Disbiyozis Nedir? Disbiyozis Belirtileri​ Nelerdir?

Disbiyozis Nedir?

Disbiyozis, vücuttaki mikroorganizmaların dengesinin bozulmasıdır. Vücut içerisinde yer alan mikroorganizma toplulukları, birkaç farklı mikrobiyoma ev sahipliği yapar. Dengeli bir mikrobiyom, tek bir bakteri, virüs veya mantarın baskın olmadığı durumlarda görülür. Özellikle bağırsak mikrobiyomunda meydana gelen disbiyozis, bozulduğu durumda yararlı bakteriler azalır ve zararlı mikropların çoğalır. Bunların yanında disbiyozis, sindirim sorunları, bağışıklık sistemi problemleri, zihinsel sağlık bozuklukları gibi birçok sağlık sorununa yol açabilir. Tedavisi ise genellikle probiyotik ve prebiyotik takviyelerle sağlanabilir.

Disbiyozis Belirtileri Nelerdir?

Disbiyozis belirtileri, ağızda, ciltte, bağırsakta ve idrar sisteminde meydana gelerek bakteriyel, viral veya fungal enfeksiyon gibi belirtilerle kendini gösterir. Bunların yanında disbiyozis, şişkinlik, gaz, ishal gibi sindirim problemlerinin yanında cilt sorunları, yorgunluk, depresyon gibi psikolojik belirtilere de neden olur.

Disbiyozis belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Diş eti kanaması, diş çürümesi ve ağız kokusu (halitozis)
• Atopik dermatit ya da akne
• Şişkinlik ve gaz problemleri
• Ağrılı idrar yapma, genital akıntı veya kaşıntı
• Sık sık enfeksiyon geçirme, alerjik reaksiyonlar
• Depresyon, anksiyete ve odaklanma güçlüğü
• Kilo alımı, şeker dengesizlikleri ve insülin direnci
• Sürekli yorgunluk hissi

Bağırsak disbiyozisi daha geniş etkilere de neden olarak vücudun çeşitli bölgelerinde farklı semptomların görülmesine sebebiyet verir.

Disbiyozis Neden Olur?

Disbiyozis, vücudun mikroorganizmalarla olan doğal dengesinin bozulması nedeniyle görülür ve bu durum çeşitli faktörler sonucunda ortaya çıkar. Disbiyozis, genellikle kişinin kötü beslenme alışkanlıklarına sahip olması, aşırı antibiyotik kullanımı, stres, yetersiz uyku ve çevresel faktörler gibi sebeplere bağlı olarak gelişir. Bu durum, yararlı bakterilerin azalmasına ve zararlı mikroorganizmaların çoğalmasına neden olur.

Disbiyozis nedenleri şöyle sıralanabilir:

Kötü beslenme alışkanlıkları

Kişinin günlük beslenme alışkanlıkları arasında yüksek şeker tüketimi, işlenmiş gıdalar yer alıyorsa bağırsak mikrobiyomunu olumsuz etkilenebilir. Bu durum zararlı bakterilerin çoğalmasına zemin hazırlar. Yetersiz lif ve prebiyotik gıda alımı da faydalı bakterilerin sayısının azalmasına neden olur.

Antibiyotikler ve antimikrobiyal ilaçlar

Antibiyotikler ve kullanılan antimikrobiyal ilaçlar, bağırsakta yer alan zararlı bakterilerin yanında yararlı mikroorganizmaları da olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle aşırı antibiyotik kullanımı sonucunda mikrobiyom dengesinin bozulmasıyla disbiyozis görülebilir.

Strese maruz kalma

Kronik stres oluşması sonucunda bağırsak mikrobiyomunu olumsuz etkilenebilir. Stres, bağırsaklarda iltihaplanmalara neden olarak faydalı bakterilerin sayısını azaltır. Bunun sonucunda ise disbiyozis görülür.

Yetersiz ve düzensiz uyku alışkanlığı

Uykunun yetersiz ve dengesi olması mikrobiyom üzerinde olumsuz bir etkilere neden olur. Uyku eksikliği, bağışıklık sistemini zayıflatarak disbiyozisi tetikleyen durumlar arasında yer alır.

Çevresel faktörler

Kimyasal maddeler, toksinler ve çevresel kirletici etkenler de mikrobiyom dengesizliğine yol açabilir. Aynı zamanda hareketsiz yaşam tarzı da mikrobiyom sağlığını olumsuz etkileyen durumlardandır.

