Derin ven trombozu, toplardamar olarak bilinen vücuttaki bir veya daha fazla derin venlerde (genellikle bacaklarda) kan pıhtısı meydana gelmesidir. Ciddiye alınması gereken bir sağlık sorunu olan derin ven trombozunda kan pıhtıları gevşeyip akciğerlere yerleşebilir. Bu da tıbbi müdahale gerektirebilir. Derin ven trombozu belirtileri arasında yaygın olarak bacaklarda ağrı ve şişlik yer alır. Tedavi seçenekleri arasında ise ilaç tedavisi ve varis çorapları bulunur.
Derin Ven Trombozu Nedir?
Derin ven trombozu, genellikle bacaklardaki derin venler olarak bilinen toplardamarda bir veya daha fazla kan pıhtısı oluşmasıdır. Derin ven trombozu yaygın olarak bacağın alt kısmında ve kalçanın uyluk bölümünde görülür. Buradaki derin toplardamarlarda meydana gelen kan pıhtıları kan içerisinde dolaşıma girerek akciğere ulaşabilir. Bu da tehlikeli bir tablo ortaya çıkarabilir.
Genellikle hareketsiz bir yaşama sahip olanlarda ve 60 yaş üstü kişilerde derin ven trombozu görülme riski daha yüksektir. Özellikle hareket etmemek kan akışının yavaşlamasına neden olarak toplardamarlarda derin ven trombozu ortaya çıkarabilir. Bunların yanı sıra ameliyat, yaralanma, enfeksiyon, gebelik, doğum kontrol hapları, obezite, sigara tüketimi ve birtakım hastalıklar da derin ven trombozu durumunu ortaya çıkarabilir.
Kimi vakalarda herhangi bir belirti göstermeyen derin ven trombozu bacaklarda gözle görülür ciddi bir şişlik meydana getirirse doktora danışmayı ihmal etmeyin. Müdahale edilmeyen ve tedavide geç kalınan durumlar hayati tehlikeye sebep olabilir.
Derin Ven Trombozu Neden Olur?
Derin ven trombozu, genellikle bacaklardaki derin toplardamarlarda kan pıhtılarının oluşmasıyla meydana gelir. Buna neden olan faktörler arasında hareketsiz bir yaşam, ameliyat, yaralanma, enfeksiyon, ileri yaş, genetik, obezite, sigara tüketimi ve gebelik yer alır.
Derin ven trombozuna yol açan faktörler şöyle sıralanabilir:
Kimi zaman ise herhangi bir risk faktöründen bağımsız bir şekilde meydana gelebilen derin ven trombozu vakaları da söz konusu olabilir. Bu durum provoke edilmemiş venöz tromboembolizm (VTE) olarak ifade edilir.
Derin Ven Trombozu Hangi Bölgelerde Görülür?
Derin ven trombozu genellikle alt bacaktaki ve uyluktaki derin toplardamarlarda görülebilmekle birlikte pelvis bölgesinde de meydana gelebilir. Ancak bu bölgeler dışında kol, beyin, bağırsaklar, karaciğer veya böbrekler dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerinde de ortaya çıkabilir. Bu da derin ven trombozunun ne kadar ciddiye alınması gereken bir durum olduğunun bir göstergesidir.
Derin Ven Trombozu Belirtileri Nelerdir?
Bacakta görülen ani ve büyük şişlikler derin ven trombozunun ilk ve en yaygın işaretidir. Bununla birlikte ayakta veya yürürken hissedilen ağrı, ağrı olan bölgede sıcaklık, bacak derisinde kırmızılık, yüksek ateş, nefes darlığı ve ciddi vakalarda kan tükürmek de belirtiler arasında yer alır.
Derin ven trombozu genellikle şu belirtilerle ortaya çıkar:
- Bacakta ortaya çıkan ani ve büyük şişlikler (yaygın)
- Ayakta veya yürürken hissedilen rahatsız edici ağrı (yaygın)
- Ağrı ve şişlik olan bölgede sıcaklık hissi
- Bacak derisinde kırmızılık
- Yüksek ateş
- Nefes darlığı
- Ciddi vakalarda kan tükürmek
- Karın ağrısı
- Aniden başlayan şiddetli baş ağrısı
Ortaya çıkabilecek tüm bu belirtiler kan pıhtılarının damarları etkilemesine bağlı olarak gerçekleşir. Örneğin bacaktaki şişlik, ağrı ve sıcaklık bacaklardaki kan akışının azalmasıyla kan pıhtılarının oluşması sonucu meydana gelir. Aynı şekilde aniden başlayan şiddetli baş ağrısı da kan pıhtılarının beyin damarlarını etkilemesiyle tetiklenir.
Ancak bazı vakalarda herhangi bir erken belirti görülmeyebilir. Bu da derin ven trombozunun erken teşhis edilmesini zorlaştırabilir. Belirtiler pıhtının kopmasıyla akciğere ulaşması sonucu da görülebilir. Bu durum akciğer embolisini doğurabilir ve daha tehlikeli bir tablo meydana gelebilir. Eğer belirtiler görülmeye başlarsa rahatsız edici noktaya gelmeden ve akciğer embolisine dönüşmeden doktora danışılmalı ve tıbbi müdahale yapılmalıdır.
Derin Ven Trombozu Nasıl Teşhis Edilir?
