Çocuğunuzun Boğazı Ağrıyorsa…

Özellikle okul öncesi dönemde çocuklar yılda 5-8 kez üst solunum yolu enfeksiyonu geçirebilmektedir. Çoğu kez virüslerin yol açtığı bu enfeksiyonlar burun akıntısı, hapşırık, öksürük gibi şikayetlere yol açar ve genellikle hiç bir ilaç kullanmadan bir hafta içinde iyileşme görülmektedir.

Eğer hastalık bademciklerde yerleşmiş ise durum biraz daha farklı olabilmektedir. Boğaz ağrısı, ateş, bademciklerde şişme, yutma zorluğu, boyundaki bezelerde şişme ortaya çıkmaktadır. Boğaz enfeksiyonlarına bazen virüsler, bazen de A grubu beta hemolitik streptokoklar (Beta) mikrobu yol açmaktadır. Bademciklerin iltihaplanmasında tedavi, enfeksiyona hangi mikrobun yol açtığına bağlıdır. Sadece muayene ile viral enfeksiyonu Beta’dan ayırmak her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle boğaz kültürü ya da streptokok testlerinin yapılması gerekmektedir.

Boğaz enfeksiyonu olan çocukların tedavisi nasıl olmalıdır?

Eğer boğaz enfeksiyonuna virüslerin yol açtığı düşünülüyorsa çocuğa antibiyotik verilmez; çünkü bağışıklık sistemi enfeksiyon ile başa çıkabilmektedir. Ama boğaz enfeksiyonuna yol açan mikrop (beta) streptokoklar ise; hastanın mutlaka 10 gün süre ile antibiyotik kullanması gerekmektedir. Bademcik iltihabı olan çocukların bol sıvı almaları ve dinlenmeleri gerekmektedir. Hastanın yemek sırasında boğaz ağrısı olabileceği için çorba, püre gibi yumuşak gıdalar verilmelidir. Boğaz ağrısı için parasetamol ve ibuprofen içeren ağrı kesiciler verilir. Viral enfeksiyonlar sırasında verilen aspirin Reye sendromu denilen ağır bir duruma yol açabileceği için aspirin ya da aspirin içeren ağrı kesicilerin verilmemesi gerekir.

Çocuklarımızı boğaz enfeksiyonundan koruyabilir miyiz?

Boğaz enfeksiyonları bulaşıcıdır. Hasta bir çocuktan diğerine ağız burun akıntısı ile bulaşmaktadır. Çocuklar boğaz enfeksiyonu ya da boğaz ağrısı olan kişilerden uzak tutulmalıdır. El yıkama alışkanlığı, enfeksiyonların aile içinde yayılmaması için çok önemlidir. Evde hasta olan bir çocuk var ise bardağını, çatalı ayrılmalı ve sıcak sabunlu su ile yıkanmalıdır. Eğer çocuğunuz streptokokların yol açtığı bir boğaz enfeksiyonu nedeni ile antibiyotik kullanıyor ise; diş fırçasını atılmalı ve yeni bir fırça alınmalıdır.

Beta enfeksiyonunu takiben ortaya çıkabilecek sorunlar nelerdir?

Uygun şekilde tedavi edilmeyen streptokokların yol açtığı boğaz enfeksiyonlarını takiben, bazı komplikasyonlar oluşabilir. Enfeksiyonu takiben erken dönemde antibiyotik tedavisine başlanır ise bu komplikasyonlar önlenebilir. Komplikasyonlar streptokok enfeksiyonuna bağlı olabildiği gibi bağışıklık sisteminin aşırı cevabı ile de ilişkili olabilir.

Az da olsa boğaz enfeksiyonu vücudun başka bölümlerine yayılarak orta kulak iltihabı, sinüzit, boyundaki bezelerin iltihabı, bademcikler etrafında apse oluşumu, toksik şok gibi durumlara yol açabilmektedir. Bazen Streptokok enfeksiyonuna cevap olarak bağışıklık sistemi sağlıklı dokulara zarar verir ve romatizmal ateş, böbrek iltihabı ya da PANDAS’a; yani streptokok enfeksiyonları ile birlikte olan nöropsikiyatrik sendroma yol açabilmektedirler. Bu durum tikleri ya da obsesif kompulsif bozukluğu olan bazı hastalarda streptokok enfeksiyonlarını takiben bu hastalıklar ile ilgili semptomlar kötüleşebilir.

Hangi hastalarda bademciklerin alınması gerekir?

Bademcikler ya da geniz etinin büyüklüğü nedeni ile üst solunum yollarında gece uyku apnesine yol açan bir tıkanıklık var ise bademciklerin alınması gerekebilir. Hasta olmadığı zamanlarda da devamlı horlaması olan çocuklarda ameliyata ihtiyacının belirlenebilmesi için en güvenilir test uyku çalışmasının yapılmasıdır. Bademcik büyümesinin çene yapısını bozduğu durumlarda ya da bademcik etrafında apse oluşuyor ise ameliyat gerekir. Son bir yılda 7 defa, son iki yılda yıl başına 5´şer defa, son üç yılda yıl başına 3´er defa ya da daha sık ateşli bademcik iltihaplanması geçiren çocuklarda bademciklerin alınması gerekebilir. Bu enfeksiyonların sadece aile tarafından tanımlanması yeterli olmaz doktor tanılı olması gerekmektedir.

Bademcikler alındıktan sonra tekrar büyür mü?

Bademcik operasyonu sırasında bademcik dokusunun önemli bir kısmı alınmaktadır. Bununla birlikte bir miktar bademcik dokusu kalmakta ve bu da zamanla büyüyebilmektedir; ama bu büyüme genellikle eskisi kadar bir büyüme olmaz

Bademciklerin alınmasından sonra enfeksiyonlara daha hassas hale gelir mi?

Bademcikler, boğazın her iki tarafında yer alan lenfoid dokulardır. Enfeksiyon etkenlerini durdurur ve boğazdan daha aşağılara inmelerini engeller. Bununla birlikte bademcikleri alınan çocukların daha sık enfeksiyon geçirmezler, onların bu görevini vücudun başka dokuları almaktadır.