Yükleniyor
Diz ağrısı yaygın gözüken bir rahatsızlık olmakla birlikte her yaştan insanı etkileyebilir. Günlük yaşamı olumsuz etkileyen seviyelere ulaşabilen diz ağrıları doktor kontrolünde tedavi edilebileceği gibi bireysel olarak uygulanacak basit yöntemlerle de geçebilir. Diz ağrısının yaygın nedenleri arasında yaralanmalar, dizin aşırı zorlanması, kırıklar, menisküs yırtığı, dizdeki aşırı stres yer alır. İlaç tedavisi ile geçebileceği gibi şiddetli vakalarda tıbbi müdahale de gerekebilir.
Diz ağrısı, diz ekleminde veya çevresindeki dokularda zaman zaman şiddetli olarak hissedilen rahatsızlık veya ağrı olarak tanımlanır. Bu ağrı yaş, cinsiyet veya fiziksel aktivite düzeyine bakılmaksızın herkesi etkileyebilirken kişinin ünlük yaşam aktivitelerini sınırlayabilir. Diz ağrısının nedenleri, basit kas zorlanmalarından ciddi eklem hastalıklarına kadar geniş bir kategoride yer alabilir.
Diz, vücudun en büyük ve en karmaşık eklemlerinden biridir. Uyluk kemiği (femur), kaval kemiği (tibia) ve diz kapağı (patella) arasında bir menteşe görev alır. Bu eklem, bağlar, tendonlar, kıkırdak ve menisküs gibi yapılarla desteklenir ve stabilize edilir. Dizin karmaşık yapısı ve sürekli hareket halinde kullanımı, onu yaralanmalara ve dejeneratif değişikliklere karşı hassas bir hale getirir.
Diz ağrının sık görülen sebepleri şöyledir:
Yaralanmalar: Diz yaralanmaları arasında ön çapraz bağ (ACL) yırtıkları, menisküs yırtıkları, patella çıkıkları ve tendon yırtıkları bulunur. Bu tür yaralanmalar genellikle spor aktiviteleri sırasında ani dönme veya durma hareketleri sonucu meydana gelir. Bu durum diz ağrısının en yaygın görülen nedeni olarak kabul edilir.
Artrit: Diz ağrısının yaygın bir nedeni olan artrit, eklem iltihabını ifade eder. Osteoartrit, romatoid artrit ve gut gibi farklı artrit türleri diz eklemini etkileyebilir. Osteoartrit, eklem kıkırdağının aşınmasıyla karakterize edilirken, romatoid artrit bağışıklık sisteminin eklem zarına saldırması sonucu oluşur.
Tendinit ve bursit: Tendonların iltihaplanması (tendinit) veya bursaların iltihaplanması (bursit), diz ağrısına neden olabilir. Özellikle patellar tendinit, diz kapağını kaval kemiğine bağlayan tendonun iltihaplanmasıyla ortaya çıkar ve genellikle tekrarlayan zıplama veya koşma aktiviteleriyle ilişkilidir.
Kireçlenme (Osteoartrit): Diz eklemindeki kıkırdak dokunun zamanla aşınması sonucu oluşan osteoartrit, özellikle ileri yaşlarda yaygın bir diz ağrısı nedenidir. Bu durum, eklemde sertlik, şişlik ve hareket kısıtlılığına yol açar.
Enfeksiyonlar: Başta septik artrit gibi enfeksiyonlar, diz ekleminde şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık ve ateşe neden olabilir. Bu tür enfeksiyonlar acil tıbbi müdahale gerektirir.
Diz ağrısı genellikle dizin aşırı kullanımı, burkulma, çapraz bağ kopması ya da menisküs yırtığı gibi yaralanma kaynaklı travmalar, tendinit, bursit, kireçlenme, iltihaplı romatizma, enfeksiyon, ağrı sendromları veya diz kapağı çıkığı gibi nedenlerle yaşanır.
Diz ağrısına neden olan durumlar şunlardır:
Ön çapraz bağ (ACL), diz eklemini sabit tutan dizdeki önemli bağlardan biridir. Ani durma hareketi, yön değiştirme veya yüksek etkili sporlar sırasında ön çapraz yağ yırtılabilir ve özellikle sporcuların uzun süre sahalardan uzak kalmasına neden olabilir. Bu tür yaralanmalar genellikle dizin kilitlenmesine, şiddetli ağrıya ve hareket kaybına neden olur.
