Vücudun birtakım durumlara karşı verdiği doğal tepkilerden biri de ayakların üşümesidir. Kimi zaman sıradan bir durum olan ayak üşümesinin altında birtakım hastalıklar veya sorunlar da yatıyor olabilir. Ayak üşümesinin yaygın olarak görülen nedenleri arasında hava soğukluğu, kansızlık, stres, diyabet, tansiyon, kolesterol, kalp hastalıkları ve bağışıklığın düşük olması yer alır. Ancak her ayak üşümesi bu hastalıklara bağlı gerçekleşmez. Genellikle geçici bir durum olan ayak üşümesinin sık yaşandığı ve sürekli bir hal aldığı durumlar kontrol gerektirir.
Ayak Üşümesi Nedir?
Ayak üşümesi vücudun sıcaklığa verdiği normal bir tepki olarak tanımlanır. Fakat bazen tedavi gerektiren tıbbi bir durumdan dolayı da ayak üşümesi yaşanabilir. Diyabet ve kansızlık gibi hastalıklar yaygın ayak üşümesi belirtisi olarak ortaya çıkar. Bunların dışında ayak üşümesinin birkaç farklı sebebi daha bulunur. En sık görülen sebeplerden biri ise bacaklardaki ve ayaklardaki zayıf kan akışı olarak bilinir.
Ayak Üşümesi Neden Olur?
Ayak üşümesinin yaygın olarak görülen nedenleri soğuk hava, anemi (kansızlık), diyabet, stres, yüksek tansiyon, kolesterol, kan akışının zayıflaması, hipotiroidizm, kalp hastalıkları ve bağışıklığın düşük olmasıdır. Kışın etkisinden dolayı dolaşım ve sinir bozukluklarına kadar ayakların üşümesinin farklı sebepleri de olabilir.
Ayak üşümesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Kan dolaşımının zayıflaması
Ayak üşümesinin en yaygın sebepleri arasında kan dolaşımının zayıflaması yer alır. Vücut içerisinde yetersiz dolaşımdan kaynaklı olarak sıcak kanın ayaklara ulaşması zorlaşır ve ayakları vücudun geri kalanından daha serin tutar. Zayıf dolaşım ya da dolaşım sorunları kalbin yeterince hızlı bir biçimde kan pompalamamasından kaynaklı olarak ortaya çıkan kalp rahatsızlığı olarak açıklanabilir. Zayıf ve yetersiz dolaşım, hareketsiz bir yaşam tarzından kaynaklı olarak gün içerisinde çok oturmanın sonucu olarak görülür.
Anemi
Anemi, kandaki kırmızı kan hücresinin eksikliği durumunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Ciddi anemi vakalarında ayak üşümesi görülmesi oldukça yaygındır. Beslenme koşullarını değiştirerek ya da takviye alarak ayak üşümesinin tedavisi mümkün kılınabilir.
Tip 1 ve tip 2 diyabet
Diyabet, ayak üşümesine veya sinir hasarı nedeniyle ayakların üşümesine sebep olabilir. Diğer belirtiler ayakta uyuşma veya karıncalanma da olabilir. Eğer ayaklarda sinir hasarı yaşıyorsanız, uzman doktora başvurmanız sağlığınız açısından faydalı olacaktır.
Stres
Stresin etkilerinden biri de ayakların üşümesine neden olmasıdır. Özellikle yoğun stres altında yaşayan kişilerin ellerle birlikte ayaklarında da üşümeler görülebilir.
Yüksek tansiyon
Kan basıncının yükselmesiyle ortaya çıkan yüksek tansiyon vakalarının belirtileri arasında ayak üşümesi de vardır.
Hipotiroidizm
Tiroid bezinin az hormona salgılamasıyla hipotiroidizm oluşabilmektedir. Bu durum vücudun metabolizmasına müdahale etmektedir. Metabolizma vücutta hem kalp atışını hem de vücut ısısını kontrol ettiğinden, tiroidin az çalışması durumunda dolaşım azalır ve ayak üşümesi oluşur.
