Boğaz Ağrısına Ne İyi Gelir? Boğaz Ağrısı Nasıl Geçer?

Boğaz Ağrısı Nedir?

Boğaz ağrısı, farenjit, grip ve soğuk algınlığı gibi enfeksiyonların boğaz bölgesinde oluşturduğu tahrişin bir sonucu olarak kaşıntı, kuruluk, yutkunma ve konuşurken hissedilen ağrıyı ifade eder.

Boğaz Ağrısı Neden Olur?

Boğaz ağrısının nedenleri soğuk algınlığı, grip, faranjit, larenjit, mononükleoz, koronavirüs ve strep a gibi viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, bademcik iltihabı, reflü, alerji, sigara kullanımı, kuru, nemsiz ve kirli hava gibi çevresel etkenlerdir.

Boğraz ağrısına neden olan durumlar genel olarak şunları içerir:

• Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar
• Alerjiler
• Havadaki kuruluk
• Tahriş ediciler
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
• HIV enfeksiyonu
• Tümörler
• Yaralanma

Bakteriyel enfeksiyonlar

Bazı bakteriyel enfeksiyonlar, boğaz ağrısına neden olabilir. Bunlar arasında en yaygın olanı kriptik tonsilite neden olan “Streptococcus pyogenes”tir. (Grup A streptococcus).

Alerjiler

Evcil hayvan tüylerine, küflere, toza ve polene karşı alerjiler boğaz ağrısına neden olabilir. Boğazın tahriş olmasına ve iltihaplanmasına neden olan geniz akıntısı problemi daha da karmaşık hale getirebilir.

Havadaki kuruluk

 İç mekanlarda havada yeterli nem bulunmaması, boğazın kaşınmasına ve kuruluğa neden olabilir. Genellikle kronik burun tıkanıklığı nedeniyle sürekli ağızdan nefes almak yine boğazda kuruluğa ve ağrıya neden olabilir.

Tahriş ediciler

Dışarıdaki hava kirliliği ve tütün dumanı veya kimyasallar gibi iç mekan kirlilikleri de kronik boğaz ağrısına neden olabilir. Tütün çiğnemek, aşırı alkol tüketimi, baharatlı yiyecekler, acı ve ekşi yiyecekler de boğazı tahriş ederek ağrıya sebep olabilir.  

Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)

GERD, mide asitlerinin yemek borusuna (yemek borusu) geri döndüğü bir sindirim sistemi bozukluğudur. Bu durum boğaz ağrısı ve boğaz yanması şikayetine neden olabilir.

HIV enfeksiyonu

HIV enfeksiyonu da boğaz ağrısına neden olabilir. Buna ek olarak HIV pozitif olan biri, oral pamukçuk adı verilen bir mantar enfeksiyonu nedeniyle veya bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde ciddi olabilen sitomegalovirüs (CMV) adı verilen bir viral enfeksiyon nedeniyle kronik veya tekrarlayan bir boğaz ağrısı şikayeti yaşayabilir.

Tümörler

Boğaz, dil veya gırtlaktaki (gırtlak) kanserli tümörler de boğaz ağrısına neden olan hastalıklar arasındadır. Diğer belirti veya semptomlar arasında ses kısıklığı, yutma güçlüğü, gürültülü nefes alma, boyunda bir yumru ve tükürük veya balgamda kan sayılabilir.

Yaralanma

Boyuna darbe veya kesik gibi herhangi bir yaralanma boğazda ağrıya neden olabilir.

Nadir durumlarda da boğazda enfekte olmuş bir doku alanı (apse) veya soluk borusunu kaplayan küçük kıkırdak "kapağının" şişmesi (epiglotit) boğaz ağrısına yol açabilir.

