Yükleniyor
Dizartri, sinir sistemindeki hasarın konuşmaya yardımcı olan kasların felce uğramasına veya zayıflamasına neden olduğu bir motor konuşma bozukluğudur. Konuşmaya yardım eden kaslarda meydana gelen bu hasar, dili veya ses kutusunu kontrol etmeyi zorlaştırarak kişinin geveleyerek konuşmasına yol açar. Uygulanacak konuşma terapileri bu bozukluğun giderilmesine yardımcı olur.
Dizartri, merkezi sinir sistemi hastalığına bağlı olarak kelimeleri telaffuz etmede zorluktur. Bu bozukluğu yaşayan kişiler konuşmakta zorluk çekerek tabiri caizse gevelerler ve söyledikleri kolay bir şekilde anlaşılmaz.
Konuşmaya yardımcı olan kasların zayıflığından kaynaklanan dizartri genelde bir hastalıktan ziyade aşırı yorgunluk, sarhoşluk, yakın zamanda anestezi almak veya diş eksikliğine bağlı olarak meydana gelir.
Dizartri özellikle ALS, MS ve Parkinson hastalığıyla birlikte inme ve travmatik beyin hasarı geçirmiş kişilerde daha yaygın olarak görülür.
Dizartri yaşayan kişilerin konuşmalarının normale döndürülmesi için ise genellikle konuşma terapileri uygulanır.
Dizartri, kişinin konuşmak için kullandığı kasların zayıflaması ve hasar alması sonucu meydana gelir. Bu hasar sinir sistemindeki bozukluklar, aşırı yorgunluk, sarhoşluk, yakın zamanda anestezi alınması ve diş eksikliğine bağlı yaşanabilir. Ayrıca birtakım hastalıklar da dizartriye yol açar.
Dizartri genel olarak şu nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar:
Konuşma kaslarının zayıflamasıyla ortaya çıkan dizartri, genellikle geveleyerek konuşma belirtisi ile karakterizedir. Bununla birlikte kişinin konuşmasının anlaşılamaması, yavaş veya düzensiz şekilde hızlı konuşmak, burundan gelen hırıltılı bir ses ve dil veya yüz kaslarını hareket ettirmede zorluk da dizartri belirtisidir.
Konuşma bozukluğu anlamına gelen dizartri belirtileri şöyledir:
Özetle dizartri, motor bir konuşma bozukluğu olduğu için kişinin konuşmasında ciddi deformeler oluşturur. Meydana gelen bu deforme ve hasar kişinin anlaşılmasını zorlaştırarak günlük hayatını olumsuz etkiler ve psikolojik olarak da kişiye zarar verebilir.
Soruların ardından kişiden konuşması ve konuşma sırasında dil, dudak ve çene kaslarını hareket ettirmesi istenir. Dizartri bulgusuna işaret eden belirtiler söz konusuysa dizartri teşhisi konur ancak farklı hastalıkların belirlenmesi için ek testler istenebilir.
Aniden ortaya çıkan konuşma bozukluğu felce işaret edebileceği için acil müdahale gerektirir ancak felce nazaran dizartride ortaya çıkan konuşma bozukluğu biraz daha zamana yayılabilir. Doktor tarafından öncelikle kişiye farklı bir hastalığının olup olmadığı sorulur.
Dizartriye neden olabilecek hastalıkların tanısı için doktor şu testleri isteyebilir:
Dizartri tedavisinde amaç konuşma bozukluğunu gidermek ve kasların gerçek gücüne döndürülmesini sağlamaktır. Bu yolda uygulanabilecek başlıca tedavi yöntemi konuşma terapileridir. Bununla birlikte ağız ve çene kaslarını güçlendirecek egzersizler de konuşmanın normale dönmesi için açısından faydalıdır.
Dizartri, konuşmak için kullanılan kasların zayıflaması anlamına gelir. Bu zayıflık sonucunda kişinin konuşması bozulur ve söyledikleri anlaşılamaz hale gelir.
Dizartri, hipokinetik dizartri, hiperkinetik dizartri, ataksik dizartri, sarkık dizartri ve karışık dizartri olmak üzere altı başlık altında türlere ayrılır. Bu altı tür arasında en yaygın görülen dizartri çeşidi karışık dizartridir.
Dizartri genellikle konuşmanın bozulmasıyla ortaya çıkar. Bu bozulma kişinin konuşurken gevelemesi olarak kabul edilir. Ayrıca konuşmanın şiddetinin ve hızının değişmesi de dizartri göstergesi olabilir.
Dizartrinin yol açtığı iletişim sorunları nedeniyle kişi sosyal çevresinde zorluk yaşayabilir ve buna bağlı olarak depresyonla karşı karşıya alabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 22 Mart 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
