Yükleniyor
Böbrekte kist veya böbrek kisti, kan dolaşımındaki atıkları filtreleyen fasulye şeklindeki organlar olan böbreklerde büyüyen içi sıvı dolu keselerdir. Böbrek kistleri genellikle iyi huylu kistlerdir ve herhangi bir müdahale veya tedavi gerektirmez ve hatta belirti bile göstermez. Özellikle kişi yaş aldıkça böbreklerdeki kist oluşumu artabilir. Bunlar kontrollü bir şekilde ele alınarak süreç takip edilebilir. Ancak bazı böbrek kistlerinin altında farklı sağlık sorunları yatabilir.
Böbrek kistleri böbreklerin üzerinde veya içinde oluşan yuvarlak ve içi sıvı dolu keselerdir. Bu içi sıvı keselerden meydana gelen böbrek kistleri genellikle iyi huylu olup herhangi bir sağlık sorununa yol açmaz ve kanser değildir. Ancak bazı vakalarda farklı sağlık sorunları söz konusu olabilir.
Genellikle iyi huylu olan basit böbrek kistlerinin altında hangi sebebin yattığı net olarak belli değildir. Yaş aldıkça arttığı değerlendirilen böbrekteki kistler, genellikle böbreğin yüzeyinde oluşur. Ancak bir veya her iki böbrekte de birden fazla kist meydana gelebilir.
Basit böbrek kistleri özellikle polikistik böbrek hastalığıyla oluşan kistlerle aynı değildir. Bu kistler ayrıca karmaşık kistlerden de farklı bir yapıya sahiptir. Karmaşık kistlerin kanser olabilme riskine karşı izlenmesi ve takip edilmesi gerekir.
İyi huylu böbrek kistleri genellikle başka bir rahatsızlık için yapılan görüntüleme testi sırasında bulunur. Böbrekte kist, semptomlara neden olmadığı sürece genellikle tedaviye ihtiyaç duymaz. Sadece kistin karmaşık olduğu, enfekte bir yapıya büründüğü veya diğer organlara baskı yaptığı senaryolarda tedaviye ihtiyaç duyulabilir.
Böbrekte meydana kistler basit böbrek kistleri ve karmaşık böbrek kistleri olarak ikiye ayrılır. Bu iki kist türü için ise şu bilgiler verilebilir:
Basit böbrekleri en yaygın görülen böbrek kistleri olmakla birlikte genellikle iyi huylu olup kanser özelliği taşımaz. Basit böbrek kistleri çok büyük bir boyuta ulaşmadıkça herhangi bir belirtiye yol açmaz. Bir belirti göstermediği kişi böbreklerin kist olduğunun da bilgisine sahip değildir. Böbrekte kistler genellikle başka bir tarama veya görüntüleme testiyle ortaya çıkar.
Basit böbrek kistlerine nazaran karmaşık böbrek kistlerinin kanserli olma veya kansere dönüşme riski söz konusu olabilir. Bu kistler doktor tarafından daha fazla takip ve izlem gerektirir. Basit bir kistten daha farklı bir görüntüye sahip olan karmaşık böbrek kistleri, katı (sıvı ile dolu değil), düzensiz şekilli veya kalın bir dış duvara sahip olabilir. Boyutu ve riskine bağlı olarak cerrahi operasyonla alınması gerekebilir ancak karmaşık kistler basit kistlerden çok daha az görülür.
Böbrek kistlerine neyin sebep olduğu konusunda kesin bir cevap yoktur. Yapılan bilimsel çalışmalar, böbrek kistlerinin böbreğin yüzey tabakasının zayıflaması ve bir kese meydana getirmesiyle geliştiğini değerlendirir. Daha sonra oluşan bu kese sıvıyla dolar, ayrılır ve bir kiste dönüşür. Bu da böbrekte kist oluşumunu doğurur.
Risk faktörü olarak ise böbrek kistlerinin sayısı yaşlandıkça artar ancak her yaşta da böbrek kisti görülebilir. Bunun dışında erkeklerde kadınlara oranla böbrekte kist oluşumunun görülme oranı daha fazladır.
Ancak bazı durum ve hastalıklar böbrekte kist oluşumunu tetikleyebilir:
Böbrek kistleri, basit ve iyi huylu olduğu müddetçe belirti göstermez ancak gösterdiği zaman yaygın olarak görülen böbrek kisti belirtileri arasında böbrek ağrısı, sık idrara çıkma, idrarda yanma, kanlı veya koyu renkli idrar, kistlerin enfekte olduğu durumlarda da ateş yer alır.
