Balık Yağı Faydaları Nelerdir?

Balık Yağı Nedir?

Balık yağı genellikle uskumru, ton balığı ve ringa balığı gibi yağlı balıklardan elde edilen bir yağ türüdür. Omega-3 yağ asitlerinden zengin olması nedeniyle günümüzde besin takviyesi olarak kullanımı oldukça yaygındır. Besin takviyesi olarak sıvı ve tablet formunda bulunmaktadır. Balık yağı hipertrigliseridemi ve kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde en yaygın kullanılan besin desteğidir.

Omega 3 Nedir?

Omega 3; alpha-linolenic acid (ALA), eicosapentaenoic acid (EPA), and docosahexaenoic acid (DHA) olmak üzere 3 türü bulunan bir yağ asididir. ALA formu keten tohumu, soya fasulyesi ve kanola yağı gibi bitkisel kaynaklarda; EPA ve DHA ise balık ve diğer deniz ürünlerinde bulunmaktadır. Özellikle somon, ringa balığı, orkinos, ton balığı ve sardalya gibi soğuk su balıkları ile ceviz ve chia tohumu omega 3 yağ asitlerinden zengindir. Omega 3 besinlerde doğal olarak bulunmasının yanı sıra; yumurta, yoğurt, meyve suyu, süt ve bebek mamalarına sonradan ilave edilerek zenginleştirme yapılabilmektedir. Omega 3, vücudumuzdaki her bir hücrenin membranı için önemli bir bileşendir. DHA özellikle göz (retina), beyin ve sperm hücrelerinde yoğun olarak bulunur.  Ayrıca Omega 3 kalp-damar sağlığı, akciğerler, immün ve endokrin sistem üzerinde pek çok olumlu etkiye sahiptir. Besinsel kaynakların yanı sıra; balık yağı, krill yağı, Morina balığı karaciğer yağı ve alg yağı şeklinde besin takviyesi olarak da bulunmaktadır.

Balık Yağı Faydaları Nelerdir?

Balık yağının romatoid artrite bağlı semptomları rahatlatır, kalp hastalığı riskini azaltmaya, kan basıncını düzenlemeye, yüksek tansiyonu düşürmeye, trigliserid düzeyinin azalmasına ve iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolün yükselmesine katkıda bulunur. Balık yağının içeriğinde bulunan çoklu doymamış yağ asitleri, kalp koruyucu, iltihaplanmayı baskılayıcı ve hipertrigliseridemi üzerine olumlu etkilere sahip olması nedeniyle metabolik sendrom gibi obeziteye bağlı komorbiditelerin önler. Adet kramplarını giderir ve karaciğer yağlanmasını azaltır. Balık yağı ayrıca hormon dengesinin oluşturulmasına yardımcı olur.

Göz sağlığını destekleyen balık yağı, hücre oluşumunu ve gelişimine yardım eder. Bağışıklığı destekler, kalp ve beyin sağlığı için çok faydalıdır. İnflamasyonu azaltan balık yağı artrit belirtilerini azaltır, kemik yoğunluğu ve kasların kaybını yavaşlatır. 

Balık yağının faydaları şu şekilde listelenebilir:

• Balık yağı omega-3 yağ asitleri kaynağıdır
• Gözlerin, beynin ve üreme hücrelerinin düzgün gelişimini yardım eder
• Bağışıklık ve endokrin sistemlerinİ destekler
• Kalp ve akciğer sağlığına iyi gelir
• Yüksek tansiyonu önler
• Karaciğer yağlanmasını azaltır
• Saç dökülmesine neden olan saç folikülü iltihabını önler
• Balık yağı alımının adet krampları üzerinde olumlu etkisi vardır
• Artrit belirtilerini yönetmeyi kolaylaştırır
• İnflamasyonu azaltır
• Kemik yoğunluğunu ve kas kaybını yavaşlatmaya yardımcı olabilir.

