Batı Nil Virüsü Nedir? Belirtileri Nelerdir, Nasıl Bulaşır?

Batı Nil Virüsü Nedir?

Batı Nil Ateşi ya da Batı Nil Virüsü, sivrisinek ısırması yoluyla bulaşan RNA virüsüdür. Zoonoz yani hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalık olan batı nil virüsü, virüsle enfekte olmuş bir sivrisineğin ısırmasıyla yayılır. Batı Nil Virüsü'nde yaygın olarak görülen belirtiler baş ağrısı, ateş, kas güçsüzlüğü, vücut ağrıları ve döküntüdür.

Ana konağı vahşi kuşlar olan Batı Nil Virüsü insanlara en yaygın olarak ‘Culex’ cinsi sivrisineklerin ısırması ile bulaşır. Burada önemli olan nokta hastalığın kişiden kişiye bulaşmama özelliğidir. Hastalık sadece sivrisineklerden insanlara geçer.

İlk olarak Afrika bölgesinde ortaya çıkan Batı Nil Virüsü yaygın olarak Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Amerika ve Batı Asya’da görülür. Ülkemizde de 2010 yılından itibaren az da olsa görüldüğü Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanmıştır.

Batı Nil Virüsü, vakaların yüzde 80’inde herhangi bir semptom ortaya çıkarmaz. Geri kalan yüzdelik dilimde ise ateş, baş ağrısı, vücut ağrıları, halsizlik, iştahsızlık, mide bulantısı-kusma, lenf bezlerinde şişme ve ciltte döküntü görülür.

Herhangi bir aşısı veya tedavisi bulunmayan Batı Nil Virüsü’nden korunmanın en temel yolu sivrisinek ısırıklarına karşı dikkatli olmaktır. Bununla birlikte hastalığın görüldüğü ülkere seyahat eden kişiler de sağlık talimatlarına uygun hareket etmelidir.

Batı Nil Virüsü Neden Olur?

İnsandan insana geçen bir hastalık olmayan Batı Nil Virüsü, enfekte sivrisineklerin insanları ısırması sonucu meydana gelir. Hastalığın temel nedeni budur. Sivrisinekler, besin ihtiyacını enfekte kuşlarla karşıladığında ve bu şekilde beslendiklerinde enfekte olurlar. Enfekte sivrisinekler daha sonra virüsü insanlara ve diğer hayvanlara bulaştırır.

Batı Nil Virüsü Nasıl Bulaşır?

Batı Nil Virüsü enfekte olmuş sivrisineklerin ısırması ile bulaşan bir hastalıktır. Kişiden kişiye bir bulaşma söz konusu değildir. Bu noktada sivrisinek sokmalarına karşı dikkatli olmak ve tedbir almak önem arz eder. Ayrıca daha nadir olarak da kan transfüzyonu ve organ nakli ile bulaştığı da değerlendirilir. Batı Nil Virüsü’nün doğum sırasında anneden bebeğe de geçtiği bilinir.

Batı Nil Virüsü’nün bulaş yolları şöyle ifade edilebilir:

• Sivrisineklerin insanları ısırması sonucu
• Nadir olarak kan transfüzyonu ve organ nakli
• Doğum sırasında anneden bebeğe geçiş

Batı Nil Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Enfekte sivrisinek tarafından ısırıldıktan sonra genellikle 3 ila 14 gün sonra ortaya çıkan ve her 5 kişiden yaklaşık 1'inde görülen batı nil virüsü belirtileri baş ağrısı, vücut ağrıları, eklem ağrıları, kusma, ishal veya döküntüdür.

Batı Nil Virüsü vakalarında ortaya çıkan belirtiler şöyle sıralanabilir:

• Ateş
• Vücut ağrıları, halsizlik, kas güçsüzlüğü
• Baş ağrısı
• Kusma
• Ciltte döküntüler
• Lenf bezlerinde şişme (lenfadenopati)
• İshal
• Titreme
• Hastalık kişiyi şiddetli etkilediyse boyun tutulması, titreme, nöbetler ve nadiren felç ile koma da görülebilir.

Batı Nil Virüsü ile enfekte olan kişilerde hastalığın % 80 oranında belirti vermemektedir. Hastalığın varlığına dair belirti gösteren %20’lik dilimde yer alan semptomatik vakaların %90’ında ise Batı Nil Ateşi olarak bilinen yüksek ateş görülür.

Sinir sistemi tutulumu ise toplam semptomatik vakaların %1’inde görülür. Batı Nil Virüsü’ne bağlı olarak görülen sinir sistemi tutulumu sonucunda Batı Nil Nöro İnvaziv Hastalık (BNNI) olarak tanımlanan hastalık gelişmektedir. BNNI’nın yaklaşık %65’i ensefalit (beyin iltihabı), %30’u menenjit ve geriye kalan %5’lik kesim ise akut flask paralizi olarak tanımlanan felç türü ile seyreder.