Diz bölgesine alınan şiddetli darbeler sonucu patella (diz kapağı) veya diğer kemiklerde kırık meydana gelebilir. Yaşanan travmalar, trafik kazaları veya yüksekten düşme gibi olaylar kemiklerde kırıklara yol açabilir. Kırıklar genellikle dizde ciddi ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı ile ortaya çıkar.
Bursalar, vücuttaki eklemleri koruyan sıvı dolu keseciklerdir. Dize aşırı yük binmesi veya sürekli diz üstü çalışma gibi faktörler bursalarda iltihaplanma meydana getirebilir. Bu durum dizde hassasiyet, şişlik ve hareket sırasında rahatsızlık hissi ile kendini gösterir. Diz ağrısının nedenlerinden biri de diz bursitidir.
Patellar tendinit, diz kapağını kaval kemiğine bağlayan tendonun iltihaplanmasıdır. Atlama, koşu veya ani hareketler sonucu oluşabilir. Diz kapağının hemen altında ağrı hissedilir ve bu ağrı diziksel aktivite ile birlikte daha da kötüleşebilir.
Menisküs, diz eklemindeki kıkırdak dokudur ve ani dönme hareketleri sırasında yırtılabilir. Yırtık menisküs dizde şişlik, ağrı ve hareket sırasında takılma hissine neden olabilir.
Diz ekleminde serbest dolaşan küçük kemik veya kıkırdak parçaları eklem hareketlerini kısıtlayabilir ve ağrıya neden olabilir. Bu parçalar, diz ekleminde sıkışarak bir hareket kısıtlılığı yaratabilir ve bu durum ağrılı olabilir.
İliotibial bant, kalçadan dize uzanan kalın bir bağdır. Bu bant dizin dış kısmında tahrişe neden olduğunda iliotibial bant sendromu meydana gelir. Özellikle koşucular ve bisikletçiler arasında yaygın olan bu durum dizin dış tarafında ağrı oluşturur.
Diz kapağının normal pozisyonundan kayarak yana doğru çıkması diz kapağı çıkıklığı olarak ifade edilir. Bu durum genellikle travma sonucu oluşur ve dizde belirgin bir şekil bozukluğu, şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı ile kendini gösterir.
Diz ağrısı her zaman doğrudan diz kaynaklı olmayabilir. Kalça veya ayakta oluşan problemler, yürüme şeklini değiştirerek dize aşırı yük binmesine ve zamanla diz ağrısına neden olabilir.
Kireçlenme veya osteoartrit, diz ekleminde kıkırdak aşınması ile karakterize edilen dejeneratif bir eklem hastalığıdır. İleri yaşla birlikte gelişir ve dizde sertlik, ağrı ve hareket kısıtlılığı yaratır.
Bağışıklık sisteminin eklemlere saldırması sonucu oluşan iltihaplı bir hastalığa romatizmal eklem iltihabı adı verilir. Sabahları dizde sertlik, şişlik ve hareket güçlüğü ile kendini gösterir.
Gut hastalığı, vücutta ürik asit seviyesinin yükselmesi sonucu eklemlerde kristal birikmesiyle oluşur. Genellikle ayakta görülse de diz ekleminde de ağrıya neden olabilir. Ani ve şiddetli ağrı atakları ile kendini gösterir.
Yalancı gut, gut hastalığına benzer bir durumdur ancak burada kalsiyum pirofosfat kristalleri birikir. Ani başlayan diz ağrısı, şişlik ve iltihaplanma ile karakterizedir.
Septik artrit ise bakteriyel enfeksiyon sonucu eklem içinde iltihaplanma meydana gelmesidir. Şiddetli ağrı, yüksek ateş, kızarıklık ve şişlik gibi belirtiler gösterir. Acil tıbbi müdahale gerektirir.
Dizde oluşan tıbbi nedenler dışındaki diz ağrıları kişilerin bireysel çabaları ve uyguladığı yöntemlerle birlikte iyileşebilir. Bitkisel yöntemlerle birlikte fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci de şiddetli olmayan diz ağrılarının iyileşmesinde etkilidir. Ancak bunun dışındaki ciddi belirti ve durumlar cerrahi müdahale gerektirebilir.
Diz kapağı ağrısı genelikle yürüme, koşma, diz çökme, çömelme ve zıplama gibi diz eklemini zorlayan ve stres uygulayan aşırı kullanımlar, düşme veya çarpma gibi yaralanmalar, diz kapağında kayma, kıkırdak yumuşaması, tendon iltihaplanması ve kas dengesizliği gibi nedenlerle yaşanır.
