Kemik erimesi (osteoporoz); kemik mineral yoğunluğunun azalması ve mikro yapısındaki değişikliklere bağlı olarak kemiğin kırılganlığının artması olarak bilinmektedir. Kemik erimesinde hastalık ilerledikçe özellikle omurga, el bilekleri ve kalça kemiklerinde basit travmalarla kırıklar oluşup, boy kısalması, hareket kısıtlılığı ya da kamburluk meydana gelmektedir.
Memorial Kayseri Hastanesi Endokrinoloji Uzmanları, kemik erimesi hakkında bilgi verdi.
Sebepsiz kırıklar ve boy kısalması osteoporoz belirtisi
Kemik erimesine bağlı kırıklar ve buna bağlı şikayetler oluşuncaya kadar herhangi bir belirti vermeyebilir. Bazen hafif darbeyle veya darbe öyküsü olmadan kalça kemiklerinde, omurgada ve el bileğinde kırıklar oluşabilir. Kırıktı ciddi ağrılara da neden olur. Ayrıca boyda kısalma ve kamburluk gibi sorunlara yol açabilir.
Osteoporoz hastayı yatağa bağımlı hale getirebilir
Kemik erimesi, düşme veya küçük travmalarda kemik kırılmasına bağlı oluşan sorunlardır. Kırığa bağlı olarak hastaların bir kısmı uzun süre yatağa bağımlı kalırken bu hastaların bir kısmı da uzun süreli bir yardımcıya ihtiyaç duymaktadır. Bunun sonucunda önemli oranda tıbbi, sosyal ve maddi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Osteoporozun tanısı ve tedavisi ile osteoporozdan korunma bu nedenle oldukça önemlidir.
Kemik yoğunluğu ölçümü tanıda belirleyici
Tıbbi özgeçmiş ve soy geçmiş (ailede kırık öyküsü), fizik muayene, biyokimya ve kan sayımı ile DXA ölçümü ile osteoporoz tanısı konulabilir. Tanısının konulmasında yaygın kullanılan yöntem DXA’dır. Kemik mineral yoğunluğunun (KMY) ölçümünde kullanılan DXA tanıyla birlikte, kırık riskini belirlemede ilaç tedavisini düzenlemede ve tedavinin takip edilmesinde önemlidir. DXA raporlarında belirtilen T ve Z skoru değerlerine göre tedavi kararı verilmektedir.
65 yaşından itibaren KMY ölçümü gerekli
65 yaş üstü kadınlar ile 70 yaş üstü erkeklerin yılda bir kez kemik yoğunluğu ölçümü yaptırması önerilmektedir. Ancak bazı risk faktörleri varsa DXA ölçümü daha önce uygulanmaktadır. Sigara ve aşırı alkol tüketimi, kırık varlığı, en az 3 ay süreli kortizon tedavisi alımı, düşük kilo ağırlığı ya da kısa zamanda aşırı kilo kaybı, osteoporoza neden olacak ilaç kullanım öyküsü, diğer hormonal nedenler (tiroit bezinin fazla çalıştığı durumlar, Cushing hastalığı, hiperparatiroidizm, diyabet, vit d ve kalsiyum alım yetersizliği ve vs), bağırsaklarda emilim sorunları (çölyak, iltihaplı barsak hastalıkları), cerrahi işlemler, karaciğer hastalığı, bağ dokusu hastalığı, kemik iliğinin kötü huylu hastalıkları gibi nedenler kemik erimesine yol açmaktadır.
Sağlıklı kemikler için kalsiyum ve D vitamini
Sağlıklı kemik yapısı için, kalsiyum ve vitamin D içeriği zengin yiyeceklerin tüketilmesi önerilmektedir. Özellikle süt, yoğurt, peynir, dondurma, fasulye, badem, yeşil yapraklı sebzeler, balık yağı, brokoli, yumurta ve balık gibi yiyecekler düzenli olarak tüketilmelidir.
Tedavide sağlıklı beslenme ve egzersiz önemli
Tanı konduktan sonra eğer ikincil bir neden düşünülüyorsa bunun bulunması ve tedavi edilmesi önemlidir. Tedavide kullanılan ilaçların günlük, haftalık, aylık veya yıllık tarzda uygulanan hap veya enjeksiyon şekilleri vardır. Son yıllarda özellikle kırıklara bağlı ağrıların azaltılmasında teknolojik olarak geliştirilen etkili ilaçlar piyasada bulunmaktadır. Bunlarla birlikte sigara içiliyorsa bırakılması, alkol tüketiminin azaltılması, kalsiyum ve vitamin D alımının sağlanması, düzenli egzersiz yapılması önerilmektedir.
Düzenli takip gerekiyor
Tedavi verilen veya ilaçsız takip edilen hastalar mümkünse aynı cihaz ile DXA ölçümleri yapılmalıdır. Menopoz sonrası ve 70 yaş üzeri erkeklerde 1-2 yılda bir, ilaç tedavisi alanlarda yılda bir ve bazı özel durumlarda 6 ayda bir değerlendirilmelidir. Bu sıklık sizi değerlendiren hekiminizin önerileri doğrultusunda olmalıdır.
Boyda kısalma, sırtınızda kamburlaşma ile bel – sırt ağrıları artıyorsa mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 10 Mart 2021
Yayınlanma Tarihi: 23 Ekim 2013
