Böbrek Ağrısı Nedir? Böbrek Ağrısı Neden Olur, Ne İyi Gelir?

Böbrek Ağrısı Nedir?

Böbrek ağrısı, böbreklerin yer aldığı bölgeden kaynaklı olarak ortaya çıkan dış sebepli bir travmadan nedeniyle görülen ağrı türüdür. Bu ağrı türü genellikle sırt ya da karın bölgesinde hissedilen hafif bir ağrı şeklinde görülebilir. Bu ağrılar her zaman bir böbrek sorunu olarak ortaya çıkmayabilir.

Çoğunlukla tek böbrekte ortaya çıkan komplikasyonlara bağlı olarak vücudun tek tarafında hissedilen böbrek ağrısı, iki böbreğin de çalışmasını etkileyen durumlarda her iki böbrekte de görülebilir. Ateş ve idrar yolu semptomları sıklıkla böbrek ağrısına eşlik eder.

Böbreklerin görevi nedir?

Böbrekler omurganın her iki yanında, göğüs kafesinin hemen altında, karın zarı ile karın duvarı arka kısmındaki boşlukta solda ve sağda yer alan, kanı filtreleme ve atıkları uzaklaştırmada hayati rolü olan fasulye biçiminde organdır. Özellikle toksinlerin vücutta atılması, vücuttaki sıvı dengesinin sağlanması ve kan basıncının düzenlenmesi gibi görevleri vardır. Bunların yanında böbrekler eritropoietin adı verilen bir hormon salgılayarak kemik iliğini kırmızı kan hücresi üretmede etkili olur. Metabolik süreçlerde önem taşıyan vücudun pH seviyesini düzenler.

Böbrek ağrısına benzeyen ağrılar nelerdir?

Böbrek ağrısı, sırtın alt bölümünde, belde ya da karın bölgesinde hissedilen bir ağrı türüdür. Fakat bazı durumlarda diğer organlardan kaynaklanan ağrılar böbrek ağrısına benzer olabilir. Böbrek ağrısına benzeyen ağrı türleri şöyle sıralanabilir:

• Kas zorlanmalarına bağlı olarak oluşan bel fıtığı ve omurga problemleri, sırt ağrısına yol açarak böbrek ağrısıyla karıştırılabilir.
• Kadınlarda yumurtalık kistleri, erkeklerde prostat problemleri bel veya yan tarafta ağrılara sebep olabilir.
• İdrar yolu enfeksiyonları ve mesane taşları gibi durumlarda da benzer bölgelerde ağrılar görülür.
• Kabızlık, gaz sancısı, pankreas veya safra kesesi problemleri karın ve yan bölgede ağrı oluşturarak böbrek ağrısına benzer şekilde ortaya çıkabilir.
• Akciğer enfeksiyonları veya plevra iltihabı sırtta ve yan bölgelerde ağrılara neden olabilir.
• Damar tıkanıklıkları da sırtta ağrılara neden olabilir.
• Bel ve yan bölgelerde şiddetli ağrıya neden olarak böbrek ağrısı ile karıştırılabilir.

Böbrek ağrısı ile karıştırılan bu ağrılar için doktor muayenesi ve tetkikler gereklidir. Bu nedenle bu ağrılar görüldüğü durumda doktora başvurmak önemlidir.

Böbrek Ağrısı Neden Olur?

Böbrek ağrısının nedenleri böbrek taşı, susuzluk, böbrek enfeksiyonlarına bağlı travma ve kan pıhtısı, böbrek kistleri, böbrek büyümesi (hidronefroz), polikistik böbrek hastalığı ve böbrek kanseridir. Böbrek ağrısı sağ ya da sol bölgede olacak şekilde görülebilir.

