Yükleniyor
Günlük hayatta insanların yaşadığı kaza sonucu oluşan incinmeler ve kırıklar kişileri zor durumda bırakan olayların başında gelir ve hareket alanını büyük oranda kısıtlar. Meydana gelen kırıklar ve incinmiş dokular için en önemli noktalardan biri hareketsiz kalmalarıdır. Kırıkarın hareketsiz kalması için de uygulanan yöntemlerden biri ateldir. Atel işlemi; alçı ve sargı bezi yardımıyla sabitleme ve hareketsiz kalma yöntemidir.
Atel, kırık veya yaralanmış ekstremite veya dokuların korunması veya ağrıyı azaltmak için vücudun bir bölümünü sabitlemek suretiyle hareketsiz hale getirmek için kullanılan destekleyici bir ekipmandır. Atel işlemi genellikle kırık bir kemiğin sabitlenmesi ve hareketsiz kalması için tercih edilirken daha şiddetli vakalarda hastanın tedavisi doktor kontrolünde yapılır. Kırılmanın yanı sıra incinme veya burkulma durumlarında da atel kullanılabilir.
Düzgün yerleştirildiği durumlarda sert bir atel, yaralanan bölgenin hareketsiz kalmasını ve acısının hafiflemesini sağlar. Bunlarla birlikte yaralanan kişinin ihtiyaç duyduğu atel türü, yaranın durumu ve şiddetine bağlı olarak değişecektir.
Atel, kırık, incinme ve burkulmalar gibi farklı yaralanma çeşitlerinin tedavisinde ilgili noktanın daha fazla zarar görmemesi veya ağrıyı hafifletmek amacıyla zarar gören noktayı hareketsiz tutmak için kullanılır. Alçıyla birlikte destekleyici olarak da tercih edilen atel, bazen alçıdan önce kullanılmasıyla birlikte bazen de tek başına tercih edilir.
Ayrıca yarım alçı olarak da adlandırılan atel, alçılara göre daha az destek sağlar ancak kullanımı daha hızlı, pratik ve kolaydır. Yaralanan bölgedeki ağrı ve şişliklerin arttığı durumlarda kolayca sıkılıp gevşetilebilir.
Atel şunların tedavisinde kullanılır:
Özellikle kemik kırıkları yaşandığı zaman alçıyla birlikte atel kullanımı tercih edilir. Bununla birlikte ortopedik cerrahi sonrasında da kullanılan atel, yaralanma sonrası etkilenen bölgenin şişmesi durumlarında da acil ihtiyaç olarak takılır. Şişlik indikten sonra da yaralı bölgeye tam alçı uygulaması yapılır.
Atel işleminin nasıl uygulanması gerektiği yönünde bazı adımlar söz konusudur. Bu adımlar şu şekilde sıralanabilir:
Ateli yerleştirmeden önce yarada kanama mevcutsa müdahale edebilir ve doğrudan yaraya baskı uygulayarak kanamayı durdurabilirsiniz.
Bir bandaj veya bir parça gazlı bez uygulaması yapın. Ardından atel takılacak bölgeyi hareket ettirmemeye çalışın. Hareket ettirdiğiniz takdirde yaralanan bölgede daha fazla hasar meydana gelebilir.
Ateli, yaranın üst ve altındaki eklemin üzerine gelecek şekilde dikkatli bir şekilde yerleştirmeye özen gösterin.
Atel takılma işlemi tamamlandıktan sonra kan dolaşımının azaldığına dair bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Atelin takıldığı bölgenin etrafında solukluk, şişlik ve ağrı meydana geldiyse atel biraz gevşetilebilir.
Bununla birlikte kişi, yaralanmaya bağlı olarak bayılma hissi ve hızlı nefes alma gibi şok belirtileri geçirebilir. Bu belirtilerle karşılaşıldığı durumlarda yaralıyı hareket ettirmeden ve zarar vermeden yatırmaya çalışın. Mümkünse bacaklar yükseltilmelidir.
Başta kırılmalar olmak üzere çeşitli yaralanmaların tedavisinde kullanılan atel, çıkarılabilir olduğu durumlarda ne zaman ve nasıl çıkarılacağı konusunda doktor tavsiyesine ihtiyaç duyar. Uzman doktor, nasıl hareket edileceği hususunda veya atele ne kadar ağırlık verilmesi gerektiğiyle ilgili daha sağlıklı bilgiler verecektir.
Bu durumlar dışında atel bakımının nasıl yapılacağı ve kullanımı konusundaki adımlar aşağıdaki gibidir:
Yaralanma sonucu oluşan çeşitli kırık ve burkulmaların hareketsiz kalmasını sağlamak için kullanılan atel, bazı komplikasyonlara sebebiyet verebilir. Bu komplikasyonlar şöyle özetlenebilir:
Yerleşmiş bir kırık söz konusuysa, atel işlemiyle birlikte kemikler yerinden çıkabilir.
Atel kullanımı, cilt kızarıklığı ve cilt tahrişi meydana getirebilir.
Fiberglas ve alçı atelleri bazı ısı yanıklarına sebebiyet verebilir.
Bazı kırık ve çıkık vakaları, tamir edildiğinde ve atel kullanıldığında sinir veya atardamarlara zarar verebilir.
Bu durum, alçı işlemlerinde atellere göre daha fazla görülen nadir ancak ciddi bir komplikasyon olarak bilinir. Kompartıman sendromu kaslardaki basınç yükseldiğinde yaşanır. Yaşanması sonucunda kaslara ve sinirlere giden kan akışı engellenir. Kompartıman sendromu aynı zamanda ciddi yaralanmalara ve sonuçlara da neden olabilir. Semptomları arasında ise uyuşma, kas ağrısı, kas şişmesi, kas gerginliği ve karıncalanma hissi yer alır.
Tüm bu komplikasyonlar, atel kullanımı sonucu kesin gerçekleşmesi beklenen semptomlar olarak değerlendirilemez. Atel işlemi sürecinde uzman doktor kontrolünde daha sağlıklı yorumlar ve değerlendirmeler yapılacaktır.
Ayakta atel işlemi, ayakta meydana gelen yaralanmalar sonucu yaşanan semptomların azalması ve ayağı sağlıklı duruma geri getirmek için uygulanan tıbbi ve ortopedik bir tedavi seçeneğidir.
Yaralanma sonucu kırılma ve çeşitli sorunlar yaşanan bölgeye atel takılmazsa yaralanan bölgedeki hasar büyür ve iyileşme süresi gecikebilir.
Atel çeşitleri; statik, dinamik ve seri atel şeklindedir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 3 Temmuz 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