Mikrobiyomlar genel olarak dirençlidir olarak kabul edilir. Bu faktörlerden birine veya birkaçının bir kombinasyonuna yoğun veya uzun süreli maruz kalma önemli değişikliklerin yanında sağlık problemlerine neden olur.

Disbiyozis Vücudu Nasıl Etkiler?

Vücutta yer alan her mikrobiyomda, dengesizlik ya da bozukluk meydana geldiği durumda olumsuzluk yaratan mikroorganizma türü kontrolü ele geçirebilir. Disbiyozis, vücudun içerisinde oluşan ve dışardan gelen mikroplara karşı savunmasız bir halin oluşmasına neden olabilir. Özellikle bağırsaklarda meydana gelen bakteriyel disbiyoz nedeniyle sindirim sistemi etkilenerek gastrointestinal hastalıkların oluşmasına zemin hazırlar. Helikobakter pilori, gibi bakteriyel enfeksiyonlar, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi iltihaplı bağırsak hastalıklar gibi durumlar görülebilir. Bağırsak mikrobiyomu aynı zamanda beyin ve vücuttaki diğer sistemlerle de etkileşime girerek bağışıklık sistemi, sinir sistemi ve endokrin sistemi etkiler.

Disbiyozis Nasıl Teşhis Edilir?

Disbiyozis teşhisi için öncelikle doktor, kişinin tıbbi geçmişini, semptomlarını değerlendirir. Sonrasında ise çeşitli testlerin ve tahlillerin yapılmasını isteyebilir. Disbiyozis teşhisinde kullanılan yöntemler şöyle sıralanabilir:

Organik asit testi

Doktor, kişinin idrar örneği vermesini isteyebilir. Böylelikle örnek alındıktan sonra laboratuvara gönderilerek gerekli incelemeler yapılır. İdrar örneğinde bakterilerin üretebileceği belirli asitler test edilir. Bu asit seviyeleri anormalse, belirli bakterilerin dengesiz olduğu anlamına gelebilir.

Kapsamlı sindirim dışkı analizi (CDSA)

Dışkı örneği sayesinde kişinin vücudundaki mikroorganizmaların seviyesi belirlenebilir. Laboratuvar teknisyeni dışkıyı inceleyerek hangi bakteri, maya veya mantarların mevcut olduğunu ortaya çıkarır. Böylelikle vücutta dengesizlik veya aşırı büyüme olup olmadığı görülür.

Hidrojen nefes testi

Bu yöntemde kişiye şeker solüsyonu içirilerek özel bir balona nefes alması istenir. Balondaki hava daha sonrasında bakterilerin ürettiği gazlar açısından test edilebilir. Böylelikle belirli gazların çok fazla veya çok az olması bakteriyel bir dengesizliğe işaret eder. Bu test sayesinde ince bağırsakta aşırı bakteri çoğalmasını test edilir.

Disbiyozis Tedavisi Nasıl Olur?

Disbiyoz tedavisi, altında yatan nedenin teşhis edilmesinin ardından planlanır. Bir hastalık ya da duruma bağlı olarak görülen disbiyoze yönelik tedavi uygulanır. Çevresel ve yaşam tarzı faktörlerine bağlı olarak görülen disbiyoziste ise yaşam tarzı değişikliklerine gidilmesi önerilebilir. Enfeksiyona bağlı oluştuğu durumda doktor kişiye antibiyotikler, antiviraller veya antifungaller içeren ilaçlar verebilir. Disbiyoz tedavisinde uygulanabilecek yöntemler şöyle sıralanır:

• Probiyotikler
• İlaç tedavisi
• Beslenme şeklinin değiştirilmesi
• Nadir durumlarda dışkı mikrobiyotası tedavisi

Disbiyozis Hakkında Sık Sorulan Sorular

Disbiyozis ne demek​?

Disbiyozis, bağırsak mikrobiyotasında oluşan dengesizliktir. Normalde bağırsakta zararlı ve yararlı mikroorganizmalar bir denge içinde yer alır. Fakat dengenin bozulmasıyla zararlı mikroorganizmalar çoğalarak sindirim sistemi sorunlarına yol açabilir.

Disbiyozis hastalığına iyi gelen yiyecekler​ nelerdir?

Disbiyozis hastalığı olduğu durumda doktorun önerisiyle beraber probiyotikler içeren besinler, lifli gıdalar, omega-3 Yağ asitleri içeren besinlerin tüketilmesi gerekebilir. Zencefil, zerdeçal gibi anti-inflamatuar özelliklere sahip yiyecekler ise bağırsaklardaki iltihaplanmanın azalmasına yardımcı olur.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.