Yükleniyor
Diş kistleri, çene kemiği ve yumuşak dokularda henüz çıkmamış bir dişin içi sıvı dolu bir kese ile kaplı olması durumunda meydana gelir. Aynı zamanda bir çene kisti türü olan diş kistleri kanserli yapılar değildir ancak yakındaki dişlere zarar verecek kadar büyüme gösterebilir. Tedavi edilmeyen diş kistleri enfeksiyonlar, diş kaybı ve çene kırıkları gibi komplikasyonlara yol açabilir. Genellikle ağız cerrahisi en yaygın tedavi yöntemi olarak kabul edilir.
Diş kistleri, henüz tam olarak çıkmamış yetişkin bir dişin etrafında oluşan içi sıvı dolu bir kese olup aynı zamanda bir çene kisti türüdür. Dentigeröz kist veya foliküler kist olarak da ifade edilen diş kistleri genellikle bir dişteki enfeksiyondan kaynaklanan kistik lezyonlardır.
Diğer bir adı dentigeröz kist olan diş kistleri en sık olarak gömülü yirmi yaş dişlerini etkiler. Ancak çene kemiğinde hala sıkışmış olan herhangi bir dişin etrafında da meydana gelebilir. Yapısal olarak diş kistleri dişin boynuna (kökün taçla birleştiği yere) yakın bir yere tutunur ve taç etrafında şişer. Diş röntgeninde ise dişin üst yarısının etrafına çizilmiş bir yarım daire şeklini alır.
Kist ifadesinin korkutucu olmasının aksine kanserli yapılar olmayan diş kistleri yakın bölgedeki dişlere zarar verecek şekilde bir büyüme gösterebilir. Genellikle ağız cerrahisi ile tedavisi gerçekleşen diş kistleri enfeksiyonlara, diş kaybına ve daha şiddetli durumlarda çene kırıklarına sebebiyet verebilir.
Diş kistleri, diş tacı ile diş minesinin dış tabakası arasında sıvı birikmesiyle meydana gelir. Bu sıvı birikiminin tam olarak neden kaynaklandığı bilinmezken enfeksiyonların bu duruma yol açtığı değerlendirilir. Ayrıca diş yaralanmaları, travmalar ve diş çürükleri de bu durumu tetikleyebilir. Her yaş grubundan kişiden görülebilen diş kistleri genel olarak 20 ve 30’lu yaşlarda ortaya çıkabilir.
Dişte kist oluşumuna neden olabilecek durumlar şöyledir:
Aynı zamanda dentigeröz kist olarak da ifade edilebilen diş kistlerinde ortaya çıkabilecek belirtiler arasında etkilenen dişler arasında boşluk veya aralık, ağrı, şişlik, hassasiyet, çeneyi hareket ettirirken zorlanma ve zaman zaman ağızda kötü bir tat yer alır.
Diş kisti genel olarak şu belirtilerle kendini gösterir:
Küçük ve etkisi zayıf olan diş kistlerinde herhangi bir belirti ortaya çıkmayabilir ancak çapları 2 santimetreden büyük olduğu görülen vakalarda yukarıda yer alan belirtiler görülebilir.
Diş kisti küçük bile olsa ağız cerrahisi yoluyla çıkarılması önemlidir. Çıkarılmadığı takdirde diş kistleri aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilir.
Enfeksiyonlar: Enfekte olmuş bir dentigeröz kist tedavi edilmediği zaman periodontal ve periapikal enfeksiyonlara yol açabilir.
Diş kaybı: Tedavi edilmeyen diş kistleri diş eti dokusuna zarar vererek onu zayıflatır ve dişi yerinde tutma yeteneğini kaybetmesine neden olarak diş kaybına sebebiyet verebilir. Diğer yandan bazı kistler ölü veya ölmekte olan dişlerle de ilişkili olabilir.
Çene kırığı: Çene kemiği kistin enfeksiyonundan dolayı zayıflarsa kırık meydana gelebilir. Eğer kist, premolar bölgesinde olursa risk daha yüksek kabul edilir.
Ameloblastoma veya çene tümörü: Bu durum çoğunlukla azı dişleri veya yirmi yaş dişlerinin yakınındaki çeneyi etkileyen nadir tümörlerdir. Genellikle diş minesini oluşturan hücrelerden kaynaklanırlar. Tedavi edilmezse şişlik kanserli hale gelir ve akciğerlere veya lenf düğümlerine yayılabilir. Ancak bilinmelidir ki bu durum nadir komplikasyondur.
Diş kistleri genellikle rutin diş röntgeni çekildiği sırada tespit edilebilen bir çene kisti türüdür. Fiziksel muayenede diş etlerinde ağrı ve şişlik gibi enfeksiyon belirtileri görülebilir ancak kesin tanı diş röntgeni ile konur. Tanının doğrulanması adına birkaç farklı test de ihtiyaç duyulabilir.
Panoramik röntgen: Panoramik röntgen sayesinde dişlerle birlikte üst ve alt çenenin durumu analiz edilir.
BT taraması: BT taraması, çene kemiğini ve dişleri daha ayrıntılı olarak gösteren bir dizi 3 boyutlu görüntü elde edilmesini sağlar.
MRI: Yumuşak dokuları daha ayrıntılı olarak gösteren bir dizi 3 boyutlu görüntüler olan MRI yöntemi de tanı sürecinde yardımcı olabilir.
Diş kistlerinin boyutu ve şiddeti tedavi prosedürünü belirler ancak genellikle ağız cerrahisi, dentigeröz kistler için standart tedavi yöntemi olarak kabul edilir. Ancak ihtiyaç duyulan cerrahi tür dişteki kistin durumuna bağlıdır. Daha küçük dentigeröz kistler için, cerrah tarafından kist ve etkilenen diş çıkarılır. Daha büyük kistler ise marsupializasyon adı verilen bir işlemi gerektirebilir. Her iki yaklaşım da diş kistlerinin tekrar oluşmasını önlemeye yöneliktir.
Diş kisti tedavisi gören kişiler birkaç gün içinde normal rutinlerine dönebilir. Bu süreç biraz daha uzayabilir ancak uzamaması adına düzenli doktor kontrollerinin yaptırılması önemlidir.
Diş kistleri kişi tarafından diş muayenesi dışında fark edilemeyebilir. Bu da zamanla diş kaybına yol açabilir. Diş kaybının veya farklı komplikasyonların yaşanmaması adına belirti yaşandığı takdirde uzman bir diş hekimine başvurmak gerekir.
Diş kistlerinin kötü huylu tümöre dönüşme durumu çok ama çok nadirdir.
Dişteki kistin geçmesi için yaygın tedavi prosedürü ağız cerrahisidir. Kistin büyüklüğüne bağlı olarak farklı cerrahi operasyon uygulanabilir. Bu operasyonlar kistin alınmasını içeren operasyonlardır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 25 Mart 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