Derin ven trombozu için Kalp ve Damar Cerrahisi doktoru tarafından öncelikle fiziksel bir muayene yapılır. Bu muayenede kişinin yaşadığı belirtiler ve şikayetler ele alınır. Özellikle bacakta bir şişlik meydana geldiyse buna dikkat edilir. Daha sonrasında ise tanının kesinleşmesi bazı testler ve görüntüleme yöntemlerine başvurulur.
Derin ven trombozu teşhisi için uygulanabilecek yöntemler şöyledir:
D-dimer kan testi: D-dimer, kan pıhtıları tarafından üretilen bir protein türüdür. Şiddetli Derin ven trombozu olan hemen hemen tüm kişilerde D-dimer kan seviyeleri artış gösterir. Bu test aracılığıyla değerlerin ne durumda olduğunda bakılır.
Doppler ultrason: Doppler ultrason ile birlikte kanın damarlarda nasıl aktığını gösteren görüntüler oluşturmak için ses dalgaları kullanılır.
Venografi: Venografi adı verilen bu teşhis yöntemi, bacaklardaki ve ayaklardaki damarların bir resmini oluşturmak için X-ışınları ve boyadan faydalanır. Boya, ayak veya ayak bileğindeki büyük bir damara enjekte edilir. Daha sonra ise kan damarlarının X-ışınlarında daha net görünmesi sağlanır.
MR taraması: Geniş bir tarama yöntemi olan MR, birçok damar bölgesindeki derin ven trombozunu teşhis etmek faydalı bir yöntemdir.
BT taraması: BT taraması da damarların son durumunu incelemek için uygulanan yaygın bir tarama yöntemidir. Derin ven trombozu teşhisinde de faydalanılır.
Derin Ven Trombozu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Derin ven trombozu tedavisinde amaç pıhtıların çözülmesini sağlamak ve damarların sağlığına kavuşmasını sağlamaktır. Bunun için kan sulandırıcı ilaçlar, pıhtı çözücüler ve özellikle varis çorapları kullanılır. Bunlarla birlikte kişinin yaşamında yapacağı değişiklikler de damar sağlığı için önemlidir.
Derin VenTrombozunun girişimsel tedavisi nedir?
Derin toplardamarlarda pıhtı oluşması durumunda ilk 14 gün içinde (akut dönemde) tanı konulduğunda, anjiografi ile pıhtıya direk olarak pıhtı çözücü ilaç uygulaması, mekanik olarak pıhtının parçalanması ve pıhtının kateterler (anjiografide kullanılan tüpler) ile damar içinden çekilmesi tedavi olarak uygulanabilir. Hastanın klinik durumuna göre hangi tedavinin uygun olacağına hekimin değerlendirmesi sonrası karar verilir.
Akut dönem geçtikten sonra, kronik dönemde pıhtılaşma sonrası sendrom bulguları ile gelen hastalarda ise toplardamar sistemindeki tıkanıklıklar yine anjiyografi aracılığıyla balon ve stent uygulamaları ile tedavi edilebilir. Buradaki amaç bacak damarlarında oluşan tıkanıklığa bağlı hidrostatik basıncı düşürmek ve hastanın şikayetlerini azaltarak hayat kalitesini artırmaktır. Bu uygulamalara toplardamar pıhtılaşmasının girişimsel tedavisi denilmektedir
Derin Ven Trombozu Nasıl Önlenir?
Derin ven trombozunu önlemek için kişinin hareket etmesi çok kritiktir. Hareketsiz yaşam derin ven trombozuna yol açabildiği için harekete geçmek de bunun panzehiri olarak değerlendirilir. Bununla birlikte sağlıklı beslenerek kilo almamak ve sigara içmemek de derin ven trombozuna yakalanmamak açısından önemlidir.
Derin Ven Trombozu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Derin ven trombozu ne anlama gelir?
Derin ven trombozu, özellikle bacaklarda, derinin altında bulunan derin ven adı verilen bir damarda meydana gelen kan pıhtıları olarak tanımlanır.
Derin ven trombozu tehlikeli midir?
Derin ven trombozu tek başına yaşamı tehdit edici olmaz ancak kan pıhtılarının serbest kalıp kan dolaşımında dolaşma riski söz konusudur. Özellikle akciğer embolisi, dolaşımda olan kan pıhtıları (emboli) akciğerin kan damarlarına yerleştiğinde meydana gelir. Bu durum tehlikeli bir tablo ortaya çıkarabileceği için hızlı bir tanı ve tedaviye ihtiyaç vardır.
Derin ven trombozu için hangi doktora gidilir?
Derin ven trombozu için variste olduğu gibi Kalp ve Damar Cerrahisi bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz.
Derin ven trombozunun girişimsel tedavisinin dezavantajları var mıdır?
Girişimsel tedaviler anjiyografi yoluyla yapılmakta olup anjiyografinin olası riskleri bu işlemlerde de geçerlidir. Ayrıca pıhtı çözücü ilaçların kanama riski mevcuttur. Ancak bu kanama riski düşük sıklıkla görülmekte olup, ciddi kanamalar oldukça nadir olarak bildirilmiştir.
Toplardamarların görevi nedir?
Toplardamarlar dolaşım sisteminin bir parçası olup, dokulardaki oksijeni azalmış (kirli) kanı tekrar kalbe ulaştıran damar sistemidir. Yüzeyel ve derin olmak üzere birbiri ile ilişkili iki ağdan oluşmaktadır.
Toplardamar pıhtılaşması nedir?
Toplardamar pıhtılaşması genelde bacak ve uyluk damarlarında görülen pıhtılaşma bozukluğudur. Yüzeyel ve derin toplardamar sisteminde görülebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 27 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 26 Eylül 2024