Böbrek ağrısının bir çok nedeni vardır. Böbrek ağrısının yaygın nedenleri şunlardır:

• Böbrek taşları
• Susuzluk
• Böbrek enfeksiyonları
• Böbrek kanaması
• Böbrekte oluşan kistler
• Hidronefroz (böbrek büyümesi)
• Polikistik böbrek hastalığı
• Böbrek kanseri

Susuzluk

Dehidrasyon yani susuzluk bazen böbrek ağrısına neden olabilir. Dehidrasyon, çok terleme, kusma, ishal, çok fazla idrara çıkma veya diyabet gibi bazı sağlık sorunları nedeniyle meydana gelebilir.

Böbrek taşları

Vücutta mineral veya kimyasal atıkların birikmesiyle böbrek taşları oluşur. Taşların vücuttan dışarı çıkmaları durumunda şiddetli ağrı meydana gelebilir

İdrar yolu enfeksiyonu

İdrar yaptıktan sonra geride kalan bakterilerin neden olduğu idrar yolu boyunca herhangi bir yerde oluşan enfeksiyon böbrek ağrısına neden olabilir.  Bu durumda ağrıya ek olarak ateş, ağrılı idrara çıkma, bulanık idrar ve genel yorgunluk gibi semptomlar görülebilir.

Böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit)

Mesane enfeksiyonundan kaynaklanan bakterilerin böbreklere yayılması ile oluşur. Diyabetli veya idrar yollarında tıkanıklık olan kişilerin böbrek enfeksiyonu geçirme olasılığı daha yüksektir. Kronik vakalarda idrar yolundaki bazı problemler idrarın mesaneden böbreklere doğru geri akmasına neden olarak tekrarlayan enfeksiyonlara ve muhtemelen kalıcı böbrek hasarına neden olur.

Böbrek kistleri

Böbreklerin üzerinde veya içinde oluşan sıvı dolu keseler olan böbrek kistleri böbrekte ağrıya neden olabilir.

Hidronefroz (Böbrek büyümesi)

Böbreğin tıkanması nedeniyle şişmesi sonucu ortaya çıkan böbreklerde ki büyüme böbrek ağrısının nedenlerinden biridir.

Polikistik böbrek hastalığı

Böbreklerin içinde sıvı dolu keseciklerin (kistlerin) geliştiği kalıtsal bir durum. Kistler genişledikçe böbrekler genişler ve sonunda fonksiyonlarını kaybedebilir.

Yaralanma veya travma

Böbrek bölgesine herhangi bir güçlü darbe veya künt kuvvet (örneğin temas sporları veya kaza gibi) böbreklerde yırtılmaya veya başka fiziksel hasara neden olabilir. Bu tür olaylar ayrıca böbreklere giden normal kan akışının bozulmasına da neden olabilir. Akut (ani) böbrek yetmezliği böbrek travmasından kaynaklanabilir.

Böbrek tümörü-böbrek kanseri

Böbrek hücreli karsinom, böbrek kanserinin en yaygın türüdür. Genellikle 60'lı veya 70'li yaşlardaki insanları etkiler, nadiren 50 yaşın altındakilerde görülür. Eğer ortaya çıkarsa, semptomlar arasında idrarda kan, sırtta veya kaburgaların hemen altında kalıcı bir ağrı ve bir yumru veya tarafta şişlik görülebilir.

Sağ Böbrek Ağrısı Neden Olur?

Sağ böbrek ağrısı, böbrek enfeksiyonu, böbrekte kist, böbrek taşı, böbrekte travmaya neden olabilen yaralanmalar ve idrar yolu enfeksiyonu gibi nedenlerle sağ böbrekte ağrı yaşanmasıdır. 

Sağ böbrek ağrısı nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Böbreklerde oluşan enfeksiyonlar sağ böbreği etkileyerek bulantı, ateş ve kusma gibi belirtilerine neden olur.
• Sağ böbrekte meydana gelen taş oluşumu, şiddetli ağrılara yol açabilir. Taşın hareket etmesi durumunda ise idrar yollarına baskı oluşabilir.
• Böbreklerde oluşan su dolu kistler zaman içerisinde büyüyerek sağ böbrekte ağrıya sebep olabilir. Bu kistler genellikle iyi huylu olarak bilinir.
• Böbrek yaralanmaları sonucunda sağ böbrekte kanama ve ağrı görülebilir. Şişlik ve ödem belirtileriyle kendini gösterir.
• İdrar yolu enfeksiyonu, sağ böbreğe yayılarak ağrıya yol açabilir. Sık idrar çıkma, idrar yaparken yanma ve idrarın kokusunda değişiklik belirtileri yaratır.

