Yükleniyor
Hint ve Arap medeniyetinde gıda ve ilaç olarak uzun bir kullanım geçmişi bulunan, çeşitli bozuklukların, hastalıkların ve durumların tedavisi ve genel refah için İbn Sînâ tarafından da kullanılan çörek otu, Türkiye’de oldukça geniş bir alanda yetişir. Siyah kimyon olarak anılmasına rağmen kimyonla herhangi bir ilişkisi bulunmayan çörek otu aynı zamanda rezene çiçeği, kara kimyon ve Roma kişnişi isimleri ile de anılmaktadır.
Dünyada Nigella Sativa adıyla bilinen çörek otu, Doğru Avrupa ve Batı Asya’ya özgü, tohumu baharat ve yağ olarak kullanılan düğünçiçeği ailesine ait şifalı bir bitkidir. Çörek otu tohumu ise, hafif acı ve keskin bir tadı olan siyah damla şeklinde bir tohumdur. Toz formu mutfaklarda baharat olarak kullanılırken, sıkılan tohumlardan elde edilen yağı ile de çörek otu yağı olarak kullanılır.
Hücre hasarına ve iltihaplanmaya karşı vücudu koruması, kan şekerini dengede tutması, bağışıklığı güçlendirmesi, kalp ve bilişsel sağlığı koruması çörek otu faydaları arasında yer alır. Çörek otu kolesterolü düşürür, karaciğer sağlığını korur ve mide ülserini önler. Hazımsızlığı gidermede, iştahsızlık yanı sıra ishali önlemede, ödemi atmayı kolaylaştırmada ve adet sancılarını dindirmede etkilidir. Çörek otu astım hastalarının semptomlarını hafifletir.
Çörek otu etkili miktarda bitkisel protein, lif ve mineraller ile vitaminler içermektedir. İçeriğinde besin bileşimi olarak %20.85 protein, %38.20 yağ, %7.94 lif ve %31.94 toplam karbonhidrat bulunur. 100 gram başına miktar ve birim olarak besin değeri şu şekildedir:
| İsim | Miktar | Birim |
| Enerji | 400 | kalori |
| Protein | 16.67 | gram |
| Yağ | 33.33 | gram |
| Karbonhidrat | 2 | gram |
| Lif | 30 | gram |
| Demir | 12 | mg |
Çörek otu kanser hücrelerinin büyümesini engellemeye yardımcı olabilecek fitokimyasal, antiinflamatuar ve antioksidanlar açısından zengindir. Antioksidanlar, kalsiyum, çinko ve demir gibi bileşenler içeren çörek otu bağışıklığı güçlendirir, solunum yolu sorunlarını hafifletir, enfeksiyonu önler, sindirimi iyileştirir, adet döngüsünü düzene sokar, metabolizmayı ve yara iyileşimini hızlandırır.
Hipoglisemik özelliklere sahip olan çörek otu kan şekerini düşürür ve diyabet riskini önlemeye yardımcı olur. İçeriğinde güçlü bir bir anti-inflamatuvar olan timokinonun barındıran çörek otu iltihabı azaltır, çeşitli kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını kontrol etmeye yardımcı olur. Karaciğer yağlanmasını azaltır, kolesterolü düşürür ve kalp hastalığı riskini azaltır.
Çörek otunun faydaları şunlardır:
Egzama, sedef ve akne gibi cilt hastalıklarını iyileştirmede yardımcı olduğuna dair olumlu etkiler de göstermiştir. Timokinon adı verilen bileşiği çörek otunun vücudu hücre hasarı ve kronik hastalıklardan korumasına yardım eder. Astım, saman nezlesi, diyabet, yüksek tansiyon ve adet sancıları gibi hastalıklar ve şikayetlerini gidermeye yardımcıdır.
Sık kullanım formu yağ ve toz şeklinde olan çörek otu, poğaça, börek gibi hamur işlerinin yanı sıra çorba, salata ve mezelere lezzet vermesi için de kullanılır. Günlük tüketimi 1 çay kaşığı şeklinde önerilen çörek otunun sıklıkla kullanılan yağının da 1 tatlı kaşığı olarak tüketilmesi önerilir.