Balık yağı omega-3 yağ asitleri kaynağıdır

Balık yağı, içerisinde yer alan EPA (eikosapentaenoik asit) ve DHA (dokosahekzaenoik asit) sayesinde vücuda fayda sağlar. Bu yağ asitlerini vücut üretemediğinden balık yağı tüketimi ile vücuda alınması sağlanabilir. Böylelikle omega-3 yağ asitleri, hücre zarlarına etki ederek sağlıklı kalmasına yardımcı olur ve metabolizmayı destekler.

Gözlerin, beynin ve üreme hücrelerinin gelişimini destekler

Beyin sağlığı ve işlevselliği için önemli bir yağ asidi olan DHA, retina, beyin ve sperm hücreleri için önemli bir rol oynar. Özellikle hamilelik ve emzirme döneminden balık yağı tüketimine önem verilmesi, bebeklerin beyin ve göz gelişimini destekler. Bunun yanında yetişkinler de ise bilişsel fonksiyonların sürdürülmesini sağlar.

Bağışıklık ve endokrin sistemleri destekler

Bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesini önleyen omega-3 yağ asitleri, vücutta inflamasyonun düzenlenmesini sağlar. Bunların yanında tiroid ve pankreas gibi endokrin sistem organlarının işlevlerinde önemli bir rol oynar.

Kalp ve akciğer sağlığına iyi gelir

Balık yağı tüketmek, trigliserit seviyelerinin düşmesini sağlayarak kalp hastalıkları riskinin azaltılmasında rol oynar. Bunun yanından damar sertliğini önler ve kalp ritim bozukluklarına iyi gelir. Akciğer fonksiyonlarının da desteklemesinde balık yağından yararlanılabilir. Hava yollarındaki inflamasyonu azalttığından astım semptomlarını hafifletir.

Yüksek tansiyonu önler

Düzenli olarak balık yağı tüketmek, kan basıncının düşmesini sağlar. Bunun yanında kan damarlarının elastikiyetini artırarak kan akışının düzenlemesinden etkili olur. Hipertansiyon riskinin azalmasında da rol oynar.

Karaciğer yağlanmasını azaltır

Balık yağı, karaciğerde yağ birikiminin azalmasını sağlayarak karaciğer yağlanma riskini düşürür. İnsülin direncinin de iyileşmesinde etkili olarak metabolik sendrom riskinin de azalmasını sağlar.

Saç dökülmesine neden olan saç folikülü iltihabını önler

Balık yağı içerisindeki omega-3 saç foliküllerinde oluşan inflamasyonun azalmasını sağlayarak saç dökülmesinin azalmasının sağlar. Anti-enflamatuar özellikleri sayesinde ise saç derisinin oluşumuna destek olur. ,

Adet kramplarını hafifletir

Balık yağındaki omega-3 yağ asitleri, prostaglandin seviyesinin düzenlenmesini sağlayarak adet sancılarının şiddetini azaltabilir. Bu yağ asitleri sayesinde rahim kaslarında daha az kasılma görülür ve regl dönemi daha rahat geçirilebilir.

Artrit belirtilerini yönetmeyi kolaylaştırır

Romatoid artrit gibi eklemlerde oluşan rahatsızlıklara karşı balık yağı tüketmek, eklemlerdeki inflamasyonun azalmasını ve hafiflemesini sağlar. Aynı zamanda eklem hareketliliğini de artırabilir.

İnflamasyonu azaltır

Balık yağının bir diğer faydası ise kronik inflamasyonun neden olduğu hastalıkların önlenmesine yardımcı olmasıdır. Bağırsak hastalıkları, deri rahatsızlıkları ve otoimmün hastalıklar gibi durumlarda balık yağından yararlanılabilir.

Kemik yoğunluğunu ve kas kaybını yavaşlatır

Omega-3 yağ asitleri içeren balık yağı, kemik ve mineral yoğunluğunun korunmasını sağlayarak osteoporoz riskini azaltır. Bunun yanında kas kaybını önlemek için kas dokusunun korunmasına destek olan bir yapısı bulunur.