Boğaz Ağrısına Neden Olan Enfeksiyon Türleri

Boğaz ağrısına neden olan viral hastalıklar şunları içerir:

• Soğuk algınlığı (Nezle)
• Grip
• Mono (Mononükleoz, EBV virüsü)
• CMV virüsü
• Suçiçeği
• Kızamık
• Koronavirüs hastalığı (Covid-19)
• Krup Hastalığı (Gırtlak, soluk borusu ve bronşlarda viral enfeksiyon sonucu oluşan bu hastalık en çok çocuklarda görülür. )

Öte yandan koronavirüsün  (COVID-19) olası semptomlarından biri de boğaz ağrısıdır. Yapılan araştırmalar COVID-19'lu kişilerin yalnızca yüzde 5 ila yüzde 14’ünün boğazda ağrısı veya tahriş şikayeti yaşadığını göstermektedir. Koronavirüsün boğaz ağrısına göre daha yaygın görülen semptomları arasında; yüksek ateş, kuru öksürük, nefes almada zorluk, yorgunluk, baş ağrısı ve ani tat veya koku kaybı yer alır.

Boğaz Ağrısının Belirtileri Nelerdir?

Boğaz ağrısının belirtileri, boğaz ağrısına neden olan duruma göre değişebilir. Boğaz ağrısının belirtileri ve semptomlar şunları içerebilir:

• Boğazda ağrı veya kaşıntı hissi
• Yutkunma veya konuşma ile giderek kötüleşen ağrı
• Yutmada güçlük çekme
• Boyunda veya çenedeki ağrılı şişmiş bezler
• Bademciklerin şişmesi
• Bademciklerde görülen beyaz lekeler veya irin
• Boğuk bir ses

Boğaz ağrısına neden olan enfeksiyonlar, aşağıdaki semptomlara da neden olabilir:

• Ateş
• Öksürük
• Burun akması
• Hapşırma
• Vücut ağrıları
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı ya da kusma

Viral bir enfeksiyonun yol açtığı boğaz ağrısı şikayeti çoğunlukla en fazla bir hafta sürer ve tıbbi bir tedavi gerekmez. Boğaz ağrısı uzun süredir devam ediyorsa (2-3 hafta) vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Zira sürekli devam eden boğaz ağrısının nedeni daha ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Boğaz ağrısıyla birlikte aşağıdaki semptomlar da görülüyorsa vakit kaybedilmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

• Nefes alma veya yutma güçlüğü
• Boğazda şiddetli acı
• Salya akıtma
• Seste boğuklaşma
• Nefes alma esnasında sesin tizleşmesi

Boğaz Ağrısı Daha Çok Kimlerde Görülür?

Çocuklar ve gençler: 3- 15 yaş arasındaki çocuklar ve gençlerde boğaz ağrısı şikayeti sıklıkla gelişir. Boğaz ağrısıyla ilişkili en yaygın bakteriyel enfeksiyon olan streptokoksik boğaz enfeksiyonunun gelişme riski daha yüksektir.

Sigara kullananlar: ve tütün dumanına maruz kalanlar: Sigara içmek ve/veya tütün dumanın maruz kalmak boğazı tahriş edebilir dolayısıyla boğaz ağrısına neden olabilir. Tütün ürünlerinin kullanımı ayrıca ağız, boğaz ve gırtlak kanseri riskini de artırır.

Alerjisi Bulunanlar: Mevsimsel alerjiler veya toza, küflere veya evcil hayvan tüylerine karşı devam eden alerjik reaksiyonlar, kişide burun tıkanıklığı ve kişide boğaz ağrısının gelişmesini daha olası hale getirir.

Kimyasal tahriş edicilere maruz kalanlar: Fosil yakıtların yanması ve yaygın ev kimyasallarından kaynaklanan havadaki parçacıklar boğazda tahrişe neden olabilir.

Kronik veya sık sinüs enfeksiyonu bulunanlar: Burnunuzdan akan su boğazınızı tahriş edebilir veya enfeksiyon yayabilir.