Sol Böbrek Ağrısı Neden Olur?

Sol böbrek ağrısı genellikle böbrek taşı, böbrek enfeksiyonu, yaralanma, az su içmeden kaynaklı olarak dehidrasyon, kist ya da böbrek kanseri nedeniyle yaşanır. Sol böbrek ağrısı, sol sırt bölgesinde ve sol karın bölgesinde hissedilebilir. 

Sol böbrek ağrısının nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Böbrek içerisinde kalsiyum veya ürik asit gibi minerallerin birikmesine bağlı olarak oluşan böbrek taşları, sol böbrekte keskin ağrılara neden olabilir.
• İdrar akışını engelleyen böbrek taşları, sol böbrekte ağrının oluşmasına neden olarak idrar yaparken zorlanmalar sebebiyet verebilir.
• Sol böbrek ağrısı, böbrek dokularında oluşan bakterilerin yarattığı böbrek enfeksiyonu nedeniyle oluşabilir. Enfeksiyon tedavi edilmediği durumda ciddi komplikasyonlara sebep olur.
• Kişi yeterli miktarda su içmediğinde vücut susuz kalarak böbreklerde sıvı kaybı yaşanmasına neden olur. Bu da sol böbrek ağrısının oluşmasına zemin hazırlar.
• Böbrek dokusu içerisinde oluşan sıvı dolu keseciklerden böbrek kistleri, sol böbrek ağrısına neden olan durumlar arasındadır.
• Sol böbreğe doğru alınan darbeler ve böbrek yaralanması sonucunda sol böbrekte ağrı oluşabilir.
• Böbrek kanseri ve böbrekte meydana gelen tümörler sol böbrekte ağrılara neden olarak zaman içerisinde karın bölgesinde şişkinlik yapabilir.

Böbrek Ağrısı Belirtileri Nelerdir?

Böbrek ağrısının en belirgin belirtileri arasında böbrek, sırt ve karın bölgesinde hissedilen ağrı yer alır. Bu ağrıya eşlik eden ateş ve idrar problemleri de böbrek ağrısının belirtileri arasında bulunur. Böbrek ağrısı belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Ateş
• Yanlarda, sırtta, kasıklarda veya alt karın bölgesinde ağrı
• Mide bulantısı ve kusma
• İdrarda görülen kan
• Ağrılı idrara çıkma (dizüri)
• Kasık ağrısı
• Baş dönmesi
• Sindirim problemleri
• Yorgunluk

Böbrek Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?

Böbrek ağrısının sebebini belirleyebilmek için uzman hekim tarafından fizik muayene ve bir dizi tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Enfeksiyon veya çeşitli böbrek rahatsızlığına bağlı bazı kimyasalların varlığını kontrol edebilmek için idrar tahlili yapılır. Bununla yanı sıra böbreklerin ve idrar yollarının fiziksel yapısının nasıl olduğu, bu bölgelerde taş bulunup bulunmadığı ve kan akışının yeterli olup olmadığını belirlemeye yardımcı olmak için ultrasonografi veya bilgisayarlı tomografi ile tarama gerçekleştirilebilir. 

Böbrek ağrısına yönelik olarak yapılan teşhis yöntemleri şöyle sıralanabilir:

• Hastanın genel sağlık durumunu değerlendirmek için fiziki muayene yapılır. Kişinin şikayetleri dinlenir.
• Hastadan idrar örneği alınarak enfeksiyon belirtisi olup olmadığı araştırılır. Böbrek taşlarının varlığı kontrol edilir.
• Kanda kreatinin, üre ve elektrolit düzeyleri kontrol edilerek böbrek fonksiyonları incelenir.
• Böbreklerin fiziki yapısı ultrasonla incelenebilir. İdrar yolu da bu şekilde kontrol edilir.
• Böbreklerde ciddi bir problem bulunuyorsa böbrek biyopsisi yapılması istenebilir.

