Göz Kararması Neden Olur? Ayağa Kalkınca Göz Kararması Nedenleri

Göz Kararması Nedir?

Göz kararması, kişinin görüşünde bir anda karanlık veya bulanıklık yaşanmasıdır. Genellikle geçici olan göz kararması, eğilir veya yatar pozisyondan bir anda kalkma gibi ani hareketler, tansiyonun düşmesi, kan şekeri düşmesi yanı sıra yorgunluk ve uykusuzluğun bir sonucu yaşanabilir.

Göz Kararması Neden Olur?

Göz kararmasının en yaygın nedenleri postural hipotansiyon olarak da bilinen kan basıncının aniden düşmesi, kan şekerinin düşmesi, kansızlık, ani ayağa kalkma, iç kulaktaki sorunlar ve strestir. Diğer yandna kalp ile ilgili rahatsızlıklar gibi daha ciddi durumlarda göz kararmasına neden olabilmektedir.

Özellikle aniden ayağa kalkıldığında yer çekimi kaynaklı, kanın bacağa doğru hareket etmesi tansiyonun düşmesine neden olur. Bu sırada kalp daha fazla kan pompalamak için hızlı atmaya başlar ve kan damarları kanın bacaklarda toplanmasını engellemek için daralır. Bu durum da göz kararmasına neden olur. 

Göz kararmasına neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Kan basıncının aniden düşmesi
• Kan şekerinin düşmesi
• Kansızlık
• Ani ayağa kalkma
• İç kulaktaki sorunlar
• Stres
• Kalp rahatsızlıkları

Kan basıncının aniden düşmesi (Hipotansiyon)

Hipotansiyon olarak da ifade edilen ani tansiyon düşüşü beyne yeterince kan gitmemesine yol açaiblir. Bu da göz kararması, baş dönmesi, sersemlik hissi ve hatta bayılma ile sonuçlanabilir. Ortostatik hipotansiyon, oturur ya da yatar pozisyondan hızlı kalkıldığında görülebilir.

Kan şekerinin düşmesi (Hipoglisemi)

Kan şekeri düşüklüğü hipoglisemidir. Beyin glikozu yakıt olarak kullandığı için düşen şeker seviyesi baş dönmesi, çarpıntı, terleme, bulanık görme ve bilinç kaybına neden olabilir. Bu durum özellikle diyabet hastalarında sık görülür.

Kansızlık (Anemi)

Kanda yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi bulunmadığında dokulara oksijen taşınamaz. Bu da halsizlik, baş dönmesi, nefes darlığı ve yorgunluğa neden olabilir.

Ani ayağa kalkma (Ortostatik Hipotansiyon)

Yatarken ya da otururken birden ayağa kalkıldığında kan bacaklarda toplanır ve beyne yeterli kan ulaşmaz. Bu da anlık baş dönmesine, görme bulanıklığına ve bayılmaya yol açabilir.

İç kulak sorunları (Vestibüler Bozukluklar)

İç kulak, vücudun denge merkezi olarak bilinir. Burada meydana gelen sorunlar (örneğin vertigo, labirentit) baş dönmesi, denge kaybı, mide bulantısı gibi şikâyetlere neden olabilir.

Stres ve anksiyete

Kişinin içinde bulunduğu şartlara bağlı olarak yaşadığı yoğun stres, nefes alışverişini hızlandırarak hiperventilasyona neden olabilir. Bu da baş dönmesine, baygınlık hissine, çarpıntıya ve terlemeye yol açabilir. Stresin yönetildiği durumlarda bu şikayet de azalır.

Kalp rahatsızlıkları

Ritim bozuklukları, kalp yetmezliği veya kapak hastalıkları, kalbin beyne yeterince kan pompalayamamasına neden olabilir. Bu durum ani baş dönmesi, bayılma (senkop) ve yorgunlukla kendini gösterebilir.

Ayağa Kalkınca Göz Kararması Neden Olur?

Ayağa kalkınca yaşanan göz kararmasının en yaygın nedeni kan basıncında düşme, oturur ya da yatar pozisyonda iken aniden ayağa kalkmadır. Ayrıca hareketsizlik, açlık, susuzluk, vertigo gibi iç kulak problemleri, diyabet ve uykusuzluktur. Bu şekilde ortaya çıkan göz kararması genellikle geçicidir, ancak düşük kan basıncı, dehidrasyon veya kalp-damar problemleri gibi sağlık sorunlarından da kaynaklanabilir.

Göz Kararması Belirtileri Nelerdir?

Göz kararması genellikle diğer semptomlarla birlikte ortaya çıkabilir. Bunlar arasında bulantı, baş dönmesi, sersemlik hissi, bayılma hissi, denge kaybı, bulanık görme, hızlı kalp atışı ve terleme bulunabilir. Bu semptomlar genellikle geçici olup, düşük kan şekeri veya anemi gibi altta yatan sağlık sorunlarından kaynaklanabilir.