Bağışıklık sisteminin zayıf olanlar: Bağışıklık sisteminiz zayıf ise enfeksiyonlara daha duyarlı olursunuz. Bağışıklığın azalmasının yaygın nedenleri arasında HIV, diyabet (şeker hastalığı), steroid veya kemoterapi ilaçlarıyla kanser tedavi, stres, yorgunluk ve kötü beslenme yer alır. Bu hastalarda özellikle boğazda mantar enfeksiyonuna bağlı ağrılar sıklıkla görülür.

Boğaz Ağrısı Teşhisi Nasıl Konur?

Doktor öncelikle boğaz ağrısına neyin neden olduğunu tespit etmek ister.  Doktorunuz fiziksel muayene sırasında boğaza, kulaklara ve burun deliklerine bakar, şişmiş lenf bezlerini kontrol edebilir. Doktorlar uygun vakalarda, streptokok bakterilerinin neden olduğu strep boğaz enfeksiyonunun sebebini tespit etmek için boğaz kültürü olarak adlandırılan bir test uygular. Doktorunuz boğaz kültürü testi sırasında salgı örneği almak için boğazın arkasına çubukla steril bir bez sürer ve numuneyi test için bir laboratuvara gönderir. Buna ek olarak burun geçiş yollarının sinüzit veya enfeksiyonları, boğazınızın veya balgamınızın kültürleri kullanılarak da teşhis edilebilir.

Doktorunuz boğaz ağrınızın nedeninin alerji olduğundan şüphelenirse, bunu doğrulamak için kan testleri veya cilt testleri yapabilir. Deri testinin sonuçları hemen elde edilirken, kan testi sonuçları birkaç gün sürebilir.

Boğaz Ağrısı Nasıl Tedavi Edilir?

Viral bir enfeksiyonun neden olduğu boğaz ağrısı genellikle beş ila yedi gün sürer ve tıbbi tedavi gerektirmez. Nitekim hafif soğuk algınlığı ve grip vakalarının yol açtığı boğaz ağrısı bol miktarda sıvı tüketimi ve dinlenme ile düzelir. Doktorunuz boğaz ağrısını hafifletmek için ağrı kesici ilaçlar reçete edebilir.

Boğaz ağrısına bakteriyel bir enfeksiyonun neden olduğu durumlarda, doktorunuz antibiyotik reçete edecektir. İlaç kullanımı sırasında semptomlarda düzelme olsa bile antibiyotik tedavisinin tamamlanması gerekir. Zira ilacı doktorun belirttiği şekilde kullanmamak enfeksiyonun kötüleşmesine veya vücudun diğer bölgelerine yayılmasına neden olabilir.

Boğaz ağrısı, viral veya bakteriyel enfeksiyon dışında bir durumun semptomuysa, teşhise bağlı olarak diğer uygun tedavi yöntemleri uygulanacaktır. Örneğin doktorunuz boğaz ağrınızın sebebinin asit reflü olduğundan şüpheleniyorsa, bir asit reflü ilacı reçete edebilir.

Boğaz Ağrısına Ne İyi Gelir?

Boğaz ağrısı arkasında bir enfeksiyon barındırmıyorsa, ilaç kullanmadan evde uygulayabileceğiniz bazı doğal yöntemlerle ağrıyı ortadan kaldırmanız mümkündür. Evde uyguladığınızda boğaz ağrısına iyi gelen yöntemler şunlardır:

• Boğaz ağrısında nane, zencefil, papatya, ekinezya, ıhlamur ve hatmi gibi bitki çayları içmek
• Bol su içerek boğazı nemli tutup, yumuşatmak
• Ilık tuzlu su ile gargara yapmak
• Sıcak su, limon ve bal karışımı içmek boğaz ağrısını rahatlatır
• Boğaz pastili alarak boğazdaki kuruluğu önlemek
• Elma sirkesi içerek boğazda ki bakterileri temizlemek
• Çemen otu çayı içerek boğazdaki mukusu azaltmak
• Meyan kökü çiğnemek veya su ile karıştırıp gargara yapmak
• Sarımsaklı tavuk suyu çorbası içmek
• Buhar veya nem banyosu yapmak
• Uyurken bir nemlendirici veya buharlaştırıcı kullanmak
• Dinlenerek vücudun kendisini toparlamasına izin vermek