Böbrek Ağrısı Nasıl Tedavi Edilir?

Börek ağrısının tedavisi altta yatan sebebe, ağrının şiddetine ve hastanın kendini nasıl hissettiğine bağlı olarak değişir. Bu çerçevede duruma göre uygulanabilecek böbrek tedavilerinden bazıları şu şekildedir:

Antibiyotikler

Bakterilerin neden olduğu böbrek enfeksiyonları antibiyotiklerle tedavi edilir. Çoğu zaman, kan veya idrar kültürleri antibiyotik tedavisi seçimine rehberlik edebilir.

Nefrostomi

Deriden böbreğe bir tüp (kateter) yerleştirilir. İdrar daha sonra idrar akışındaki tıkanıklıkları atlayarak doğrudan böbrekten akar.

Litotripsi

Bazı böbrek taşları, idrarla geçebilecek küçük parçalara ayrılabilir. Litotripsi, lazer ile veya vücuda ultrason şok dalgaları yansıtan bir makine tarafından yapılabilir.

Nefrektomi

Bir böbreği çıkarmak için yapılan ameliyattır. Nefrektomi böbrek kanseri veya ciddi böbrek hasarı için yapılır.

Diyaliz

Hasarlı böbreklerin yapamadığı işi yapabilmek için kanın yapay olarak süzülmesi işlemidir.

Hemodiyaliz

Böbrek yetmezliği olan bir kişi, kanı filtreleyen ve vücuda geri veren bir diyaliz makinesine bağlanır. ESRD'li kişilerde genellikle haftada 3 gün hemodiyaliz yapılır.

Periton diyalizi

Bir kateter aracılığıyla karın içine çok miktarda özel bir sıvının yerleştirilmesi sonucunda kanı zararlı atıklardan temizlemek için hastanın kendi karın zarı (periton zarı) filtre yerine kullanılabilir. Bir süre sonra atık içeren sıvı boşaltılır ve atılır. Bu diyaliz şekline periton diyalizi (veya diğer bir deyimle karın diyalizi) adı verilir.

Böbrek nakli

ESRD'li bir kişiye böbrek nakli yapmak böbrek fonksiyonunu eski haline getirebilir. Canlı bir vericiden veya yakın zamanda ölen bir organ bağışçısından böbrek nakli yapılabilir.

Böbrek Ağrısına Ne İyi Gelir?

Bol su içmek, böbreklerin olduğu yere sıcak su torbası veya duşta su tatbiki ile sıcak kompres yapmak, ağrı kesici kullanmak, ayakları sıcak tutmak, idrar söktürücü etkiye sahip maydanoz suyu, kereviz suyu ve karahindiba gibi bitkisel çaylar böbrek ağrısına iyi gelir.

Böbrek ağrısına iyi gelen doğal yöntemler şunlardır:

• Bol su içmek
• Ağrı kesici kullanmak
• Bel bölgesinin sol veya sağ kısmına, böbreklerin olduğu yere sıcak kompres yapmak
• Maydonoz suyu, fesleğen, yeşil çay, kereviz ve karahindiba idrar söktürücü etkilii bitki çayları içmek
• Probiyotik tüketmek
• Limonlu su yudumlamak

Böbrek ağrısını azaltmak için yararlanılabilecek yöntemler şöyle açıklanabilir:

Bol su için

Böbrek ağrısının yaygın nedenlerinden biri susuzluk ve idrar yolu enfeksiyonudur. Bol su içmek enfeksiyon, böbrek taşı gibi ağrıya neden olan durumları önlemeye ve etkisini azaltmaya yardım ederek ağrıyı hafifletebilir.