Ayağa Kalkınca Göz Kararmasının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ayağa kalkınca göz kararması genellikle zararsız olmakla birlikte, rahatsızlık verici olabilir. Tedavi gerektirmeyen durumlarda, kişilerin vücutlarının adaptasyon sürecini tamamlaması beklenir. Bununla birlikte, sürekli veya şiddetli göz kararması yaşayanlar doktora başvurmalıdır. Önlemek için ise ani duruş değişikliklerinden kaçınılmalı, yavaşça ayağa kalkılmalı, düzenli su tüketilmeli ve kan basıncını düzenleyici egzersizler yapılmalıdır.

Ayrıca, düşük kan şekeri veya demir eksikliği gibi altta yatan sağlık sorunları varsa bunların tedavi edilmesi önemlidir.

Ayağa Kalkınca Göz Kararmasını Önleme Yolları Nelerdir?

Egzersiz vücuttaki kan basıncının dengelenmesinde damarların pozisyonlarında önemli etkilere sahip olduğu ve sağlıklı bir hayatı desteklediği için göz kararması için olumlu bir etkiye sahiptir.

Yeterli su içme göz kararmaları için oldukça önemlidir. Sıvı yetersizliği göz kararmasına neden olabileceği gibi ilerleyen dönemlerde daha ciddi hastalıklara da yol açabilir.

Düzenli beslenme alışkanlığı edinen bireylerde göz kararması sık olarak görülmez. Çünkü bu bireylerin kan şekerleri ve tansiyonları daha dengeli olur.

Kan basıncını dengelemek, göz kararmasını önleyebilir ve geçici görme kaybını azaltabilir. Ayağa kalkınca göz kararması çarpıntı gibi sorunlara neden olabilir ancak uzun süreli olmadığı sürece korkmaya gerek yoktur. Ancak uzun süreli kalp çarpıntıları ciddi sorunların belirtileri olabilir. Böyle bir durumda doktora görünmek ihmal edilmemelidir.

Ayağa Kalkınca Göz Kararması Nasıl Tedavi Edilir?

Ayağa kalkınca göz kararması genellikle tedavi gerektirmez. Bu durum geçicidir ve endişelenmenizi gerektirmez. Yapılan tahliller ve analizler doğrultusunda sağlık uzmanları gerekli tedavileri yapar. Vitamin eksikliğinden kaynaklanan sorunlarda vitamin takviyesine gidilirken tansiyon ve kan şekeri değerleri nedeniyle sorun yalayan bireylere düzenli beslenme programları çıkarılır ya da duruma bağlı olarak ilaç tedavisi başlanır.

Göz Kararmasına Ne İyi Gelir?

​Göz kararması, tansiyon düşüklüğü, anemi veya stres gibi faktörlere bağlı ani baş dönmesi veya görmede bulanıklık hissi olarak tanımlanabilir. Göz kararmasının yönetimi, altta yatan sebebe bağlıdır.

İşte göz kararmasını hafifletmek veya önlemek için uygulanabilecek bazı adımlar:​

• Yavaş hareket edin
• Yeterli miktarda sıvı tüketin
• Dengeli ve sağlıklı beslenin
• Düzenli egzersiz yapmaya çalışın
• Stresi yönetmeye çalışın veya yardım alın
• Düzenli sağlık kontrolleri yaptırmayı ihmal etmeyin
• Alkol ve kafein tüketimini sınırlayın

Yavaş Hareket Edin: Oturur veya yatar pozisyondan ayağa kalkarken yavaş hareket etmek, ani tansiyon düşüşlerini (ortostatik hipotansiyon) önleyebilir. Bu, baş dönmesi ve göz kararmasını azaltabilir. ​

Yeterli Miktarda Sıvı Tüketin: Dehidrasyon, kan hacmini azaltarak tansiyon düşüklüğüne ve göz kararmasına neden olabilir. Bu doğrultuda günlük yeterli miktarda su içmek birçok sorunun önüne geçebileceği gibi göz kararmasına da iyi gelebilir.

Dengeli Beslenin: Kan şekerinin düşmesi (hipoglisemi), göz kararmasına yol açabilir. Düzenli ve dengeli öğünlerle kan şekerini stabil tutmak faydalıdır. ​Özellikle şeker hastalarının dikkatli beslenmesi önemlidir.

Düzenli Egzersiz Yapın: Düzenli fiziksel aktivite, kardiyovasküler sistemi güçlendirerek kan dolaşımını iyileştirir ve tansiyonun dengelenmesine yardımcı olur. ​Bu da göz kararmasına iyi gelen yöntemlerden biri olarak değerlendirilir.