Bağışıklığın düşük olması
Bağışıklığı düşük olan kişilerde kırmızı kan hücrelerinde bir eksiklik yaşanabilir ve bu durum da ayaklara giden damarlardaki kan akışını zayıflatabilir. Buna bağlı olarak bu kişilerde ayak üşümesi gözlemlenebilir.
Sinir hasarı
Sinir hasarı diğer bir ismiyle nöropatidir. Nöropati de etki olarak ayaklarda üşümeye yol açabilir. Bu durumda sıcaklığı algılayan sinirler doğru çalışmadığı için ayaklardaki sıcaklık hissi kaybolabilir ve ayaklardaki ısı soğumaya başlar. Sinir hasarının diğer belirtileri arasında ise ayaklarda ve bacaklarda karıncalanma hissi ile birlikte uyuşma bulunur. Özellikle geceleri bu belirtiler daha kötü olabilir. Sinir hasarı durumunda oluşacak ayak yaraları ve kesiklerde ağrı hissini duyulmayabilir.Bu nedenle kişi farkına varmadan enfeksiyon oluşabilir ve zamanla büyüyebilir. Bu doğrultuda kişinin ayaklarını dikkatlice kontrol etmeniz gerekir.
Ayak Üşümesi Hangi Hastalığın Belirtisidir?
Ayak üşümesine neden olabilecek hastalıklara örnek olarak kansızlık, diyabet, yüksek tansiyon, dolaşım hastalıkları, periferik arter hastalığı, raynaud sendromu verilebilir.
Ayak üşümesi kimleri etkiler?
Ayak üşümesi her yaş grubundaki kişileri etkileyebilir ancak özellikle serin bir iklimde yaşayanlarda ayak üşümesi yaygın olarak görülmektedir. Ayak üşümesi ayrıca şu kişilerde de görülebilir:
- Bağışıklık sistemi düşük olan kişilerde,
- Dolaşım sorunu olanlarda,
- Hormonları etkileyen durumlarda,
- Sinir sistemini etkileyen durumlarda
- Yoğun stres altında yaşayan bireylerde
Ayak Üşümesi Belirtileri
Ayak üşümesi ile birlikte eller ve ayaklarda güçsüzlük, hafif ağrı, soğuğa karşı duyarlılık, cilt renginde değişim, uyuşukluk gibi belirtiler de görülebilir. Bununla birlikte oluşabilecek ve tıbbi durumların işareti olabilecek semptomlara dikkat etmek gerekebilir.
- Eller ve ayaklarda güçsüzlük ve hafif ağrı,
- Soğuğa karşı duyarlı olma,
- Üşüme ya da stresli durumlarda cilt renginde değişiklik,
- Isındıkça ya da stresi azaltırken uyuşukluk hissi
![]()
Ayak Üşümesi Nasıl Teşhis Edilir?
Ayak üşümesi teşhisi için uzman doktor fiziksel muayene yaparak ve ayakların farklı bölgelerine dokunarak travma ya da sinir hasarı belirtileri arayabilir. Bunun dışında anemi, diyabet veya hipotiroidizm gibi durumların tanısının konulabilmesi için kan tahlili de istenebilir.
Ayrıca belirtiler doğrultusunda kalp sağlığı ya da zayıf dolaşımdan şüphe ediliyorsa kalbin işleyişini kontrol etmek amacıyla elektrokardiyogram da istenebilir. Tüm bu bilgiler ışığında ayak üşümesinin teşhisi için bu yöntemlere başvurulabilir ancak ayak üşümesi genellikle endişe edilecek bir durum değildir. Eğer üşümeye neden olan bir hastalığın kesin tanısı konursa o zaman uygun tedavi yöntemi belirlenir.
Ayak Üşümesi Tedavisi
Ayak üşümesi tedavisinde uygulanacak yöntem altında yatan neden tespit edildikten sonra belirlenen soruna yönelik olur. Kan dolaşımındaki zayıflık ya da kalp rahatsızlıklarından dolayı bir ayak üşümesi söz konusu olursa bunu iyileştirmek için düzenli egzersiz önerilebilir. Hipotiroidizm ve anemi gibi nedenlerden kaynaklı ayak üşümesi varsa doktorun önereceği ilaçlar ile üşümesinin giderilmesi amaçlanır.