Ağrı kesici alın

Ağrı kesiciler amacı gereği vücutta meydana gelen ağrıyı dindirmeye yardımcı olacaktır. Kan inceltici özelliği bulunan ve kanlı idrara neden olabilecek ilaç türleri olmadığından emin olun.

Sıcak kompres uygulayın

Ağrı olan böbreklerin üzerine sıcak su torbası veya sıcak su tatbiki ile sıcak kompres uygulamak böbreklerde meydana gelen ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Ağrıyan böbreğe 20 dakika süre ile sıcak su kompresi uygulanabilir.

Maydanoz suyu için

Maydanoz doğal bir idrar söktürücüdür. Ayrıca idrar yollarında meydana gelen bakteri oluşumunu azaltarak vücudun idrar yolu enfeksiyonu ile savaşmasına yardımcı olabilir.

Probiyotik alın

Probiyotikler bağırsaklarınızda biriken bakterilerle savaşmaya yardımcı olurlar ve bağırsaklardaki bakteri dengesini sağlarlar. Diğer yandan probiyotik almak böbreklerin atıkları işlemesi kabiliyetine de yardımcı olabilir.

Bitki çayları için

Kızılcık suyu, karahindiba ve fesleğen gibi bitki çayları böbrek ağrısını hafifletmeye ve idrar yolu enfeksiyonu semptomlarını azaltmaya yardımcı olur.

Böbrek Ağrısı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Böbrek nedir? Ne işe yarar?

Böbrekler, omurganın her iki yanında, kaburgaların altında ve karnın arkasında bulunan fasulye şeklinde bir çift organdır. Her böbrek yaklaşık 10 veya 15 cm uzunluğunda olup, kabaca büyük bir yumruk büyüklüğündedir.

Böbreklerin görevi vücuttaki kanı filtrelemektir.  Bununla birlikte atıkları giderir, vücudun sıvı dengesini kontrol eder ve doğru elektrolit seviyelerini korur. Vücuttaki tüm kan günde birkaç kez böbreklerden geçer. Böbreğe gelen kandan atıklar uzaklaştırılır ve gerekirse tuz, su ve mineraller ayarlanır. Bu şekilde filtrelenen kan vücuda geri döndürülür. Bu atık, böbrek pelvisinde toplanan idrara dönüşür.

Böbrek ağrısı için hangi bölüme gidilir?

Böbrek ağrısı için üroloji bölümüne ve bir üroloji uzmanına başvurmak gereklidir.

Böbrek ağrısı için ne zaman doktora gidilmelidir?

Böbrek bölgesinde kalıcı ağrı ve beraberinde sırt ağrısı ile birlikte; ateş, renksiz idrar, ağrılı idrara çıkma, idrarda kan, tekrarlanan acil idrara çıkma ihtiyacı, idrarda katı madde (böbrek taşı) görünümü, geçmeyecek genel bir hastalık veya uyuşukluk hissi belirtilerinin herhangi birinin görülmesi durumunda bir üroloğa başvurulmalıdır.

Böbrek ağrısı nereye vurur?

Böbrek ağrısı genellikle sırtta (kaburgaların altında, omurganın sağında veya solunda) hissedilir. Yanlar, üst karın veya kasık gibi diğer bölgelere yayılabilir. Böbrek taşı olduğu durumlarda ağrı genellikle sırt, yan, alt karın veya kasıkta hissedilir. Böbrek problemlerine bağlı ağrı genellikle sırtta ve kaburgaların altında daha derin ve daha fazladır.

Böbrek ağrısı nasıl geçer?

Böbrek ağrısı genellikle vücudun susuz kalması ile ortaya çıkan bir durum olduğu için bol su tüketmek yanı sıra sıcak su kompresi yapmak ve ağrı kesici kullanmak böbrek ağrısını yatıştırmaya yardım eden en etkili yöntemlerdir. Ancak altta yatan hastalığa yönelik medikal tedavi de ağrıyı geçirmek için gerekli olabilir.