Balık yağı çocuklar için faydalı mı?

Balık yağı, çocuklar için oldukça faydalı bir kaynaktır. Özellikle çocukların büyüme ve gelişme çağında omega-3 yağ asitleri içeren besinlerden ya da takviyelerden yararlanması vücuda şu faydaları sağlar:

• Belleğin güçlenmesini sağlayarak öğrenme becerilerine katkıda bulunur.
• Retinanın sağlıklı gelişimini destekler ve görme problemlerinin önlenmesini sağlar.
• Hastalıklara karşı direncini artırarak, soğuk algınlığı gibi enfeksiyonların şiddetini azaltır.
• Omega-3 yağ asitleri çocuklarda kaygı, depresyon ve davranışsal bozuklukları önler.
• Kemiklerin güçlenmesinde etkili olarak çocukların sağlıklı büyümesine destek olur.

Balık Yağı Hangi Besinlerde Bulunur?

Balık yağı ve omega-3 yağ asitleri içeren besinler genellikle deniz ürünleri ve bitkisel kaynaklarda yer alır. Özellikle balık yağı açısından en zengin kaynak yağlı balıklar olarak bilinir. Sardalya, somon, ton balığı ve hamsi içerisinde omega-3 yağ asitleri barındıran balık türleridir. Bu balıklar düzenli tüketildiği durumda vücudun omega-3 yağ asitleri doğal yolla karşılar. Balık yağı içeren besinler şöyle sıralanabilir:

Bitkisel kaynaklar

Omega-3 yağ asidi içeren bitkisel kaynaklar arasında chia tohumu, keten tohumu, ceviz ve kenevir tohumu gibi besinler yer alır. Bu besinler, genellikle balık tüketmeyenler için iyi bir alternatif olarak kabul edilir.

Deniz ürünleri

Omega-3 yağ asidi içeren balıklar arasında yağlı balıklar bulunur. Somoni sardalye ve ton balığı gibi yağlı balıkların yanında karides ve deniz tarağı gibi besinler de yer alır. Bunlara ek olarak, balık yağı kapsülleri ve morina karaciğeri yağı gibi takviyeler de omega-3 alımını destekler.

Bu doğal besin kaynaklarından yararlanmak balık yağının vücuda alınarak fayda sağlamasında önemli olur. Günlük olarak beslenme şekline omega-3 yağ asidi alınmadığında ise doktor tavsiyesiyle takviyeler alınabilir.

Balık Yağının Zararları Nelerdir?

Balık yağı, vücuda dışardan alınan omega-3 yağ asitlerini aşırı alınması durumunda olumsuz yan etkilere ve zararlara neden olabilir. Yanlış kullanımı durumunda ise olumsuz etkilere zemin hazırlar. Balık yağının aşırı kullanımı durumunda vücutta oluşabilecek zararları şöyle sıralanabilir:

• Balık yağı takviyeleri ağızda kötü bir tat bırakabilmekte ve kokuya neden olabilir
• Mide yanması, bulantı veya diyare gibi sindirim sistemini etkileyen yan etkiler görülebilir.
• Yüksek dozda balık yağı takviyesi kullanımı kanama riskinde artışa neden olabilir
• Özellikle antikoagülan ve antiplatelet ilaçların etkisini değiştirebilir.

Ağızda kötü tat ve kokuya neden olur

Balık yağı kullanımı aşırı olduğu durumda yan etki olarak ağızda kötü bir tat bırakması görülebilir. Bu hoş olmaya koku, özellikle düşük kaliteli balık yağı ürünlerinden ortaya çıkar ve kişiyi etkiler. Bu etkilerin azaltılması için doktorun önerisiyle balık yağı tüketimi yapılmalıdır.ni

Mide yanması, bulantı veya diyare gibi sindirim sistemini etkiler

Balık yağı aşırı kullanımı bazı bireylerde sindirim sorunlarına neden olabilir. Mide yanması, bulantı, ishal gibi durumlara neden olarak kişinin günlük yaşantısını etkiler. Özellikle mide hassasiyet olan kişilerde mide asidinin artmasına neden olabilir. Yüksek dozda balık yağı tüketimi bağırsak hareketlerini artırarak ishal şikayetleri beraberinde getirir.

