Yükleniyor
Disfori, kişinin derin bir rahatsızlık, tatminsizlik veya memnuniyetsizlik hissetmesini açıklayan bir durumdur. Genellikle cinsiyet disforisi şeklinde kendini gösterir. Ayrıca farklı disfori türleri de söz konusudur. Disfori genellikle depresyon, anksiyete, sosyal izolasyon ve intihar düşünceleri gibi belirtilerle birlikte görülebilir. Tedavisi, psikolojik destek ve hormone tedavisi gibi yöntemlerle mümkündür.
Disfori, bir kişinin derin bir huzursuzluk veya tatminsizlik duygusu yaşadığı zihinsel durumu belirtir. Disforik bozukluk, kendi başına bir ruh sağlığı tanısı olmasa da stres, anksiyete, depresyon ve madde kullanım bozuklukları gibi çeşitli ruhsal hastalıklarla ilişkili bir semptomdur. Ayrıca aşırı mutluluk durumunu tanımlayan öforinin (euphoria) tam tersidir. Bu durumu genel nüfusun yaklaşık yüzde beşi yaşar; ancak kadınlarda daha yaygın olduğu görülür.
Genellikle depresyon, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), dissosiyatif kimlik bozukluğu, madde kullanımı bozuklukları, anksiyete, bipolar bozukluk ve ruminasyon gibi ruhsal hastalıklara eşlik eden psikolojik bir durumdur.
Disforik bireyler daha olumsuz, karamsar düşüncelere sahiptir. Ayrıca genellikle üzgün, huzursuz, endişeli olurlar ve genel olarak düşük bir memnuniyete sahiptirler. Daha derin bir rahatsızlığın belirtisi olarak hareket eden bir sağlık bozukluğuna bağlı olabilir veya ruh halleri her zaman klinik bir rahatsızlığın sonucu olmadığı için kendi başına da ortaya çıkabilir.
Disfori genel olarak ağlama krizleri, kişinin esasen zevkli bulduğu aktivitelere karşı ilgi kaybı, iştahsızlık veya uyku bozuklukları gibi diğer depresyon veya ruh sağlığı sorunları belirtilerine eşlik edebilir.
Disforik bozukluk belirtileri arasında en yaygın olanlar şunlardır:
Disfori durumunda gelecek kaygısının çok yoğun ve güçlü olduğu görülür. Gelecek hakkında daha olumsuz düşüncelerin mi buna neden olduğu yoksa bu duygudurumumun mu daha kasvetli bir bakış açısına neden olduğu belirsizdir.
Disfori bir ruh sağlığı durumu olmadığı için mental bir bozukluk olarak görülemez. Ancak altta yatan bir ruhsal veya fiziksel durumun belirtisi olabilir. Disforik bozukluğa neden olan birçok etken vardır. Ayrıca bazı mental rahatsızlıkların bir yan etkisi olarak da ortaya çıkabilir.
Bu bozukluğa neden olan en yaygın mental hastalıklar şunlardır:
Bu hisse sebep olabilecek birçok farklı faktör vardır. Stres de bu faktörlerden biridir. Sevilen birinin kaybı, stresli bir çalışma ortamı veya aile içi çatışma gibi çevresel stres faktörleri bu hisse neden olabilir. Beslenme eksiklikleri, tiroid sorunları ve bazı ilaçların yan etkileri de sebepler arasında sayılabilir.
Madde kullanımı gibi zararlı alışkanlıkların da buna yol açtığı görülür. Üstelik alkol ve tütün kullanımı gibi zararlı alışkanlıklarda da bu duygudurum bozukluğu yaşanabilir. Bazı durumlarda yoğun içki içmeye yol açabilir.
Diğer durumlarda ise tam tersi şekilde yoğun içki içme buna neden olabilir. Kişi içkiyi bıraktığında ruh halinde düzelme fark edilebilir. Ancak iyileşme hemen olmayabilir. Genellikle yoksunluktan sonraki haftalarda ortaya çıkar. İştah ve uyku iyileştikçe genellikle azalır. Bu duygudurum bozukluğu ayrıca tütün kullanımıyla da ilişkilendirilmiştir. Daha yüksek düzeyde tütün bağımlılığı, sigarayı bırakmaya yönelik algılanan engeller ve daha şiddetli nikotin yoksunluğu semptomları ile ilişkilidir.
Disfori teşhis edilebilir bir ruh sağlığı durumu olarak kabul edilmediğinden farklı türlere ayrılmamıştır. Ancak farklı türler olarak kabul edilebilecek bir çeşitlenme mevcuttur.
Hafif bir tatminsizlik veya mutsuzluk gibi görünse de insanların hayatlarını önemli derecede etkileyebilir. Örneğin, bir zamanlar eğlenceli ve heyecan verici olan hobiler veya girişimler, cazibesini tamamen kaybedebilir. Hatta günlük hayatı ve rutinleri son derece zorlukla yapmaya, bazen ise hiç yapamamaya itebilir. Kendini bu durumun ortasında bulan kişi, en ufak bir mutluluk parıltısı verebilecek bir şeyi aramaya çalıştığında, bireyin kişiliği büyük önem taşır. Bazıları mutluluğu arayabilir. Ancak çoğunluk bu hissi, onları karanlık bir yere götüren ve oradan çıkmayı çok zorlaştıran bir dalga olarak tanımlar. Bu ruh haliyle başa çıkmanın yolları ve tedavi şunları içerebilir:
Genellikle sıkıntı, huzursuzluk ve bezginlikle kendini belli eder. Disforik kelimesi, Yunanca 'katlanılması zor' anlamına gelir. Bu sebeple katlanılması zor duygu durumu ve düşüncelere işaret eder.
Uzman terapistlerle beraber iş birliği içinde çalışılırsa etkileri azalarak yok olabilir. Fakat birden bire ve hızlı bir şekilde sona ermesi mümkün değildir. Düzenli terapilerle, adım adım ve yavaş yavaş geçer.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 26 Eylül 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