Böbrek ağrısının önlenmesi için neler yapılabilir?

Bol sıvı alımı, enfeksiyonlardan korunma, taş travma gibi ağrıya neden olabilecek problemlerin tedavisi olunarak ağrıdan korunulabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu böbrek ağrısı yapar mı?

Erken dönemde tedavi edilmeyen idrar yolu enfeksiyonları böbreklere yerleşerek ateş, bulantı, kusma, böbrek ağrısı gibi septik tablolara neden olabilirler.

Böbrek ağrısı üşütme ile olur mu?

Üşütme ile yan ağrıları görülebilir ancak bunların çok kısıtlı bir bölümü böbrek kaynaklıdır.

Hamilelikte böbrek ağrısı nasıl tedavi edilir?

Gebelerde görülen yan ağrılarında enfeksiyon ve hidronefroz yani böbrek genişlemesi riskleri açısından uzman hekime danışmak çok önemlidir. Basit ağrılar bol sıvı alımı ile toparlar iken; enfeksiyonlar antibiyotik tedavisi ile hidronefroz ise yakın takip ve medikal tedavi veya böbreğe stent takılması ile tedavi edilir.

Hamilelikte böbrek ağrısı bebeğe zarar verir mi?

Gebelerdeki böbrek ağrıları enfeksiyon nedenli ise ve erken dönemde tedavi edilmez ise erken doğum eylemine neden olabilir.

Sağ böbrek ağrısı ve sol böbrek ağrısı farklı hastalıklara işaret eder mi?

Sağ ve sol yan ağrıları böbrek dışı farklı nedenler ile olabilir ancak genellikle böbrek kaynaklı ağrılar her iki tarafta da benzer semptomlar gösterirler.

Böbrek taşı ağrısı nasıl geçer?

Böbrek taşı ağrısı bol sıvı alımı, ağrı kesiciler ve bazen böbreğe stent takılması ile geçer.

Böbrek ağrısı mide bulantısı yapar mı?

Böbrek kapsülünde gerilmeye neden olan bir hastalık nedeniyle oluşan böbrek ağrılarına bulantı ve kusma eşlik edebilir.

Adet döneminde böbrek ağrısı olur mu?

Adet döneminde ağrılar genellikle karnın alt bölgesinde ve menstrüasyondan hemen önce veya başladıktan sonra ortaya çıkabilir. Yansıyan ağrı şeklinde böbrek bölgelerinde de görülebilir.

Susuzluk böbrek ağrısı yapar mı?

Yeterince su içmemek idrar yolu enfeksiyonu ve böbrek taşı riskini artırdığı için ilerleyen dönemde böbrek ağrısı yapabilir. 

Böbrek ağrısı ile karıştırılan başka hastalıklar var mıdır?

Böbrekler ile komşu olan karaciğer, safra kesesi, dalak, pankreas veya kas iskelet sistemi kaynaklı problemlere bağlı ağrılar böbrek ağrısı ile karışabilir.

Böbrek ağrısına sebep olan besinler var mıdır?

Yetersiz sıvı alımı, yüksek miktarda tuz ve kırmızı et tüketimi, tütün ve alkol alımı böbrek problemlerini arttırır.

Böbrek ağrısı için bitkisel tedavi yöntemleri var mıdır?

Limon, karahindiba, kereviz gibi bitkiler ile hazırlanan su ve çayların iyi geldiği söylense de kılavuzlara girmiş bitkisel tedavi seçeneği bulunmamaktadır.

Protein tozu böbrek ağrısı yapar mı?

Protein tozları böbrek ağrısı yapmasa da özellikle düşük sıvı alımı ile beraber böbrek fonksiyonlarında azalmaya neden olabilir.

Böbrek ağrısı ile ilgili doğru bilinen yanlışlar var mıdır?

Özellikle sıcak su torbaları böbrek taşına bağlı semptomlara iyi gelebilirken, böbrek enfeksiyonlarında tabloyu ağırlaştırabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.