Tüm Batı Nil Virüsü vakalarının %1’i menenjit, ensefalit ve felç ile sonuçlanır. Ensefalit ile sonuçlanan vakaların ise yaklaşık %20’si hayatını kaybederken, bu oran felç vakalarında %10 ile % 50 arasında yer alır.

Batı Nil Virüsü Nasıl Teşhis Edilir?

Batı Nil Virüsü’nün teşhisi için klinik belirti ve bulguların durumuna göre kan testi ve omurilik sıvısı ile test yapılır. Batı Nil enfeksiyonuna karşı vücudun bağışıklık sisteminin ürettiği antikorlar laboratuvar ortamında saptandıktan sonra kesin tanı konulur.

Batı Nil Virüsü’nün Tedavisi Var mı?

Viral bir enfeksiyon olan Batı Nil Virüsü için henüz geliştirilmiş bir aşı ya da ilaçlı tedavi uygulaması yoktur. Hastanın yaşam kalitesini yükseltmek ve belirtilerin etkisini azaltmak için farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Ancak nörolojik hastalık nedeniyle hayati kayıplar ileri yaştaki kişilerde daha fazla olmaktadır.

Batı Nil Virüsü’nde amaç sivrisinek ısırmalarına karşı tedbir almaktır. Bunun için kişisel önlemlerin yanı sıra özellikle yaz mevsiminde ilaçlama yapılması çok önemlidir.

Batı Nil Virüsü’nden Korunma Yolları Nelerdir?

Batı Nil Virüsü’nde korunma yolları aynı zamanda sivrisineklerden korunma anlamını taşır. Batı Nil Virüsü vakaları genellikle yaz aylarında çoğalan ve sonbaharda da yaşamaya devam eden sivrisineklerin çok olduğu mevsimlerde ortaya çıkar. Sivrisinek ısırıklarından korunmak ve ilaçlama son derece önemlidir.

Batı Nil Virüsü’nden korunmak için alınması gereken önlemler şu şekildedir:

• Riskli bölgelerde uzun kollu kıyafetler giyilmelidir
• Hastalığın görüldüğü bölgelere seyahat ederken talimatlara uyulmalıdır
• Kapı ve pencereler sineklik olmadan uzun süre açılmamalıdır. Bunun yerine ortam ısısını ayarlamak için klima kullanılabilir.
• Olası sivrisinek ısırıklarını önlemek için sulak alanlardan uzak durmak gerekir.

Batı Nil Virüsü Hakkında Sık Sorulan Sorular

Batı Nil Virüsü nasıl bir hastalıktır?

Batı Nil Virüsü, sivrisinek ısırması sonucu insanlara bulaşan flavivirus cinsindeki bir RNA virüsüdür. Aynı zamanda viral bir enfeksiyon olarak da ifade edilebilir.

Batı Nil Virüsü ilk nerede ortaya çıktı?

Batı Nil Virüsü ilk olarak 1937'de Uganda'nın Batı Nil bölgesinde yaşayan bir kadında tespit edildi.

Batı Nil Virüsü insandan insana bulaşır mı?

Batı Nil Virüsü sadece sivrisineklerin ısırması sonucu bulaşır. Özetle insandan insana geçen bir hastalık değildir.

Batı Nil Virüsü hangi ülkelerde görülür?

Afrika, Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Amerika ve Batı Asya Batı Nil Virüsü’nün yaygın olarak görüldüğü bölgelerdir.

Batı Nil Virüsü Türkiye’de var mı?

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Batı Nil Virüsü’nün 2010 yılından bu yana ülkemizde görüldüğü, 2024 yılı içinde de toplam 6 vaka tespit edildiği dile getirilmiştir.

Batı Nil Virüsü hangi komplikasyonlara yol açar?

Şiddetli Batı Nil Virüsü enfeksiyonları uzun vadede bazı komplikasyonlara yol açabilir. Bunlara örnek olarak hafıza kaybı, işitme kaybı, yürümede güçlük, kas güçsüzlüğü, anormal refleksler ve depresyon verilebilir. Ancak bunlar uzun vadeli komplikasyonlardır ve görülme oranı çok yüksek değildir.

Batı Nil Virüsü hangi mevsimde ortaya çıkar?

Batı Nil Virüsü vakaları, yaz aylarında başlayıp sonbahara kadar devam eden sivrisinek mevsiminde daha yaygın olarak görülür.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.