Çörek otu yağı A, C, B1, B6, biotin, niasin ve folik asit gibi vitaminler içerir. Çörek otu yağının, antioksidan, antiinflamatuar ve antibakteriyel özellikleri bağışıklığı güçlendirmeye, vücudu hastalıklara karşı dirençli hale getirmeye yardım eder. İltihabı önleyerek yara iyileşmesini destekler ve doku hasarını azaltır. Bu nedenle küçük yanıkları, yaraları ve yaralanmaları tedavi etmek için kullanılabilir.
Kan basıncı, toplam kolesterol ve kötü kolesterol yanı sıra kan şekerini düşürmesi çörek otu yağının faydalarındandır. Alzheimer gibi nörolojik hastalık riskini düşürerek hafızayı geliştirir, cinsel hastalıkların gelişimini önler. İçerdiği timokinon bileşiği, tümörü yok etmeye yardımcı antioksidan, anti-inflamatuar ve antikansorejen etkilere sahiptir.
Egzama, sedef hastalığı, akne ve vitiligo gibi cilt pigmentasyon sorunları ve cilt enfeksiyonlarının giderilmesinde doğal tedavisine yardımcı olabilir. Cilt hücrelerini yenileyerek cilt lekelerini gidermede de kullanılabilir. Alerji kaynaklı burun akıntısı veya tıkanıklığı, kaşıntısı ve tekrar eden hapşırık gibi alerji semptomlarını yatıştırır.
Çörek otu yağı belirli cilt rahatsızlıklarını iyileştirebilen ve yara iyileşmesine yardımcı olan kolajen üretimini artırır, böbrekler üzerinde koruyucu etkiye sahiptir. Böbrek taşlarının boyutunu küçültmede ve böbrek taşlarını vücuttan atmada etkilidir. Yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olur. Sperm sayısını artırması, saç sağlığını desteklemesi, metabolik bozukluklara ve astım gibi hastalıklara iyi gelmesi, iltihaplı rahatsızlıkları yatıştırması çörek otu yağının faydalarındandır.
Çörek otu yağının faydaları şunlardır:
Çörek otu yağı antienflematuar özelliği ve içerdiği birçok önemli yağ asidi sayesinde akne, egzama, sedef hastalığı ve nörodermatit hastalıklarında olumlu etki göstermektedir. Biotin ve folik asit içeriğinden dolayı çörek otu yağı ile yapılan saç bakımları saçı güçlendirir ve parlaklık verir.
Çörek otunun en önemli bileşeni olan timokinonun bağışıklığı destekleyici özelliği daha fazla antikor oluşmasına yardım etmektedir. Çörek otu yağı bağışıklık hücrelerin sayısını artırarak grip, soğuk algınlığı ve hatta virüslere karşı koruma sağlayabilir.
Çörek otu yağı tüketimi ile ilgili yapılan bir meta-analiz, çörek otu yağının hipertansiyonu (yüksek tansiyon) azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.
Çörek otu yağı ile ilgili yapılan bir araştırmada 6 hafta süre ile kahvaltıdan sonra 2 çay kaşığı çörek otu yağı tüketen kişilerde kötü kolesterol olan LDL'nin önemli ölçüde azaldığı gözlemlenmiştir.
Çörek otu yağı sindirim sorunlarını gidermeye ve sindirim sağlığını desteklemeye yardım eder. Hazımsızlık, gaz, iştahsızlık ve ishal gibi sorunlara karşı faydalıdır. Asit salınımını engelleyerek sindirim sistemini kaplayan mukoza zarlarını korur.
Çörek otu yağı güçlü antioksidan ve antiinflamatuar özellikler barındıran timokinon açısından zengindir. Bu bileşiğin beyin sağlığını koruyabileceğine dair bulgulara rastlanılmıştır.
Çörek otu yağı diyabet hastaları için hipoglisemik özellik göstermektedir, bu sayede çörek otu yağının kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardım edebilmektedir. Çörek otu yağının antidiyabetik özellikleri kan şekeri, hemoglobin ve insülin direncini azaltmaya yardımcı olur. Bu Tip 2 diyabeti önlemek ve iyileştirmek için tüketilebilir.
Çörek otu yağı mevsimsel alerji belirtilerini hafifletmeye yardımcı olmaktadır. Düzenli olarak çörek otu yağı kullananlarda burun tıkanıklığı, burun kaşıntısı, burun akıntısı ve hapşırma gibi alerji belirtilerinde iyileşme görülmüştür. Çörek otu yağının anti-inflamatuar özellikleri astım belirtilerini de hafifletebilir. Anti-inflamatuar etkileri çörek otu yağını bronşitle mücadele için uygun hale getirmektedir.