Diz kapağı ağrısı nedenleri genel olarak şunlardır:
Çeşitli sebeplerle meydana gelen diz ağrılarının yarattığı bazı belirtiler mevcuttur. Şiddetli ağrı, şişme, sertlik ve kızarılık diz ağrısı belirtileri arasında görülebilir. Bu belirtilerin geçmediği ve artarak devam ettiği durumlarda mutlaka bir doktora başvurulması gerekir.
Diz ağrısı belirtileri şu başlıklar altında özetlenebilir:
PRICE ilkeleri olarak bilinen “koruma, dinlenme, buz kompresi, sıkıştırma (esnek sıkıştırma bir bandajı)” diz ağrıları ve yaralanmalarında ağrıya iyi gelmesi için ilk yardım müdahelesinin altın kuralıdır, bunun dışında:
Bu gibi durumlar diz ağrısına iyi gelmiyor ve semptomlarınız devam ediyorsa ağrınızın altında cerrahi müdahale gerektiren bir durum yatıyor olabilir ve doktora danışmanız tavsiye edilir.
İnsanların bireysel olarak uyguladığı yöntemlerin diz ağrısına iyi gelmediği ve ağrının şiddetli olarak devam ettiği durumlarda doktor kontrolü gerekir. Muayene sırasında doktor;
Yapılan muayene sonrası doktorun bazı testler istemesi olasıdır. Bu testler ise şöyledir:
Bunların dışında doktor bir iltihap veya enfeksiyondan şüpheleniyorsa kan testi isteyebilir, artrosentez olarak adlandırılan diz ekleminden iğne ile sıvı alınması işlemini uygulayabilir.
Konulan teşhis ve dizin son durumu göz önüne alındığında çeşitli tedaviler uygulanabilir. Bunlar ilaç tedavisi, terapi, enjeksiyonlar ve dizin son durumuna göre ameliyat olabilir.
Doktor, ağrıyı hafifletmek için ilaç tedavisine başvurabilir.
Ağrının durumuna göre diz için özel fizik tedavi ve egzersiz programları önerilir. Burada amaç dizin etrafındaki kasları güçlendirmek ve daha normal hale getirmektir.
Bazı durumlarda doktor ilaçları veya diğer maddeleri doğrudan ekleminize enjekte etmenizi isteyebilir Enjeksiyon örnekleri şunlardır:
Ameliyat olmayı gerektirecek bir yaralanmanız söz konusuysa bazı operasyonlar gerçekleştirilebilir. Siz de ameliyat olmayı isterseniz uygulanabilecek cerrahi operasyon çeşitleri şöyledir:
Diz ağrısına iyi gelen çeşitli başlıklar olabileceği gibi zencefil ve zencefil yağınız diz ağrısına öncelikli olarak iyi geldiği bilinir.
Çok şiddetli diz ağrısı ve kireçlenme yoksa yürüyüş yapmak ağrıyan bölgeye iyi gelip rahatlatacaktır.
Evde diz kapağı ağrısını geçirmek için uygulanacak en kolay ve basit yöntemlerden biri soğuk komprestir. Hazırladığınız buzları temiz bir beze sararak ağrıyan bölgenin üstünde bekletebilirsiniz.
Diz ağrısının en yaygın nedenleri yaşlılığa bağlı dizdeki kasların zayıflaması, yaralanma veya dizde tekrarlayan strestir. Bunlarla birlikte diz ağrısının diğer yaygın nedenleri arasında burkulmuş veya zorlanmış bağlar, kıkırdak yırtıkları, tendinit ve artrit yer alır.
Bir türlü geçmeyen diz ağrısı, altta yatan kronik veya ilerleme potansiyeli olabilecek bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Bu tür diz ağrıları genellikle kireçlenme, romatoid artrit, tendinit, bursit, menisküs yırtığı, gut hastalığı ve çeşitli enfeksiyonlara bağlı meydana gelebilir. Geçmeyen diz ağrısı şikayetiniz varsa doktora başvurulmalı ve ağrının nedeninin belirlenmesi sonrasında tedaviye başlanmalıdır.
Diz ağrısı şikayeti için ortopedi bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 7 Şubat 2025
Yayınlanma Tarihi: 7 Şubat 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