Nane, zencefil, papatya, ekinezya, ıhlamur ve hatmi gibi bitki çayları için

Papatya çayı, antiinflamatuar, antioksidan etkileri ile aynı zamanda doğal yatıştırıcı özelliğine sahiptir. Nane de nefesi ferahlatmayı sağlayan, antiiflamatuar ve antibakteriyel, antiviral niteliklere sahiptir. Her iki çay türüde mukusu inceltir, boğaz ağrısı ve öksürüğü yatıştırır.

Boğazı nemli tutmak için su tüketimini arttırın

Boğaz ağrısında başta su olmak üzere tüketilen sıvılar mukoza zarlarını temizlemeye, sıvı akışını sürdürmeye ve sinüs enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olur. Aynı zamanda kuruluğa bağlı oluşan boğaz ağrısının oluşumunu da engeller.

Tuzlu su veya karbonatlı su ile gargara yapın

Tuzlu su mukusu gevşetmeye, iltihaplanmayı azaltmaya ve boğaz ağrısını hafifletmeye yardımcı olur. Bir bardak ılık suya 1 çay kaşığı tuzu ilave edip karıştırın.Oluşturulan bu karışımı günde bir kaç kere gargara olarak uygulayabilirsiniz.Tuzlu su daha yaygın olsa da, kabartma tozu ile karıştırılan su da boğaz ağrısını hafifletir. Kabartma tozu ile hazırlanan oral solüsyon bakterileri azaltabilir. 

Limon, su ve bal karışımından yararlanın

Antimikrobiyal ve anti-inflamatuar özellikleri bulunan bal mukus salgısını azaltabilir. Bal tek başına tüketilebileceği gibi, çay, ılık su veya limonlu su çerisinde seyreltilerek de boğaz ağrısını hafifletmesi için kullanılabilir. 

Boğaz pastili alarak boğazdaki kuruluğu azaltın

Pastil ya da sert şeker gibi emilebilir şekerler tükürük üretimini uyaracağı için boğazı nemli tutmaya yardım eder. Küçük çocukların yutma riskine karşılık yetişkinlerde uygulanmalıdır.

Elma sirkesi ile boğazdaki bakterileri yok edin

Doğal bir sağlık toniği olan ve antibakteriyel özellik gösteren elma sirkesi bakterilerle savaşmaya yardımcı olur. 1 yemek kaşığı elma sirkesini 1 bardak ılık su ile seyrelterek ve tatlandırmak için bir yemek kaşığı bal da ekleyebilirsiniz.

Çemen otu çayı için

Çemenotu çayı boğazda ki mukusu temizlemeye yardımcı olabilen aynı zamanda iltihabı ve ağrıyı azaltabilen fenolik asitler ve flavonoidler gibi antioksidan türleri barındırır.

Meyan kökü çiğneyin

Meyan kökü solunum yolu hastalıklarına neden olabilecek virüslerle savaşmaya yardımcı olarak boğazda ağrıyı iyileştirmeye yardımcı olur.

Tavuk suyu çorbası için

Tavuk suyu çorbası özellikle boğaz rahatsızlıklarına çare niteliğindedir. İnhibe edici aktiviteleri , bağışıklık hücrelerinin göçü azaltma yeteneği keşfedilmiştir. Diğer yandan psikolojik olarak da tavuk suyu çorbasının beyinde iyi geldiği fikri iyileştirme sürecine yardım edebilir.

