Dirsek ağrısı genellikle aşırı kullanımdan kaynaklanıyor. Birçok spor, hobi ve iş, tekrarlayan el, bilek veya kol hareketleri dirsek ağrısına neden olabiliyor. Dirsek ağrısı bazen de artrite bağlı gelişebiliyor. Genel olarak dirsek eklemi aşınma ve yıpranma hasarına diğer birçok eklemden çok daha az eğilimli oluyor. Dirsek ağrısında erken tedavi önem taşıdığı için dirsekte ağrı hissedildiği zaman göz ardı edilmemesi gerekiyor. Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Murat Baloğlu, dirsek ağrısı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Dirsek ağrısı nedir? Neden olur?
Dirsek, komplike bir eklemdir. Dirsekte 3 kemik birleşmektedir. İnsan vücudunda bunun örneği ayak bileğinde mevcuttur ancak asıl komplikasyon dirsekteki kemik birleşmelerinde gelişir. Dirsek eklemi yapı itibariyle kompleks olduğu için dirsekte gelişen hastalıkları da buna göre değerlendirmek gerekir. Dirsek eklemindeki ağrıları önemsemek gerekir. Erken dönemde tanı konan dirsek ağrıları çok basit yöntemlerle tedavi edilebilirken ileriki dönemlerde girişimsel işlemler gerekebilmektedir.
Dirsek ağrısı çeşitleri nelerdir?
Dirsek ağrısı farklı rahatsızlıklarla görülebilmektedir. Genellikle iç, dış, olecranon bursit ve kireçlenme olarak 4 farklı şekilde dirsek ağrısı mevcuttur. Bunların dışındaki dirsek ağrıları travmaya bağlı kırıklardan kaynaklanır.
İç dirsek ağrısı
İç dirsek ağrısı çok yaygın olarak görülmektedir. Genelde sporcularda görülen dirsek ağrısına son zamanlarda ev hanımlarında da karşılaşılmaktadır. Dirseğin dış tarafından yaygın olmak üzere her iki tarafında da ağrılar olabilmektedir. Dirsek ağrısının nedeni kasın kemiğe yapışma yerindeki yırtıklardan kaynaklanır. Ancak literatürde tenisçi hastalığı veya goflçü dirseği olarak adlandırılan rahatsızlıklar şeklinde yer almaktadır.
Dış dirsek ağrısı
Dış dirsekte görülen ağrı devamlı zor kullanma ya da devamlı tekrarlayan hareketler sırasında oluşur. İlk evrede ufak bir kas yırtığı olarak gelişen dirsek ağrısı daha sonra büyüdükçe o kasın kemikten ayrılması şeklinde gelişir.
Önce kullanırken ağrı hissedilirken, ileri evrede dinlenirken de ağrı şeklinde ortaya çıkar.
Hem tenisçi hem de gölçü dirseğinde ilk aşamada krem ve bandaj uygulaması ağrıyı geçirmeye yeterli gelir. Sonraki süreçlerde ESWT diye adlandırılan ultrason yardımlı bir tedavi yöntemi uygulanır. Eğer bunlarla da sonuç alınamaz ise AREF ve radyofrekans yöntemi ile o bölgeye kanlandırma işlemi ile tedavi denenir. Dirsek ağrılarında ameliyat en son tercihtir.
Olecranon bursit
Olecranon bursit dirsek arkasında şişlikler ile veya ağrı ile kendini gösterir. Bu rahatsızlık dirsek arkasındaki eklem sıvısının iltihaplanması olarak gelişir. Özellikle masa başı çalışan grupta devamlı dirseği sert zemine dayamak ile ve o bölgenin hasarlanması ile ortaya çıkar. Dirsek arkasında oluşan bursit şişlik, kızarıklık ve o bölgede oluşan ısı artışı ile kendini gösterir.
Tedavisinde o bölgedeki sıvının çekilmesi, ilaç ve antibiyotik tedavisi öncelikle uygulanır. İyileşme görülmediği takdirde o bölgede sıvı salgılayan bezin çıkarılması şeklinde tedavi olanlanır.
Kireçlenme
Kireçlenmeden kaynaklanan dirsek ağrıları da vardır. Bir eklem varsa mutlaka bir kıkırdak hasarı yani kireçlenme söz konusu olabilmektedir. Son 1 yıl içinde dirsek artroskopisi yani kapalı dirsek eklemi tedavisi yapılabilmektedir. Önceden eklem tamamen açılarak ameliyat gerçekleştirilebilirken son 1 yılda olan teknolojik gelişmeler ile birlikte dirseğe sadece iki adet delikten kamera ile birlikte girilerek kıkırdak temizliği ya da kıkırdak nakli yapılabilmektedir. Dirsek ağrılarında kas yaralanmaları da sıklıkla görülür.
Dirsek ağrısı belirtileri nelerdir?
