Çaresizlikle Baş Etmenin Yolları Nelerdir?

Çaresizlik Belirtileri Nelerdir?

Çaresizlik, kişilerin yaşadığı stresli durumlar veya travmalar sonucunda ortaya çıkan negatif bir hissiyattır. Bazı zamanlar çaresizlik hissi kısa sürüp kolayca atlatılabilirken; kimi zaman da çaresizlik uzun süre boyunca hissedilen ve baş etmesi zor hale gelen bir rahatsızlık boyutuna gelebilir. Çoğu psikolojik rahatsızlık gibi çaresizlik durumu yaşanıldığında da bazı bariz belirtileri ortaya çıkar.

Çaresizlik hissi yaşanıldığını gösteren bazı semptomlar şunlardır: 

• Sık sık kafa karışıklığı yaşamak 
• Sürekli yaşanan unutkanlık durumu 
• Baş ağrıları
• Mide ağrıları 
• Yaşanan sorunlara karşı çözüm becerisinde gerilemeler 
• Uykuya dalmada ve kesintisiz uyumada yaşanan sıkıntılar
• Olumsuz bakış açısına sahip olma ve karar verememe
• Kişinin kendini büyük bir boşlukta hissetmesi
• Odaklanma sorunları
• Keyif alarak yapılan şeylerden uzaklaşma ve keyif alamamaya başlamak
• Aileden, yakın ve sosyal çevreden uzaklaşmayı istemeye başlamak
• Ruh halinde ve enerjide sürekli düşüş

Zaman zaman bu semptomlardan birkaç tanesinin hissedilmesi çok normaldir. Bazı stres verici, ruh halini ciddi derecede düşüren durumlardan sonra bu belirtilerden birkaç tanesini kişiler kendilerinde ya da yakın çevrelerinde fark edebilirler. Fakat geçici bir durumdan çok çaresizlik durumunun görülmesi için bu semptomlardan çoğunun 2 haftadan uzun bir süre boyunca kişilerde görülmesi beklenir. Eğer kendinizde ya da çevrenizden birinde bu belirtilerin neredeyse hepsini fark ediyorsanız çaresizlik duygu durumu olma ihtimali yüksektir.

Çaresizlik Kimlerde Görülür?

Aslında çaresizlik herkeste görülen, yaşanması gayet normal psikolojik durumlardan birisidir. Lakin bazı stresli, yorucu, sıkıntılı süreçler çaresizliğin oluşması için büyük bir etken haline dönüşür. İş yerinde sıkıntıları olan kişiler ve finansal konularda sorun yaşayan insanlar, çaresizlik yaşamaya yatkın olabilir. Her gün bulunulan stresli ortamlar, hayatı büyük derecede etkileyen bu etmenler, çaresizlik sürecine girilmesini hızlandırır. Bu yüzden kişilerin, çaresizlik ile baş etmek için öncelikle kendilerinde bu durumu fark etmeleri gerekir. 

Çaresizlikle Baş Etme Yolları

Çaresizlik duygu durumu, bireylerin yaşamlarını olumsuz yönde etkileyen psikolojik bir durumdur. Bu duygu durumunu yaşayan kişiler, kendilerine iyi gelecek aktiviteleri yaparak duygu durumlarını değiştirebilirler. Fakat bazen çaresizlik baş edilmesi zor bir hale gelebilir. Bu durumda yapılması gereken en uygun tedavi uzmanlar tarafından bireylere sağlanır. 

Çaresizlik hissiyle baş etme yolları maddeler halinde şöyle sıralanabilir:

1. Yaşanılan hayat ve duyguların kabul edilmesi
2. Düzenli egzersiz yapılması
3. Sağlıklı beslenmek
4. Sosyal ilişkiler kurmak
5. Hobilere zaman ayırmak
6. Meditasyon yapmak
7. Sakinleştirici müzik dinlemek
8. Gerekli durumlarda profesyonal destek almak

• Çaresizlikle baş edebilmek için öncelikle çaresizlik hissiyatını yaşanmasının sebebi ve sorunun kaynağının bulunması gerekir. Çaresizlik yaşamaya ne zaman başlandığı ve hangi durumlardan sonra bu hissin yaşanmaya başlandığı uzman ile birlikte keşfedilmeye çalışılır. 
• Çaresizlik hissinin hangi durumlardan sonra ortaya çıktığı keşfedilirken hissi yaşayanlar, uzmanlar tarafından iyi bir şekilde dinlenir. Birileri tarafından dikkatle dinlenmek, çaresizlik yaşayanlar için iyi bir rahatlatıcı olur.
• Çaresizlikle baş etmede en çok kullanılan yöntemlerden olan meditasyon ve nefes egzersizleri birçok kişinin sakinleşmesini sağlar. 
• Sakinleştirici müzik dinlemek de bir diğer yatıştırıcılardandır. Kişilerin dingin bir kafaya ve sakinleşmeye ihtiyacı olduğundan bu tarz aktiviteler iyi gelir. Sakin müzikler odağı artırır.
• Çaresizlikle baş etme konusunda planlar da kişilere fayda sağlar. Kişi negatif hissettiğinde ve duyguları ile beraber düşünceleri de kafa karışıklığı yaratmaya başladığında tüm bu düşünceleri düzenlemek, planlamak onlara iyi gelir. Çaresizlik, stres sonucunda tetiklendiği için stres yaratan tüm durumlar düzene konulmalıdır. 
• Sadece ruhen değil, aynı zamanda da fiziksel olarak iyileşme sağlamak çaresizlikle baş etme konusunda kişilere çok fazla katkı sağlar. İyi hissedilen bir vakitte egzersiz ya da yürüyüş yapmak, temiz havada oturup nefes egzersizi yapmak ve sağlıklı besinler tüketmek her zaman tedaviyi hızlandırır. Taze sebze ve meyveler, kişinin enerjisini yükselterek daha dinç kalmasını sağlar. 