Buhar veya nem banyosu yapın

Sıcak bir duş boğaz ağrısını hafifletmeye yardım eder. Sıcak banyoda ortaya çıkan buharı içinize çekmeniz kuruyan boğazı nemlendirip, ağrıyı yatıştırmaya yardım eder. Yine nefes açıcı uçucu yağları da banyo esnasında kullanabilirsiniz. Küvet veya içi su dolu bir noktaya bir kaç damla uçucu yağ damlattıktan sonra bunu bir kaç nefes çekerek solumanız boğaz ağrısını yatıştırmaya yardım eder.

Bulunduğunuz yeri nemli tutun

Özellikle Uyku esnasında odanın çok kuru bir havaya sahip olması sabahları kalkıldığında boğazda oluşan ağrının kaynağı olabilir. Hem buharlaştırıcılar hem de nemlendiriciler ile havaya nem ekleyerek boğaz tahrişini ve tıkanıklığını hafifletebilirsiniz. Basit bir yöntem olarak kuru havadan etkilenmemek için kalorifer peteğinin üzerine ıslak havlu konularak ya da sobanın üzerinde bir çaydanlık kaynatılarak odayı nemlendirmek mümkündür.

Vücudunuzu dinlendirin

Her hastalık ve ağrı da vücudun en çok ihtiyaç duyduğu şeylerden biri de dinlenmedir. Boğazınız ağrıdığında uzanıp dinlenmek ve hatta biraz uyumak boğaz ağrınıza iyi gelebilir.

Boğaz Ağrısına İyi Gelen Bitkiler

Geçmişten bugüne bir çok sağlık sorununda kullanılan bir çok bitki, boğaz ağrısında da hafifletici ve ağrı ya da semptomları giderici olarak kullanılabilmektedir. Boğaz ağrısına ne iyi gelen bitki türleri ve çayları şu şekilde sıralanabilir:

• Zencefil kökü
• Hatmi kökü
• Meyan kökü
• Çemen otu
• Adaçayı
• Nane çayı
• Kekik çayı
• Ihlamur çayı
• Ekinezya

Boğaz Ağrısı Nasıl Önlenir?

Boğaz ağrısını önlemenin en iyi yolu, öncelikle mikroplardan kaçınmak dolayısıyla hijyene önem vermektir. Boğaz ağrısını önlemek için alınabilecek önlemlerden bazıları şu şekildedir.

• Özellikle tuvalet kullanımının ardından, yemekten önce, hapşırdıktan veya öksürükten sonra ellerin yıkanmasına özen gösterilmelidir.
• Temizlik malzemeleri (havlu, sabun vs…), mutfak eşyaları (tabak, bardak) kişiye özel olmalıdır.
• Öksürme veya hapşırma sırasında ağız ve burun tek kullanımlık mendille kapatılmalı, eğer öksürük veya hapşırık esnasında mendil yoksa dirseğin iç kısmı kullanılmalıdır.
• Sabun ve su bulunmayan ortamlarda elleri yıkamaya alternatif olarak alkol bazlı el dezenfektanları ve/veya kolonya kullanılmalıdır.
• Ortak kullanılan telefonlar, uzaktan kumandalar, bilgisayar klavyeler uygun temizleyiciler ile düzenli olarak temizlenmelidir.
• Hasta olan kişilerle (üst solunum yolu enfeksiyonları vb…) yakın temasta bulunulmamalı, en az 1 metre sosyal mesafe olmasına dikkat edilmelidir.

Boğaz Ağrısı ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Boğaz ağrısında ne zaman hekime başvurulmalı?

Boğaz ağrısı, baş ağrısı ve karın ağrısı günlük hayatta sık telaffuz edilen ve cinsiyet, yaş fark etmeksizin bireylerde ortaya çıkan klasik semptomlar olarak görülmektedir. Bu tür ağrıların görülmesi ile birlikte, günü kurtarma veya kısa süreli çözüm olarak ağrı kesici kullanımı oldukça fazladır. Bu yanlış bir uygulama şeklidir. Sıklıkla ve süreklilikle devam eden ağrılarda en yakın sağlık kuruluşuna gidilerek uzman hekime danışılmalıdır.