Bunların dışında üşüyen ayakları ısıtmanın bazı yolları da mevcuttur. Bu yollar şunları içerir:
- Çorap ya da terlik giyilmelidir
- Ayakları uzatılmalı veya küçük ayak egzersizleri yapılmalıdır
- Sigara içiliyorsa bırakılmalıdır
- Doktorun önerdiği şekilde diyet ve ilaçlarla kolesterol düşürülmelidir
- Stresten mümkün olduğunca uzak durulmalıdır
- Kan dolaşımını iyileştirmek için doktorun önerebileceği demir, B12 vitamini ve folat takviyesi alınmalıdır
Ayak Üşümesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ayak üşümesi vücudu nasıl etkiler?
Ayak üşümesi ya da soğuk ayağa sahip olmak kişide rahatsızlık oluşturabilir. Vücudun geri kalanı sıcakken ayakların soğuk olması geçici bir durum olabilmektedir. Aynı zamanda ayakların vücudun geri kalanıyla aynı sıcaklığa ulaşması zaman alabilir ve hafif ağrı oluşturabilmektedir.
Ayak üşümesi durumunda ne zaman doktora görünmek gerekir?
Ayaklarınızın sık sık üşüdüğünü fark ettiğinizde, uzman doktora görünmeniz gerekebilir. Özellikle ayak parmaklarında iyileşmesi uzun süren yaralar, ateş, eklem ağrısı, ciltte kızarıklık ve cildin kalınlaşması gibi durumlar ciddi belirtiler olabilmektedir.
Ayak üşümesi hangi vitamin eksikliğinden olur?
Ayak üşümesi genellikle endişe edilecek bir durum değildir ve çok uzun sürmez ancak bazen çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olabilir ve bazen de belirli vitamin eksiklikleriyle ilişkilendirilebilir. Özellikle ayak üşümesiyle B12 vitamini ve demir eksiklikleri arasında bir bağlantı olduğu değerlendirilir.
B12 vitamini eksikliği, vücudun yeterli kırmızı kan hücresi üretimini engelleyerek anemiye yol açabilen bir eksikliktir. Anemi ise dokulara oksijen taşınmasını azaltarak ellerde ve ayaklarda üşümeye sebebiyet verebilir. Ayrıca, B12 eksikliğinin etkileri arasında sinir hasarı da bulunur ve bu durum karıncalanma veya uyuşma gibi hislere de neden olabilir.
Ayrıca demir eksikliği de anemiye neden olabilir ve bu durum, ellerde ve ayaklarda üşümeyle sonuçlanabilir. Ayrıca demir eksikliği, vücudun yeterli hemoglobin üretimini engelleyerek kana ve damarlara oksijen taşınmasını azaltarak uzuvlarda üşüme hissine yol açabilir.
Eğer sürekli olarak ayak üşümesi şikayetiyle karşı karşıya kalınırsa ve buna ek olarak yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi gibi diğer belirtiler de eşlik ediyorsa uzman bir doktora başvurmanız önerilir. Kan testleri ile vitamin ve mineral seviyeleriniz kontrol edilerek, gerekli takviyeler veya diyet değişiklikleri planlanabilir.
Ayak üşümesi tehlikeli midir?
Ayak üşümesi genel çerçevede zararsız bir durumdur ve endişeye sebep olmamalıdır. Ancak bazı ayak üşümesi vakalarının altında yatan olası sağlık sorunları olabilir ve bunların kontrolü gerekebilir.
Ayak üşümesine hangi doktor bakar?
Ayak üşümesi için iç hastalıkları bölümü doktorlarından randevu alınabilir. Eğer gerek görülürse doktor tarafından farklı branşlara yönlendirme yapılabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 6 Ocak 2025
Yayınlanma Tarihi: 6 Ocak 2025