Çörek otu yağının iltihap önleyici özellikleri, romatizma ve iltihaplı hastalıklar üzerinde etkilidir. Çörek otu yağı eklem ağrılarına iyi gelir ve romatoid artrit nedeniyle oluşan ağrıları hafifletebilir. Yapılan araştırmalar çörek otu yağının sahip olduğu antioksidanların iltihaplanmaya neden olan bazı kısa ömürlü doku hormonlarını engellediğini göstermiştir. Çörek otu yağında bulunan antioksidanlar, kıkırdak aşınmasını ve yırtılmasını yavaşlatabilmektedir.
Çörek otu yağı cilde ve saçlara parlaklık katar. A,C ve B vitaminlerinin yanı sıra kalsiyum, potasyum, magnezyum ve çinko gibi çeşitli mineraller içerdiği için cilt için de faydalıdır. Cildi nemlendirir, düzenli kullanımı ciltteki koyu lekelerin açılmasına yardımcı olur, cilde genç bir görünüm sağlar. Hasarlı saçları iyileştirir.
Her ne kadar doğal bir ürün olarak bilinse de çörek otunun çeşitli zarar ve yan etkiler oluşturma ihtimali de vardır. Aşırı tüketimi böbrek ve karaciğer hasarıyla ilişkilendirilebilir. Çörek otuna alerjisi olanlar ve hamilelerin de tüketmeden önce uzman bir doktora danışmaları tavsiye edilir.
Çörek otu yağının ortaya çıkabileceği yan etkiler kaşıntı ve mide bulantısı şeklinde olabilir. Alerjik reaksiyonlara da neden olabileceğinden, cilde uygulanmadan önce küçük bir deneme yapılması önerilir. Ayrıca çörek otunda olduğu gibi, böbrek sağlığı konusunda hassas davranılmalıdır ve aşırı kullanımı böbreğe zarar verebilir.
Hamileler, emziren kadınlar, şeker hastaları, tansiyon ve kanama bozuklukları olanlar ve düzenli ilaç kullanan kişiler çörek otu yağı kullanmadan önce mutlaka bir hekime danışmalıdır.
Soğuk sıkım olarak salata ve yemeklere sonradan dahil edilmesi önerilen çörek otu yağının günde 1 tatlı kaşığı şeklinde kullanımı tavsiye edilir. Daha fazla kullanımı sonucunda yan etkiler oluşturma ihtimali bulunmasından dolayı uzman bir doktora danışılması önemlidir.
Çörek otunun, her gün 1 çay kaşığı şeklinde tüketiminin önerilmesiyle birlikte aşırı kullanımı insan sağlığına zarar verebileceği için doktor tavsiyesiyle hareket edilmelidir.
Aç karnına sabahları çörek otu tüketmek, açlık hissinizi ortadan kaldırıp kilo vermenize destek olabilir.
Gece yatmadan önce içeceğiniz çörek otu yağı, kilo verme sürecinde destekçiniz haline gelebilir.
Anksiyeteyi azaltma ve iyileşmesine yardımcı olabileceği gibi bunun sonucu olarak kaliteli bir uyku uyumanıza yardımcı olur.
Ciltteki gözenekleri açmasıyla bilinen çörek otu yağı, cildin daha temiz ve pürüzsüz görünmesini sağlayabilir.
Çörek otu öksürük ve diğer solunum yolu rahatsızlıklarına iyi gelir, şişkinliği azaltmaya yardımcıdır, bağışıklık sistemini güçlendirir, kanser riskini azaltmaya ve antihistaminik olarak etki ederek alerjik reaksiyonları hafifletmeye yardımcı olur.
Çörek otu yağı antioksidan bakımından zengindir, astım, cilt rahatsızlıkları, kan şekeri ve kolesterol seviyelerinin düşürülmesi, kilo kaybını desteklemesi ve beyin sağlığını koruması gibi faydalara sahiptir.
Çörek otu ile ilgili yapılan bir çalışma, üç ay boyunca günlük almanın açlık kan şekerini, ortalama kan şekerini ve insülin direncini önemli ölçüde azalttığı görülmüştür.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 20 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 22 Eylül 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