Böbrek kisti bazı vakalarda şu belirtilerle ortaya çıkabilir:
Bunların dışında böbrek kistinin nerede bulunduğuna bağlı olarak böbreğin çalışma performansı etkilenebilir ancak genellikle böbrek kistleri iyi huylu olduğu için böbrek sağlığına olumsuz bir etkisi olmaz. Ayrıca böbrek kisti böbreğin kandan ekstra sıvıyı filtrelemesini engelliyorsa bu durum yüksek tansiyona da yol açabilir.
Böbrekte kist tanısı için öncelikle kişiye fiziksel muayene yapılır ve kist oluşumunun göstergesi olabilecek belirtiler hakkında bilgi alınır. Bununla birlikte kişinin sağlık geçmişi ve ailedeki hastalık öyküleri de tanı için önemli kriterlerdendir. Fiziki muayeneden sonra görüntüleme aşamasına geçilirse doktor tarafından bazı testlerin yaptırılması istenebilir.
Böbrekte kist tanısı için istenebilecek görüntüleme testleri şunları içerebilir:
Ultrason: Yüksek frekanslı ses dalgaları ve yankıları içeren ultrason yöntemiyle böbreklerin görüntüsü oluşturulur ve kistin yapısı incelenir.
Bilgisayarlı tomografi (BT): Böbreklerin 3 boyutlu görüntüleri röntgen ve bilgisayar aracılığı ile üretilir. Bu yöntemle de böbrekte meydana kistlerin teşhisi yapılabilir.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): MR yönteminde güçlü bir mıknatıs, radyo dalgaları ve bilgisayar işlemesi de böbreklerin görüntülerini oluşturur. Çekilen MR, içi sıvı dolu kistler ile katı kütleler arasındaki farkın anlaşılmasına yardımcı olabilir.
Böbrek fonksiyon testleri: Kan ve idrar testleri, böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını ve kistin böbrek fonksiyonlarını etkileyip etkilemediğini ortaya koyar.
Basit böbrek kistleri genellikle tedaviye ihtiyaç duymaz ancak kistin organlara baskı yapmadı veya belirtilerin rahatsız ettiği durumlarda kistin alınması gerekebilir. Ayrıca karmaşık böbrek kistlerinde kanserli bir yapı mevcutsa bu kistler de cerrahi operasyonla çıkarılabilir.
Tedavi gerektiren böbrek kistleri için şu uygulamalara başvurulabilir:
Aspirasyon ve skleroterapi: Uzman doktor, kisti delmek ve içindeki sıvıyı boşaltmak için cildin altına uzun bir iğne sokar. Bazen, kistin tekrar dolma olasılığını azaltmak için kiste özel bir solüsyon da enjekte edilebilir. Bu işlemler böbrekte kist için başvurulan tedavi yöntemlerinden biridir.
Ameliyat: Eğer gerekli görülürse kisti çıkarmak için yapılan ameliyat genellikle laparoskopiktir. Bu işlem esnasında cerrah, karındaki küçük kesilerden ince aletler yerleştirir. Ameliyat sırasında kist boşaltılır ve ardından kistin dış dokusu kesilir veya yakılır.
Çoğu böbrek kistleri basit böbrek kisti olduğu için herhangi bir sağlık sorunu teşkil etmediği gibi komplikasyonlara da yol açmaz. Ancak karmaşık böbrek kisti varsa birtakım komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar ise şöyle sıralanabilir:
Enfeksiyon: Böbrekteki kist enfekte olursa ağrı, ateş veya diğer bazı semptomlara neden olabilir.
İdrar tıkanıklığı: Böbrek kisti idrar akışını engelleyecek kadar büyürse bu durum böbrek hasarına ve enfeksiyonlara yol açabilir.
Kistin patlaması: Böbrek kistinin patladığı vakalar ağrıya ve idrarda kan görülmesine sebebiyet verebilir.
Böbrekteki kistin kanaması: Böbrekteki kistin içinde kanama meydana gelirse bu durum kisti patlatarak böbreğin etrafında kanamaya neden olabilir.
Böbrek kistleri genellikle iyi huyludur ancak boyut itibarıyla 3-4 cm’i geçen böbrek kistlerinin cerrahi işlemle alınması gerekebilir.
Böbrek kistlerinin enfekte olduğu vakalar antibiyotik tedavisini içerebilir ancak kistler alınacak boyuta ulaştıysa cerrahi operasyona başvurulabilir.
Böbrekte meydana gelen kistler genellikle iyi huyludur ve kanser değildir.
Böbrekte kist, nefroloji bölümü doktorlarının uzmanlık alanına girer.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 2 Ocak 2025
Yayınlanma Tarihi: 2 Ocak 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