Dirsek ağrısı ilk başta oradaki eklemi kullanmakla ya da zorlamakla oluşur. Orta ve ileriki dönemlerde genellikle istirahat ağrısı olarak görülür. Özellikle kas yırtıklarında ya da kireçlenmelerde gece ağrısı çok baskındır. Dirseği kullanırken ağrı görülmezken dinlenmeye geçildiği gece vakitlerinde ağrı ortaya çıkar. Bu ağrı çok rahatsız edici ve şiddetli olabilir.
Dirsek ekleminin özellikle iç tarafındaki ağrılarda sinir sıkışmasından kaynaklanabilir. Dirseğin arkasında ulnar adı verilen bir sinir vardır. Elde uyuşma, karıncalanma ya da elektrik çarpması gibi şikayetler olursa bu bir sinir sıkışmasının belirtisidir.
Dirsek ağrısında tanı nasıl konur?
Dirsek ağrılarında detaylı bir fizik muayene sonrasında ultrason ve grafiden yararlanılmaktadır. MR dirsek ağrılarından en son tercih edilen görüntüleme yöntemidir. Özellikle kas yaralanmalarında ultrasın ile rahatsızlığın derecelenmeleri yapılır. Eğer eklemde bir sorun yani artroz varsa yine ultrasonda hangi evrede olduğu görülür.
Özellikle kireçlenmelerde PRP, ACP ya da kök hücre çok faydalı olmaktadır. Canlı röntgen cihazı altında tam istenilen bölgeye kök hücre ya da ACP uygulanabilir.
Dirsek ağrısında tedavi aşamaları nelerdir?
Dirsek ağrısında tedavi öncelikle koruyucu bandaj ya da dirseklik desteği ile başlar. Buna lokal krem ve ilaçlar eklenir. Birinci basamak tedavide bunlarla birlikte dirsek eklemini dinlendirme de çok önemlidir.
Bunlara rağmen geçmeyen dirsek ağrılarında tanısına göre değişmekle birlikte fizik tedavi uygulanabilir. Buna PRP, ACP ya da kök hücre uygulamaları ek olarak yapılabilir. İkinci aşama tedavisi bu şekilde gerçekleştirilir.
Bu tedavilerle genellikle hastalar iyileşmektedir ancak bu tedavilere rağmen bir iyileşme görülemezse burada operasyon desteğine gidilir. Ameliyat dirsek ağrısının neden kaynaklandığına göre değişir. Kas yırtıkları veya yaralanmalarda uygulanan ameliyattan sonra dirseğin iyileşmesi ortalama 3 hafta ila 6 hafta arasında gerçekleşir.
Eklem içinde bir kırık söz konusuysa ve buna yönelik bir ameliyat gerçekleştiyse iyileşme süresi 6 ila 8 hafta arasında değişmektedir.
Eğer artroskopik bir yöntem uygulandıysa iyileşme süreci çok daha kısa olmaktadır.
Dirsek ağrısı hakkında sık sorulan sorular
Dirsek ağrısı tedavisinden sonra nelere dikkat edilmelidir?
Dirsek ağrısı tedavisinden sonra öncelikle planlanan ağrıyı azaltmak ve bitirmektir. Sonra eklemin hareket açıklığının eskisi gibi olmasını sağlamak hedeflenir. Bunlar gerçekleştikten sonra kolu kuvvetlendirmek önemlidir. Fizik tedavi desteği ile veya egzersiz programı ile dirsek etrafındaki kaslar kuvvetlendirilmelidir. Önemli olan bu tedavi esnasında da zorlayıcı ve ağrıya neden olabilecek hareketlerden kaçınmak gerekir. Dirsek ağrısı tedavisinden sonra ilk 6 ay içinde tekrarlama ihtimali daha fazla olduğundan yapılan hareketlere dikkat edilmesi gerekir. ilk 6 ayı atlattıktan sonra dirsek ağrısında genellikle nüksetmesi beklenmez.
Sporcularda görülen dirsek ağrıları nasıl tedavi edilir?
Profesyonel sporcularda erken dönüş sağlanması gerektiği için tedavi biraz daha farklı uygulanır. Buz, krem ve ilaç dönemi tedavide genellikle atlanarak ilerlenir çünkü sporcunun bir an önce sağlığına kavuşması ve spora dönmesi hedeflenir. Sporcularda genelde ACP ya da kök hücre tedavisi birinci basamak tedavi olarak uygulanır. Ancak kırık söz konusu olduğunda tedavi herkeste olduğu şekilde ilerler.
Dirsekte ödem niye oluşur?
Dirsekteki ödemin neden oluştuğu nerede, hangi bölgede ve neye bağlı olduğuna göre değişir. Dirsek arkasındaki ödem oradaki bezin iltihaplanmasına bağlı oluşur. Ödem eğer dirseğin dış tarafındaysa yaralanma ya da kısmi kas yırtığına bağlıdır. Eğer dirseğin iç tarafında bir ödem söz konusuysa iç taraftaki kemiğe bağlayan kasların kısmi yırtığına bağlı meydana gelir.
Güncelleme Tarihi : 29 Eylül 2023
Yayınlanma Tarihi: 20 Eylül 2022