Kanama riskinde artışa sebep olur

Balık yağı, kanı inceltici özelliği sayesinde yüksek oranda tüketildiğinde kanama riskinin artmasını sağlar. Özellikle cerrahi operasyona dahil olacak kişiler, kolay morarma ve burun kanaması yaşayanların dikkat tüketmesi önerilir. Bu nedenle, operasyon öncesinde balık yağı tüketimi önerilmeyebilir.

İlaçlarla etkileşim riski bulunur

Özellikle kronik bir hastalığı olan veya düzenli ilaç kullanan kişilerin balık yağını kontrollü kullanması önerilir. Bu kişilerin balık yağı takviyesi kullanmadan önce mutlaka doktora danışması gerekir.

Alerjik reaksiyonlarla kendini gösterir

Balık yağı takviyeleri, özellikle balık ve deniz ürünlerine karşı alerjisi olan kişilerin uzak durması gereken bir kaynaktır. Fazla tüketilmesi ciltte döküntülere, nefes darlığına ve kaşıntıya neden olabilir. 

Balık Yağı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Balık yağı hangi hastalıklara iyi gelir?

Balık yağı hipertrigliseridemi, bazı deri hastalıkları, romatoid artrit ve hipertansiyona iyi gelebilmektedir.

Balık yağı nasıl kullanılır?

Balık yağı takviyeleri sıvı, tablet veya kapsül formda bulunmaktadır. Farklı dozlar ve EPA-DHA bileşimlerini içeren balık yağı takviyeleri günlük olarak alınabilir.

Balık yağı eksikliği durumunda vücutta ne gibi değişiklikler olur?

Balık yağının içerdiği omega 3’ün eksikliği; ciltte pürüzlü ve pullu bir görüntüye, kaşıntı ve kızarıklığa neden olabilmektedir. 

Balık yağı sürekli kullanılır mı?

Balık yağının olumlu etkilerini görebilmek için uzun süreli kullanımı önerilmektedir.

Balık yağını kimler kullanabilir?

Balık yağının çocuk, yetişkin ve yaşlılarda kullanımı güvenlidir. Ağır metal içerme riski nedeni ile gebelerde ve emziren annelerde ürün seçimi önem taşımaktadır. Adet döneminde kramp yaşayan kadınlar, romatoid artrit hastası kişiler, hipertansiyon hastaları ve kan trigliserid düzeyi yüksek olan bireyler balık yağı kullanabilir.

Balık yağı iştah açar mı?

Balık yağının iştah artırıcı etkisi bulunmamaktadır.

Balık yağı günün hangi saati alınmalı?

Balık yağı günün herhangi bir saatinde alınabilir. Ancak emilimi arttırmak için öğün sırasında, yağ içeren besinler ile tüketimi önerilmektedir.  

Balık yağı cilde iyi gelir mi?

Balık yağının içerdiği yağ asitlerinin alerji, dermatit ve kutanöz yaralar gibi bazı deri hastalıklarına iyi geldiğine dair çalışmalar mevcuttur. Balık yağının içerdiği çoklu doymamış yağ asitleri yara iyileşmesini sağlayan sitokinlerin sentezi ve aktivitesi üzerine olumlu etkiler gösterebilmektedir.

Balık yağı kilo aldırır mı?

Balık yağının kilo artışı üzerine etkisi bulunmamaktadır.

Balık yağı hamilelikte kullanılır mı?

Balık yağının içerdiği Omega 3 yağ asitleri gebelikte oldukça önemlidir. Ancak bazı balık yağı takviyelerinde ağır metal birikimi riski olduğundan kullanılacak Omega 3 takviyesinin formuna dikkat edilmeli, mutlaka hekime danışılmalıdır.