellikle enfekte sivrisineğin ısırmasından 4-10 gün sonra (kuluçka süresi) ortaya çıkar. Eğer hastalık beyin iltihabına yol açtıysa daha ciddi belirtiler de ortaya çıkabilir. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Doğu At Ensefaliti Nasıl Teşhis Edilir?
Doğu at ensefaliti tanısı için özel bir test veya tanı yöntemi yoktur. Fiziki muayene veya vücuttaki antikor varlığını belirlemek için beyin omurilik sıvısı test edilir.
Doğu At Ensefaliti Tedavisi Var mı?
Doğu at ensefaliti hastalığının şu an için bir tedavisi yoktur. Buna aşı veya ilaçlar da dahildir. Hastalıkta amaç ortaya çıkan semptomları hafifletmek ve hastalığın daha rahat atlatılmasını sağlamaktır. Semptomları hafifletmek için ise kişinin bol su içmesi önerilir veya ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.
Doğu At Ensefaliti Hakkında Sık Sorulan Sorular
Doğu at ensefaliti ne demek?
Diğer adı Üçlü E olan doğu at ensefaliti, sivrisineklerden insanlara geçen zoonotik bir hastalıktır. Hastalığa neden olan virüsün arboviros kaynaklı olduğu değerlendirilir.
Doğu at ensefaliti nerede görülür?
Doğu at ensefaliti yaygın olarak Kuzey, Orta ve Güney Amerika ile birlikte Karayipler’de görülür. Bu bölgedeki enfekte sivrisineklerin insanları ısırması sonucundan hastalık ortaya çıkmıştır.
Doğu at ensefaliti için risk faktörleri nelerdir?
Doğu at ensefalitinin sivrisineklerin yaşadığı ve ürediği sulak ve bataklık alanlarda yaşayan veya çalışan kişiler, 15 yaşından küçük çocuklar, 50 yaş üstü bireyler ve bağışıklığı çok zayıf olan kişilerde daha yaygın olduğu değerlendirilir.
Doğu at ensefaliti için bir aşı var mı?
Doğu at ensefalitiyi önlemek veya hastalığı iyileştirmek için bir aşı yoktur.
Doğu at ensefaliti hastalığı ölümcül müdür?
Yapılan açıklamalar, hastalığa yakalananların yüzde 30’undan vefat durumunu içerse de doğu at ensefaliti herkes için yaşamı tehdit edici bir hal almaz. Hastalık daha çok beyin iltihabını dönüşürse veya kişinin bağışıklık sistemi düşükse olumsuz etkiler yaratabilir. Bir sivrisinek tarafından ısırılıp belirtiler ortaya çıktığında doktora başvurun.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 27 Ağustos 2024