Çaresizliği Önleme Yolları Nelerdir?

Çaresizlik, kişilerin yaşadığı zorlu durumlar sonucu yaşayabileceği bir negatif duygu durumudur. Herkesin hayatında belli bir dönemde çaresizlik duygusunu yaşadığı zaman olur. Çaresizlik duygusunu yaşamak kaçınılmaz olsa da bu duyguyu yaşamayı önlemek mümkündür. Bundan dolayı kaçınılmaz bu duygu durumunun etkilerini en aza indirmek veya çaresizlik hissini önlemek için kişiler çaba göstermelidir. Çaresizliği önlemek için kişilerin yapabileceği gerekli adımlar şu şekilde listelenir:

• Kabullenmek: Her türden psikolojik durumları yaşayabileceğini kişi öncelikli olarak kabullenmelidir. Çaresizlik de diğer psikolojik sorunlar, negatif duygular gibi herkesin başına belli dönemlerde gelebilir. Bunun farkında olmak kişileri rahatlatır. 
• Özen göstermek: Ruh sağlığı için ve çaresizlikten uzak durmak için yaşadıklarımıza, düşündüklerimize özen göstermek her zaman çaresizlikle baş etmen yollarından en önemlisi olur. Zararlı düşüncelerden uzak durmak için kişilerin psikolojilerini kötü etkileyen içeriklerden uzak durmalıdırlar.
• Konuşmak: Kişinin sevdikleri ile konuşup dertlerini, sevinçlerini ve gündelik durumlarını paylaşması ona iyi gelir. Ruh sağlığını korumanın en büyük adımlarından birisi, kişilerin içine atmak yerine sevdikleri ile yaşadıklarını paylaşmalarıdır. Eğer kişilerin büyük sorunları var ise bunları bir uzmanla paylaşması, stresten uzak durmaya çalışmaları onlar için faydalı olur.
• Fiziksel sağlığı korumak: Beden sağlığına iyi gelecek aktivitelerde bulunmak, ruh sağlığını doğrudan etkileyeceği için her gün egzersiz yapılması uzmanlar tarafından şiddetle tavsiye edilir. Bireylerin her gün yapacakları 15 dakika yürüyüş bile onların ruh sağlığını pozitif yönde ilerletmek için etkili olur. 
• Beslenme şekline dikkat etmek: Beslenme düzeni ve öğünlerde tüketilen besinlerin içeriği, beden sağlığını etkilediğinden dolayı taze sebze ve meyve tüketmek önemlidir. Sebze ve meyvenin yanı sıra tüketilen karbonhidrat, yağ, şeker, protein miktarını da takipte bulunmak fayda sağlar. Kişiler, beslenme listesi oluşturmak için diyetisyenleri ile görüşebilirler.
• Yapmaktan keyif alınan çeşitli aktivitelere zaman ayırmak: Boş zamanlarda keyif veren aktiviteleri günlük rutine dahil etmeye çalışmak çaresizlik duygu durumunu önlemek adına iyi bir adımdır. Yapmaktan hoşnut olunan hobilere ayrılan vakit, öğrenilmiş çaresizliğe karşı güçlü bir önleyici olur. 

Çaresizlikle Baş Etmenin Yolları Hakkında Sık Sorulan Sorular

Çaresizlik hissi nedir?

Çaresizlik hissi, kişinin yaşadığı hayatın içindeki sorunlarla baş edemediği, kontrol edemediği ve çıkış yolu bulamadığı durumlarda hissettiği duygu durumudur. Çaresizlik hissi yok edilemediği takdirde zamanla depresyon gibi psikolojik sorunlara yol açabilir.

Çaresiz insana ne denir?

Çaresiz insan aynı zamanda pesimist bir insandır. Pesimist bir insan aynı zamanda karamsar insandır. Gelecekle ilgili sürekli kötü düşüncelere sahip olan bu kişiler bardağın hep boş tarafından bakar.

Çaresizlikle nasıl baş edilir?

Çaresizlikle baş edebilmek için öncelikle kişinin hayata karşı motivasyonunu geri kazanması gerekir. Bunun için de birey hobilerine vakit ayırmalı, sosyal ilişkiler kurmalı, egzersiz yapmalı, sağlıklı beslenmeli, meditasyon yapmalı ve gerekli durumlarda profesyonel kişilerden yardım almalıdır. Tüm adımlar kişinin motivasyonunu yükseltebilecek unsurlardır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.