Candida albicans ya da bilinen diğer adı ile candida mantarı, vücutta yaşayan bir mantar türü olup, sağlıklı bakteri ve maya dengesinin bozulması sonucu mayanın aşırı çoğalması ile oluşan mantar enfeksiyonudur. Candida mantarının en sık etkilediği yerler ağız, bağırsak ve vajinadır. Böbrek, kalp veya beyin gibi iç organlarda enfeksiyonlara da neden olan candida mantarı, şiddetli ağrı, ishal, ağız yaraları gibi belirtilerle görülür. Antifungal içeriğe sahip ilaçlar candida mantarın tedavisinde kullanılarak enfeksiyonun temizlenmesini sağlar.
Candida Mantarı Nedir?
Candida mantarı, vajinada, bağırsakta, ciltte ve diğer organlarda ortaya çıkan ağrı, yanma ve iltihaplanmaya sebep olan yaygın bir mantar enfeksiyonudur. Bu mantar türü aynı zamanda deri ve mukoza zarını da etkileyerek bağışıklık sistemine zarar verebilir. Vücutta doğal olarak bulunan aslında zararlı olmayan bir mantar türü olan candida mantarı, kontrolden çıkarsa veya vücudun derinliklerine girerse sağlığı tehdit edebilir.
Candida Mantarı Belirtileri Nelerdir?
Candida mantarı belirtileri, enfeksiyonu olduğu bölgeye farklılık göstererek, ağrı, yanma, kaşıntı, ishal şeklinde ortaya çıkar.
Candida mantarının en sık görülen belirtileri şöyle sıralanabilir:
![]()
Bağırsakta candida mantarı belirtileri
Candida mantarı, vücutta toksin üreterek bağırsakların etkilenmesine neden olabilir. Bu durumda bağırsakta candida mantarı belirtileri şöyle sıralanır:
- Gaz oluşumu
- Şişkinlik
- Kramp
- Düzensiz dışkılama
- Bağırsak lenf bezleri zehirlenerek bağışıklık sisteminin zayıflaması
Candida Mantarı Türleri Nelerdir?
Candida mantarı enfeksiyonu nerede büyüdüğüne bağlı olarak farklı türleri de farklılık gösterir. Candida mantarı türleri şöyle sıralanır:
- Vajinada yer alan vajinal candida veya vajinit
- Koltuk altları, göğüslerin altı veya ciltte oluşan kutanöz mantar enfeksiyonu
- Ağızda, boğazda, dilde veya yemek borusunda oral mantar enfeksiyonu ya da pamukçuk
- Kan dolaşımında ve vücudun her yerinde istilacı veya sistemik mantar enfeksiyonu
- Tırnaklarda meydana gelen tırnak mantarı enfeksiyonu
Candida Mantarı Neden Olur?
Candida mantarı enfeksiyonu, vücutta sağlıklı bakteri ve maya dengesizliği nedeniyle Candida mayasının aşırı büyümesinin sonucunda oluşur. Bakteri ve maya dengesini bozarak candida mantarına neden olan tetikleyiciler şunlardır:
- Antibiyotikler, steroidler, oral kontraseptifler, ağız kuruluğuna neden olan ilaçlar veya sağlıklı bakterileri yok eden ilaçlar almak
- Strese maruz kalmak
- Doğum kontrol hapları kullanmak
- Rafine karbonhidratlar, şeker ya da maya bakımından zengin beslenmek
- Kontrolsüz diyabet, HIV ve kanser
- Yanlış beslenme
- Hamilelik gibi hormonal değişiklikler yaşamak
- Zayıf veya bastırılmış bir bağışıklık sistemi
Candida Mantarı Nasıl Teşhis Edilir?
Uzman doktor, fiziki muayenenin ardından candida mantarından şüphelendiği durumda tam kan sayımı isteyebilir. Bunun yanında candida belirtilerini arama için de başka testler istenebilir. Kişiden alınan kan örneği içerisinde bağışıklık hücrelerinin izole edilerek laboratuvar ortamında candida mantarı tanısı yapılır. Enfeksiyonun görüldüğü durumda candida mantarı testi yapılarak bakterinin türü belirlenir. Bu kültür testi kişiye uygulanacak en iyi tedavi planının oluşturulmasında etkilidir.
Candida Mantarı Tedavisi Nasıl Olur?
Candida mantarı teşhisinin ardından mantarın çoğalmasını önlemek adına antifungal ilaçlardan yararlanılır. Candida mantarına karşı uygulanan en etkili tedavi yöntemi olan antifungal ilaçlar bazı durumlarda tek başına yeterli olmayabilir. Bu noktada tedavi sürecini sağlıklı beslenme, stresten uzak durma ya da bağışıklık sistemini güçlendirme gibi durumlardan yararlanmak önemlidir.
Bu tedavi yönteminde belirtiler azalsa bile enfeksiyonu yok etmek ve tekrar oluşmasının önüne geçme için tedavi planına uyulması gerekir.
Candida Mantarı Nasıl Önlenir?
Candida mantarına karşı önlem almak için fiziksel sağlığın dengelenmesi oldukça önemlidir. Candida mantarına karşı önlem alınabilecek yöntemler şöyle sıralanır:
- Ağız hijyeninin sağlanması
- Rafine karbonhidratlar ve şeker gibi sağlıksız besinlerin azaltılarak candida diyeti uygulanması
- Stresin yönetilmesi
- Diyabet, kanser veya HIV gibi mevcut tıbbi durumların tedavisi
Kronik rahatsızlıklarda kullanılan ilaçlarda yan etki olarak candida mantarı görülüyorsa, uzman doktordan bu ilaçların değiştirilmesi talep edilebilir.
Candida Mantarı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Candida mantarı nasıl bulaşır?
Candida mantarı olan kişilerden, nesnelerle doğrudan veya dolaylı temas yoluyla bulaşabilir. Kişinin bağışıklık sistemi ameliyat veya kemoterapi esnasında zayıflamışsa candida patojen haline gelir. Cinsel temas esnasında da partnerin vücudundan candida mantarları geçebilmektedir.
Candida mantarı ne yapar?
Candida mantarı organlarda enfeksiyona neden olarak kas ve kemik ağrılarına sebebiyet verebilir. Bunun yanında vücut ısısında düşüşe, kokulara karşı alerjik reaksiyona ve bağırsakta oluşarak sindirim problemlerine yol açabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 4 Ocak 2024
Yayınlanma Tarihi: 14 Kasım 2023
