Yükleniyor
Beyin atrofisi olarak da ifade edilen beyin küçülmesi, nöron adı verilen beyin hücrelerinin kaybı veya beyin hücreleri arasındaki bağlantı sayısının azalmasıyla ortaya çıkan küçülmedir. Beyindeki hücrelerin bu kaybı küçülmeyi tetikler. Normal şartlarda yaşlandıkça beyin hücrelerinin kaybı normal karşılanır ancak daha erken yaşanan kayıplar veya hücrelerin hızlı bir şekilde kaybı farklı hastalıklara işaret edebilir.
Beyin küçülmesi, beyindeki nöronların (hücrelerin) ve aralarındaki bağlantıların kaybı sonucu beyin hücrelerinin işlevini yitirmesi olarak tanımlanır. Beyin hücrelerinin dokusu hasar görür ve hücrelerde kayıp veya azalma meydana gelir. Bu durum kişide özellikle hafıza sorunlarını beraberinde getirebilir.
Beyin atrofisi veya serebral atrofi şeklinde de adlandırılan beyin küçülmelerinde yaşa bağlı olarak ortaya çıkan küçülmeler normal karşılanır. Özellikle 40’lı yaşlardan sonra beyin hücreleri küçülmeye başlar. Bu küçülmeyi dengelemek için zihin egzersizleri ve aktif bir yaşam önerilir.
Ancak yaştan bağımsız meydana gelen küçülmeler özellikle alzheimer, demans ve yüksek tansiyona işaret edebilir. Yaşanan baş yaralanmaları da beyin hücrelerine zarar verebilir.
Beyin atrofisinin belirtileri ve şiddeti, ortaya çıkan hastalığa ve hasarın yerine bağlı olarak değişir. Tedavi ise altta yatan bozukluğun yönetilmesini içerir.
Beyin atrofisi olarak da bilinen beyin küçülmesi, beyindeki nöron adı verilen beyin hücrelerinin küçülmesi ve işlevini azaltması sonucunda meydana gelir. Buna neden olan faktörler arasında alzheimer, demans, ensefalit, huntington hastalığı, felç, MS ve ciddi baş yaralanmaları yer alır.
Beyin küçülmesine neden olan tüm faktörler şöyle sıralanabilir:
Alzheimer hastalığı başlı başına beyin hücrelerinin ölmesine neden olan ciddi bir nörolojik hastalıktır. Özellikle hastalığın başlangıç evrelerinde beyin küçülmesi ortaya çıkar. Hastalık ilerledikçe hücreler tamamen işlevini yitirir.
Yaşlılığa bağlı bir nörolojik hastalık olan demans’ın diğer bir adı bunamadır. Demans hastalığında da beyin hücreleri küçülür ve işlevini yerine getiremez hale gelir.
Beyin iltihaplanması anlamına gelen ensefalit, nöronlara zarar vererek beyin hücrelerinde küçülmeye yol açar. Bu da kafa karışıklığı, nöbet ve felç gibi semptomlara yol açabilir.
Nöronlara kademeli bir şekilde zarar veren huntington hastalığı, genellikle orta yaşta başlar ve zihinsel fonksiyonları etkiler.
Beynin bir kısmına giden kan akışı kesildiğinde meydana gelen felç durumunda nöronlar da zarar görür. Çünkü bölgeye kan akışı sağlanmaz. Beyin hücrelerinin zarar görmesi sonucunda küçülmeler yaşanır.
Bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine saldırdığı otoimmün bir hastalık olan multipl skleroz, zamanla beyin hücrelerine zarar verir ve diğer hastalıklarda olduğu beyinde küçülmeye yol açabilir.
Düşme, trafik kazası veya kafaya alınan darbeler sonucunda da beyindeki nöronlar zarar görebilir ve olayın şiddetine göre beyin küçülmesi yaşanabilir.
Beyin küçülmesinde belirtiler küçülmeye neden olan hastalığa bağlı olarak değişkenlik gösterir. Genel olarak bilinç bulanıklığı, hafıza kaybı, konuşma güçlüğü, kasılmalar, ruh halinde değişimler beyin küçülmesinde görülebilecek belirtiler arasında kabul edilir.
Beyin küçülmesi şu belirtilerle ortaya çıkabilir:
Bu belirtiler beyin küçülmesine neden olan faktöre göre değişir. Alzheimer, demans, serebral palsi, MS veya AIDS gibi hastalıkların neden olduğu beyin küçülmesinde zaman içinde farklı belirtiler de ortaya çıkabilir.
Beyin küçülmesi tanısı için öncelikle kişinin belirtileri ve şikayetleri dikkate alınır. Herhangi bir şüphe söz konusuysa beyin MR’ı ve BT taraması yapılır ve beyin hücrelerindeki küçülme tespit edilmeye çalışılır.
Beyin küçülmesi için tek bir spesifik tedavi yoktur. Küçülmeye neden olan hastalığın teşhisiyle birlikte semptomların iyileştirilmesi için bazı yöntemler uygulanabilir. Bu yöntemler şunları içerebilir:
Tüm bu yöntemler küçülmenin şiddetine veya hastalığa bağlı olarak değişir. Felç durumunda farklı, alzheimer, demans hastalığında farklı, serebral palsi, MS veya AIDS gibi durumların yol açtığı küçülmelerde ise farklı tekniklere başvurulabilir. Buna uzman doktor karar verecektir.
Beyin küçülmesi, nöron adı verilen beyin hücrelerinin işlevsel bir şekilde çalışmaması ve küçülmesi durumudur.
Yaşa bağlı olarak beyin küçülmesi normal karşılanır ancak farklı hastalıkların sebep olduğu ve şiddetli kayıplarda ciddi beyin hasarı meydana gelebileceği için beyin küçülmesi yaşamsal olarak bir tehdit içerebilir.
Alzheimer hastalığı beyin küçülmesine yol açan faktörlerin başında gelir ancak her küçülme alzheimer olarak değerlendirilmez. Bunun için farklı semptomlar ve bulgular değerlendirilir.
Yaşlandıkça beyin hücrelerinin küçülmesi hayatın olağan akışıdır. Bunu tamamen önlemek pek mümkün değildir ancak hücrelerin küçülmesini dengelemek ve yaşlandıkça hücreleri koruma altına almak için zihinsel aktivitelerin yoğun olduğu ve aktif bir yaşam planı oluşturmak gerekir.
Beyin küçülmesi nöroloji bölümü doktorlarının sorumluluk alanına girer.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 28 Ağustos 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
