Yükleniyor
Diskalkuli, özellikle çocuklarda sayı tabanlı bilgileri ve matematiği anlama yeteneğini etkileyen bir öğrenme bozukluğudur. Diskalkuli, çocuklar özelinde görülen bir bozukluk olsa da yetişkinlerde de semptom göstermeden yaşanabilir. En temel diskalkuli belirtisi hesaplama sorunu ve sayılarla işlem yeteneğindeki problemlerdir. Diskalkuli bir öğrenme bozukluğu olsa da bu durum kişinin akranlarından daha az zekaya sahip olduğu anlamını taşımaz. Buradaki problem matematikle ilgilidir.
Diskalkuli, matematikle ilgili anlama, öğrenme ve problem çözümünü zorlaştıran bir öğrenme güçlüğüdür. Genellikle çocukları etkileyen diskalkuli yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.
Diskalkuli bozukluğunun belirtileri genellikle çocukluk döneminde, özellikle çocuklar temel matematiği öğrenmeye başladıklarında ortaya çıkar. Diskalkuli bozukluğu olan çocuklar akranlara nazaran basit hesaplamaları yapamayabilir veya matematik problemi çözme konusunda sorun yaşar.
Çocukların yanı sıra birçok yetişkinde de diskalkuli söz konusu olabilir ancak herhangi bir semptom görülmez. Diskalkuli bozukluğu olan kişiler matematikle ilgili sorun yaşamaya başladıklarında genellikle kaygı, depresyon ve farklı ruhsal sorunlarla karşı karşıya kalırlar. Çünkü problem çözememek veya basit hesaplar yapamamak kişiyi olumsuz etkileyebilir.
Diskalkuliye neden olan temel faktör kesin olarak bilinmezken, bu durum beynin matematiği işleme bölümündeki sorundan kaynaklandığı değerlendirilir. Bununla birlikte genetik olarak da diskalkulinin meydana gelmesi söz konusu olabilir.
Neden olarak sayılmasa da diskalkuliyle birlikte ortaya çıkabilecek bazı rahatsızlıklar bulunur. Bunlar DEHB, disleksi, duyusal işleme bozuklukları ve otizm spektrum bozukluğudur. Bu durumlar diskalkuli nedeni olarak sayılmaz ancak birlikte ortaya çıkabilir.
Disleksi hem kız hem de erkek çocuklarını etkiler. Burada yüzdesel olarak daha baskın olan bir cinsiyet yoktur. Yaş grubu da genel olarak 6-9 yaş aralığıdır. Bu dönem ilkokul başlangıcına denk gelir. İlkokulla birlikte çocukların matematikle karşılaşması bu sorunu da açığa çıkarabilir.
Diskalkuli vakalarında nöroçeşitlilik kavramı öne çıkar. Nöroçeşitlilik, iki kişinin aynı beyne sahip olmadığını ve herkesin beyninin tamamen benzersiz bir şekilde oluşup geliştiğini tanımlayan bir terimdir.
Diskalkulisi olan kişiler için bu durum, beyinlerinin, beyninin nasıl çalıştığını etkileyen rahatsızlıkları veya durumları olmayan birinin beyninden farklı çalıştığı anlamına gelir. Çünkü normal bir çocukla diskalkuliye sahip bir çocuğun beyni arasında fark vardır. Bu fark en basit matematik probleminde bile ortaya çıkabilir.
Diskalkuli belirtileri genel olarak çocuklarda ortaya çıkar. Çocuk en basit hesaplama veya matematik probleminde sorun yaşıyorsa ve zeka problemi yoksa bu durum diskalkuli göstergesi olabilir.
Diskalkuli temelde şu belirtilerle ortaya çıkar:
Yukarıdaki sorunları yaşayan çocuklarda veya yetişkinlerde ruhsal etkiler de söz konusu olabilir. Bu ruhsal etkiler şöyle örneklenebilir:
Diskalkuli genellikle öğretmen veya eğitmenlerin fark etmesiyle teşhis edilir. Derslerde çocuğun akranlarına göre matematik konusunda sorun yaşaması ve bunun uzun süre devam etmesi diskalkuli şüphesini ortaya çıkarır. Diskalkulinin fark edilmesi iki kriter belirlenir. Bunlardan ilki sayıların kavranması ve hesaplama konusunda yaşanan zorluk, diğeri ise matematiksel muhakeme konusunda yaşanan sorunlardır. Bunun fark edilmesi sonrasında ise destek ve rehberlik süreci başlar.
Diskalkuli tanısı noktasında uygulanabilecek herhangi bir tahlil veya görüntüleme testi söz konusu değildir. Bunların yerine çocuğun odak noktası matematikle ilgili belirli becerileri test etmek ve görme veya işitme sorunları, diğer beyin veya ruh sağlığıyla ilgili durumlar vb. gibi diğer olası nedenleri saptamaya yöneltilir.
Diskalkuli vakaları çocuklarda tedavi edilebilir veya yönetilir olabilir. Çünkü çocukların beyinleri henüz gelişmeyi tamamlamamıştır ve bu durum onların tedavi sürecine uyum sağlaması için ihtiyaç duydukları becerileri öğrenmelerini ve yeteneklerini geliştirmelerini mümkün kılar.
Diskalkuli tedavisi genellikle uzman eğitmenler eşliğinde bire bir öğrenme programları şeklindedir. Programlar yaşanan semptomlara odaklanır ve çocuğun en çok hangi konuda problem yaşadığıyla ilgilidir. Program bu sorunların üstüne gider. Ancak bu süreçte tedavi de mümkün olan en kısa sürede başlamalıdır.
Tedavi ne kadar erken başlarsa, diskalkulinin uzun vadeli bir soruna yol açma riski azaltılır, çocukların tedaviye sağlama ve etkilerini sınırlama şansı o kadar artar.
Diğer yandan yetişkinlerde diskalkuli, edinilmiş diskalkuli olmadığı sürece tedavi edilebilir bir durum değildir. Bunun nedeni de yetişkin beynin tam olarak gelişmiş olmasıdır.
Diskalkuli, matematik hesaplamalarındaki sorunları içeren temel bir öğrenme bozukluğudur.
Hem diskalkuli hem de disleksi öğrenme bozukluğu olarak kabul edilir ancak disleksi okuma ile bir bozukluğu içerirken diskalkulide matematik hesaplamalarında sorun yaşanması söz konusudur. Aynı zamanda kişi hem disleksi hem de diskalkuli yaşayabilir.
Diskalkulinin bulaşıcı bir etkisi yoktur. Genetik olabileceği değerlendirilir.
Diskalkuli öngörülemez şekilde gerçekleşen bir öğrenme bozukluğu olduğu için önlenebilir değildir veya geliştirme riskini azaltmanın bir yolu yoktur.
Diskalkuli ömür boyu süren kalıcı bir öğrenme bozukluğu olarak bilinir. Özel bir tedavisi yoktur ancak erken fark edilmesi, yaşamın ilerleyen dönemlerinde diskalkuli etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Bunun tek istisnası ise geçici bir durum olabilen edinilmiş diskalkuli türüdür. Bunun geçici olup olmadığı, neden olduğu ve ne kadar şiddetli belirtiler göstermesi gibi faktörlere bağlıdır.
Diskalkuli olan bir kişide zihinsel engeller söz konusu olabilir ancak genel olarak diskalkuliye sahip çocuklarda zeka geriliği görülmez ve bu çocuklar kendi yaşıtlarıyla benzer zeka seviyesinde olur.
Diskalkuli, otizmin bir türü değildir ve iki farklı durum olarak karşımıza çıkarlar.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 21 Kasım 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