Boğaz ağrısı ne kadar sürer?

Boğaz ağrısının geçme süresi kişinin bağışıklık sistemindeki direncine göre farklılık gösterir. Ortalama olarak 5 ila 7 gün içerisinde kendiliğinden geçebilir. Bunların yanında semptomların azalması için uzman doktorun önerdiği ilaçlardan faydalanabilirsiniz.

Yutkunurken boğaz ağrısı neden olur?

Bademcik iltihabı, strep boğaz ve özofajit, yutkunurken ortaya çıkan ağrının yaygın nedenleridir. 

Geçmeyen şiddetli boğaz ağrısı neden olur?

Yetişkinlerde sıklıkla ve süreklilikle devam eden boğaz ağrıları akla ilk olarak faranjit hastalığını getirmektedir. Sıklıkla viral olan bu faranjitler, boğaz mukozasının çeşitli etkenlere karşı duyarlılığı olarak düşünülebilir. 3 ila 7 gün arasında oral yolla alınan ağrı kesiciler ile ortadan kalkan bu hastalık, bakteriyel olanlarda ise aynı durum söz konusu değildir. Bademciklerin neden olduğu bakteriyel durumlarda ise kronik bademcik enfeksiyonlarının görülmesiyle sık sık hastaya yatışlar görülür.

Hamilelikte boğaz ağrısı ve öksürük neden olur?

Mevsimsel geçiş ve enfeksiyonlara bağlı olarak gebelikte boğaz ağrısı ve öksürük görülebilir. Bahar aylarının başlarında görülen alerjik reaksiyonlardan da kaynaklı olabilmektedir. Aynı zamanda gebelikte ortaya çıkan mide reflüsüne bağlı olarak boğaz ağrısı ve öksürme en sık görülen durumlar arasında yer almaktadır. Burada bir diğer önemli husus ise boğaz ağrısı ve öksürüğe ek olarak farklı semptomların görülüp görülmediğidir. Bu durum bir İç hastalıkları uzmanı ve jinekolog tarafından değerlendirilmelidir.

Boğaz ağrısını ne yumuşatır?

Ilık olabilecek bitki çaylarından yararlanmak, tuzlu su ile gargara yapmak, bol su tüketmek, havayı nemli tutmak ve besinleri çok soğuk ya da çok sıcak olarak tüketmemek boğaz ağrısının yumuşamasına yardımcı olur.

Yutkunurken oluşan boğaz ağrısına ne iyi gelir?

Limonlu sıcak çay, zencefil çayı, yeşil çay veya kekik çayı, sıcak çorba, boğaz pastilleri, ılık tuzlu su ile gargara ve özellikle uyurken havanın nemlendirilmesini sağlamak yutkunurken meydana gelen boğaz ağrılarını dindirmeye yardım edebilir.

1 yaş bebeklerde boğaz ağrısına ne iyi gelir?

1 yaşındaki bebeklerde boğaz ağrısına karşı havayı nemlendirmek, bebeğin boğaz tahrişine karşı emzirmek iyi gelecektir.

Çocuklarda boğaz ağrısı ve öksürük neden olur?

Çocuklarda faranjit görülme oranı yetişkinlere oranla daha azdır. Çocukluk döneminde genellikle bademcik dokusunun bakteriyal enfeksiyonlarda daha sık rastlanılmaktadır. Bu dönemde en sık akut bademcik enfeksiyonları ortaya çıkmaktadır. Tüm bu durumların dışında çeşitli viral enfeksiyonların neden olduğu geçmeyen ve sık tekrarlayan şiddetli boğaz ağrıları semptom olarak ortaya çıkmaktadır. Bu gibi durumlarda uzman hekim desteği ile tedavisi sağlanmalıdır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.