Stresi Yönetmeye Çalışın: Stres ve anksiyete, göz kararmasına sebep olabilir. Meditasyon, derin nefes egzersizleri ve yoga gibi gevşeme teknikleri stresi azaltmada etkilidir. Bu şekilde yönetilemeyen durumlar için profesyonel yardım almak gerekebilir.

Düzenli Sağlık Kontrolleri Yaptırın: Anemi, diyabet, kalp rahatsızlıkları gibi altta yatan sağlık sorunları göz kararmasına neden olabilir. Düzenli doktor kontrolleri ile bu sorunların erken teşhisi ve tedavisi önemlidir. ​

Alkol ve Kafein Tüketimini Sınırlayın: Aşırı alkol ve kafein tüketimi, dehidrasyona ve tansiyon dalgalanmalarına yol açarak göz kararmasını tetikleyebilir. Bu maddelerin tüketimini sınırlamak faydalıdır. ​

Eğer göz kararması sık sık tekrarlıyorsa veya şiddetliyse, uzman bir doktora başvurmak gerekebilir. Çünkü göz kararması, altta yatan ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir ve uygun değerlendirme ile tedavi gerektirebilir.

Ayağa Kalkınca Göz Kararması İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?

Ayağa kalkınca göz kararması durumunda, birçok kişi genel olarak bir iç hastalıkları uzmanına veya bir aile hekimine başvurabilir. Ancak, durumun altta yatan nedenini belirlemek için bir kardiyolog, nörolog veya kulak burun boğaz uzmanı gibi uzmanlara yönlendirme yapılabilir. Bazen göz kararması kan değerlerine ve basıncına bağlı olmaksızın yaşanabilir ve asıl nedeni göz rahatsızlıkları olabilir. Bu durumda bir göz doktoruna görünebilirsiniz.

Ayağa Kalkınca Göz Kararmasıyla İlgili Sık Sorulan Sorular

Göz kararması hangi hastalığın belirtisi olabilir?

Göz kararması yaygın olarak kan basıncının aniden düşmesi olarak ifade edilen tansiyon düşüklüğüne işaret edebilir. Bunun yanında Kan şekeri düşüklüğü, kansızlık, glokom, kalp hastalıkları, migren ve stres gibi faktörler de göz kararmasına sebebiyet verebilir. Göz kararması şikayetinin azalması için altta yatan faktörün kontrol altına alınması gerekir. Örneğin kişi stres seviyesini azaltabilir veya yönetebilirse göz kararması şikayeti de azalır.

Ani duruş değişikliği sonucunda geçici görme kaybı neden olur?

Ani duruş değişiklikleri, özellikle otururken hızla ayağa kalktığımızda, geçici görme kaybına neden olabilir. Bu durum, kan basıncındaki ani düşüşten kaynaklanır. Kanın belirli bir noktada toplanması beyne giden kan akışını sekteğe uğratarak denge kaybına, göz kararmasına ve karıncalanmaya neden olur.

Ayağa kalkınca göz kararmasının altında yatan faktörler nelerdir?

Ani kalkınca göz kararması durumunu tetikleyen birkaç faktör olabilir. Düşük kan basıncı, hızlı kan akışı değişimi, dehidrasyon, stres, kalp-damar sorunları veya ani postüral hipotansiyon gibi durumlar bu geçici görme kaybının altında yatan nedenler arasında yer alabilir. Uzun süreli veya tekrarlayan durumlarda bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.

Göz kararması ve kan basıncı düşmesi ilişkisi nedir?

Göz kararması genellikle kan basıncındaki ani düşüşlerle ilişkilendirilir. Ani bir şekilde ayağa kalktığımızda veya uzun süreli oturmadan sonra ayağa kalktığımızda kan bacak ve ayak bölgelerinde birikir, bu da kan basıncının düşmesine neden olur. Düşük kan basıncı, beyne yeterli oksijen ve kan akışını engeller, bu da geçici bir görme kaybına yol açar. 

Ani göz kararması neden olur?

Ani göz kararmasındaki en yaygın neden tansiyondaki ani bir düşüştür. Ani göz kararması yaşanması genellikle birkaç saniye sürer ve daha sonra geçer. Ancak bu devamlı olarak tekrar ediyorsa bir doktora görünülmesi ihmal edilmemelidir.

Ayağa kalkınca olan göz kararması nasıl geçer?

Göz kararmasının tek bir çözümü yoktur. Özellikle yorgunluk ve beslenme alışkanlıkları yüzünden meydana gelen göz kararmalarında yaşam tarzının değiştirilmesi gerekir.

Göz kararması ne eksikliğinden olur?

Net bir şey söylemek mümkün olmamakla birlikte B12 eksikliğinin göz kararmasına neden olabileceği düşünülür.

Ayağa kalkınca göz kararması tehlikeli mi?

Genel olarak ciddi sorunlara neden olmaz ancak sık yaşanması durumunda bir doktora görünmekte yarar var.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.