Küçük çocuklarda bile yaygın bir şekilde görülen diş çürükleri, erken diş kaybına sebep oluyor. Beslenme, konuşma ve çene gelişimini etkileyen süt dişi çürükleri, aynı zamanda çocukların sosyal yaşamda da özgüvenlerini düşürebiliyor. Gece beslenmesi, hazır paket gıdaların tüketimi, dişin gerektiği gibi fırçalanmaması gibi etkenlere bağlı olarak gelişen bu çürüklerin, mutlaka tedavi edilmesi gerekiyor. Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları (Pediatri) Bölümü’nden Dt. İlayda Hünler Dönmez, çocuklarda diş çürüklerinin önüne geçmek için ailelere önemli önerilerde bulundu.
Süt dişlerinin tamamlanması 3 yaşına kadar devam eder
Süt dişleri genellikle bebeklerin 6. ayında itibaren çıkmaya başlamaktadır. İlk çıkan süt dişleri alt ön süt dişleri olurken, bu dişlerin tümünün ağız içinde tamamlanması ise 33. aya kadar devam eder. Süt dişleri 6 yaşından itibaren değişip yerini daimi dişlere bırakmaya başlar ve karışık dişlenme dönemi de 12 yaşına kadar devam eder. Bu sürelerde +/- 6 ay kadar değişiklik olabilmektedir.
Süt dişleri çocukların beslenme, konuşma ve çene gelişimini etkiler
İlk görevi çocuğun düzgün beslenmesini sağlamak olan süt dişlerinin sağlığını kaybetmesi, çocukların beslenmesinde aksaklıklar oluşturabilmektedir. Sağlığını kaybetmiş süt dişleri nedeniyle çocuğun beslenmesinde aksaklıklar oluşabilmektedir. Bununla birlikte hem devam eden çene gelişimi hem de düzgün konuşma becerisinde süt dişlerinin varlığının önemli bir yer vardır. Aynı zamanda süt dişleri altlarından gelecek daimi dişlerin yerini koruyabilmek ve sürerken onlara rehberlik edebilmek için de önem taşımaktadır.
Bebeklerde gece beslenmesi diş çürüklerini artırabilir
Dişlerin düzgün, düzenli ve yeteri kadar fırçalanmaması ile çok sık şeker, çikolata gibi paketli gıdalar ve hamur işi türü besinlerin tüketimi diş çürüklerinin oluşmasında en önemli etkenlerdir. Biberonla veya memede uyumak (gece beslenmesi) ve sonrasında dişlerin temizlenmemesi de bebeklerin erken yaşta oluşan çürüklerinin en önemli sebebini oluşturmaktadır. Bu sebeple bebeklerin dişleri ilk çıktığı andan itibaren temizlenmelidir. Bu temizlik ilk başta tülbentle daha sonra parmak fırçasıyla yapılmalıdır. Bebek büyüdükçe de yaşına uygun floridli diş macunu ile günde iki defa en az iki dakika diş fırçalaması sağlanmalıdır.
Diş çürükleri çocuklarda özgüven eksilmesine neden oluyor
Özellikle ön dişlerin çürümesi estetik olarak görüntü bozukluğu yarattığı için çocukların sosyal hayatlarında özgüvenlerinin eksilmesine neden olur. Arka dişlerde oluşan çürükler ise beslenmenin aksamasına ve ağrı sonucu uyku bozukluklarına yol açabilir. Bununla birlikte tedavi edilmeyen çürükler daha fazla ilerleyerek gece ağrılarına ve dental enfeksiyonlara sebep olurken, dişlerin zamanından önce kaybedilmesi durumu ortaya çıkabilir. Bu durum diş eksiklikleri, beslenme bozuklukları, yerine yer tutucu yapılmadığı zaman daimi diş için gerekli olan yerin daralması ve çapraşıklıklara neden olabilmektedir.
Diş tedavisi çürüğün ilerlemesine göre yapılır
Çocuklarda diş çürüğü tedavisi öncesi çürüğün ne kadar ilerlediği muayene ve röntgen ile belirlenir. İlerleme derecesine göre; süt dişleri kompomer/kompozit dolgu, amputasyon (yarım kanal tedavisi), süt dişi kanal tedavisi, prefabrike kronlar gibi yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.
Florid içeren diş macunu kullanılmalıdır
Çocuklar için kullanılacak diş macununun nasıl olacağı merak edilen konular arasında yer alır. Kullanılan diş macunları çocuklarda çürüklere neden olmaz. Ancak diş macununun içeriği dişlerin çürümesinin engellenmesinde önem taşır. Doğal ürün içeren hiç bir diş macunu florid içeren diş macunlarına kıyasla çürük oluşumunu engellememektedir. Seçilen diş macununun mutlaka çocuğun yaşına uygun (0-3/3-6/6-12 yaş) olmasına ve mutlaka florid içerikli olmasına dikkat edilmelidir.
Bal ve reçele batırılarak bebeklere verilen emzik çürük riskini artırır
Parmak emme, diş sıkma, emzik emme, ağız solunumu gibi kötü ağız alışkanlıkları çocuklarda oklüzyon ve iskeletsel çene bozukluklarına sebep olabilmektedir. Bununla birlikte ağız solunumu yapan ve bala, reçele batırılarak emzik verilen çocuklarda çürük riskinin arttığı yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Çocuğunuzu diş çürüklerinden bu tedbirlerle koruyabilirsiniz
- Süt dişlerinin korunması için, sabah kahvaltıdan sonra ve gece yatmadan önce günde en az 2 defa çocuğun yaşına uygun florid içeren diş macunu ile en az 2 dakika tüm dişler fırçalanmalıdır. Bu işlem el yeteneği henüz gelişmemiş çocuklarda ebeveyn tarafından çocuktan sonra tekrarlanmalıdır.
- Şeker içerikli gıdaların tüketimi en az seviyeye indirilmeli, çok istenen durumlarda ancak ana öğünden hemen sonra tüketimine izin verilmeli ve 20 dakika sonra dişler fırçalanmalıdır.
- Çiğ fındık, badem, ceviz, süt, peynir gibi gıdaların tüketimi artırılmalı, meyve suyu ve asitli içeceklerden uzak durulmalıdır.
- Çocuk 1 yaşına geldiğinde diş hekimine düzenli kontrollere götürülmeye başlanmalı ve 6 ayda bir rutin kontroller aksatılmamalıdır.
- Gerekli durumlarda topikal olarak uygulanan flor vernik/jeller diş hekimi tarafından uygulanarak dişlerin yapısı güçlendirilmelidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 7 Mart 2022
Yayınlanma Tarihi: 29 Aralık 2021
