Yükleniyor
Displazi, bir doku veya organda anormal tipte hücrelerin bulunması ve anormal hücre büyümesi anlamına gelir. Bu anormal hücreler genelde kanser değildir, ancak bazen kansere dönüşebilir. Displazi, hücrelerin mikroskop altında ne kadar anormal göründüğüne ve doku veya organın ne derece etkilendiğine bağlı olarak hafif, orta veya şiddetli şekilde seyredebilir.
Displazi, dokular veya organların içindeki hücrelerin anormal gelişimi anlamına gelir. Bazı vakalarda prekanser olarak adlandırılan kanser öncesi süreci ifade eden displazi her durumda kansere dönüşmeyebilir.
Vücudun herhangi bir bölgesinde meydana gelen displazinin türüne göre şiddet derecesi değişebilir. Yaygın olarak anormal büyüme displazisi ve servikal displazi olarak görülen displazi ilerlemiş evrelerinde kansere dönüşme riski taşır.
Özellikle servikal displazi, kadınlarda vajinal belirtilere yol açar. Bu belirtiler arasında anormal kanama, vajinal akıntı ve cinsel ilişki sırasında ağrı yer alır.
Displazinin tedavisi ise türüne göre değişir.
Özelllikle servikal displaziye neden olan faktörlerin başında HPV virüsü gelir. Bununla birlikte genel displaziye neden olabileceği düşünülen diğer faktörler ise enfeksiyonlar, sigara tüketimi, bağışıklığın düşmesi, kansere yol açan maddelere maruz kalma ve genetik olabilir.
Displaziye neden olabilecek faktörler şu şekildedir:
Displazi kendi içinde türlere ayrılır ve hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilir. Özellikle gelişimsel displazi, anormal büyüme displazisi ve servikal displazi öne çıkar.
Gelişimsel displazi genel olarak çocuklarda ortaya çıkar. Çocukların gelişimi etkileme ihtimali bulunan gelişimsel displazinin kansere yol açma riski bulunmaz. Gelişimsel displazi de kendi içinde türlere ayrılır. Bunlar kalça displazisi, iskelet displazisi ve ektodermal displazidir. (cilt, saç, tırnak, dişleri etkiler)
Kalça displazisi: Kalça eklemlerini etkileyen kalça displazisi, kemiklerin birbiriyle uyumsuzluğu sonucunda meydana gelir. Bu durum genellikle bebekleri ve çocukları etkiler.
İskelet displazisi: Genetik bir bozukluk olan iskelet displazisi çocukların farklı bölgelerinde ortaya çıksa da genel olarak kol, bacak, göğüs kafesi, kafatası ve omurgalarda ortaya çıkar.
Ektodermal displazi: Ektodermal displazi ise cilt, saç, tırnak ve dişleri etkileyen bir displazi türüdür.
Hücre ve dokulardaki anormal büyümeleri ifade eden anormal büyüme displazisi, bazı vakalarda kanser öncesi süreçle bağlantılıdır. Anormal büyüme displazisi de servikal displazi ve miyelodisplastik sendromlar olmak üzere iki türde kendini gösterir.
Servikal displazi kadınlarda rahim ağzı bölgesini etkileyen ve genelde vajinal belirtiler ortaya çıkaran bir displazi çeşididir. Kanser öncesi süreci de kapsayan servikal displazi tedavi edilmediği takdirde ilerleyen vakalarda kansere dönüşebilir.
Servikal displazi de kendi içinde üç farklı sınıflandırmaya ayrılır. Bunlar şöyle açıklanabilir:
CIN 1: CIN 1 sınıflandırması, dokulardaki epitel kalınlığının yaklaşık üçte birini etkileyen anormal hücreleri tanımlamak için kullanılır.
CIN 2: CIN 2 dokulardaki epitelin yaklaşık üçte biri ile üçte ikisini etkileyen anormal hücre büyümesi ifade eden bir sınıflandırmadır.
CIN 3: CIN 3 ise anormal hücre büyümesinin üçte ikisinden daha fazlasını içerir.
Sınıflandırma içindeki CIN 1 servikal displazi nadiren kansere dönüşür ve genellikle kendiliğinden geçer. CIN 2 ve 3 ise kanseri önlemek için tedaviye ihtiyaç duyar.
Displazide görülen belirtiler türüne göre değişiklik gösterir. Yaygın türlerden biri olan servikal displazide semptom görülmeye başlandıysa bu semptomlar anormal kanama, vajinal akıntı ve cinsel ilişki sırasında ağrıdır. Kalça displazisinde ise bacakların farklı uzunlukta olması, esnekliğin azalması ve yürüme bozuklukları gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Servikal displazide görülen belirtiler şöyledir:
Miyelodisplastik sendromlarda ortaya çıkan belirtiler şöyle sıralanabilir:
Kalça displazisi şu belirtileri içerir:
Genel olarak iskelet dizplasinin semptomları şunlardır:
Ektodermal displazinin belirtileri ise genel olarak şu şekildedir:
Servikal displazinin teşhisi için pap smear testi ve HPV testinden faydalanılır. Yapılan testlerde displaziden şüphelenilirse serviks bir kolposkop yöntemi denenebilir. Anormal hücrelerin tespit edildiği durumlarda ise kişiden biyopsi alınır.
Miyelodisplastik sendromlar için tam kan sayımı, periferik kan yayması, sitogenetik analiz ve kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi gerekebilir.
Kalça displazisi fiziksel muayene ile teşhis edilebilse de özellikle yenidoğan bebekler için ultrason veya röntgen de çekilebilir.
İskelet displazisi genellikle hamilelik sırasında doğum öncesi ultrasonla teşhis edilir. Hastalığın genetik geçmişi olan ailelerde, doğumdan önce genetik test de yapılabilir. Doğumdan önce tespit edilemeyen vakalar için röntgen, BT taraması ve MR’a ihtiyaç duyulabilir.
Displazi tedavisi türüne göre belirlenir. Hafif seyreden vakalar kendiliğinden geçebilirken daha şiddetli olanlar ise tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyabilir.
-Kalça displazisinde kalça kemiklerini desteklemek ve hasarı onarmak için sabitleyici ve güçlendirici yöntemlere başvurulur.
-İskelet displazisinde omurgayı ve iskeleti koruyucu hamleler yapılır.
-Servikal displazide ise servik bölgede meydana gelen soruna bağlı olarak bir tedavi programı belirlenir.
Displazi, bir doku ve organlardaki hücrelerin kanser öncesindeki süreçte anormal büyümesini ifade eder.
Metaplazi ve displazi arasındaki temel fark süreçleridir. Metaplazi, olgun bir hücrenin başka olgun bir hücreye dönüşümünü anlatır. Hücrelerin anormal büyümesinden ziyade hücrelerin birbirine dönüşmesini ifade eder. Displazi ise hücre ve dokulardaki anormal büyümeleri tanımlar. Displaziye kıyasla kansere yol açma olasılığı daha düşük olan metaplazi vücutta displaziden önce meydana gelmesiyle bilinir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 2 Temmuz 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
