Yükleniyor
Aspergilloz, aspergillus adı verilen mantarların neden olduğu bir akciğer enfeksiyonudur. Akciğer enfeksiyonu olduğu için genellikle solunum yollarını etkileyen aspergilloz, öksürük, nefes darlığı, göğüs ve alerjik reaksiyon gibi belirtilerle ortaya çıkar. Yaygın olarak bağışıklık sistemi düşük olan veya akciğer hastalığı olan kişileri etkileyen aspergillozun tedavi seçenekleri arasında başlıca olarak antifungal ilaçların kullanımı yer alır.
Aspergilloz, yaygın bir küf olan aspergillus mantarının neden olduğu ve genellikle solunum yollarını etkilemesiyle ortaya çıkan bir akciğer enfeksiyonudur. Enfeksiyonun şiddeti, aspergillozun türlerine bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Aspergillus mantarları genellikle açık havada, ölü yapraklarda, bitkilerde veya topraklarda bulunur. Bunun yanında aspergillus mantarları bazen nemli ortamlarda ve iç mekanlarda da bulunur. Çoğu insan hastalanmadan önce aspergillus mantarlarını istemeden de olsa solur. Ancak bazı kişilerde aspergillus, alerjik reaksiyonlara, kronik akciğer rahatsızlıklarına ve beyne, böbreklere, akciğerlere veya diğer organlara yayılan invaziv hastalıklara neden olabilir.
Nefes darlığı, öksürük, göğüs ağrısı ve alerjik reaksiyonlar gibi belirtilerle ortaya çıkan aspergilloz vakalarının seyri, görülen türe bağlı olarak değişir. Türün şiddeti, enfeksiyonun tedavi sürecini de belirler. Genellikle antifungal ilaçlarla tedavi edilen aspergilloz, bazı vakalarda cerrahi tedaviye de ihtiyaç duyabilir. Bu noktada en doğru karar uzman doktor tarafından verilir.
Aspergilloz, yaygın olarak bir mantar türünün solunum yollarını etkilemesiyle meydana gelir. Bunun sonucunda akciğer enfeksiyonu yaşanır.
Aspergillus kişilerin temas ettiği birçok ortamda yaşadığı için kolayca solunabilir. Çoğu insanın vücudu, enfeksiyon meydana gelmeden aspergillus mantarını yok eder. Ancak bağışıklık sistemi zayıf olanlar veya kronik akciğer hastalığı gibi belirli durumlar aspergillus mantarının yaşanmasını kolaylaştırabilir.
Aspergilloz enfeksiyonunun farklı tiplerinin bazı kişileri etkileme riski daha yüksektir Örneğin alerjik aspergilloz genellikle astım, bronşektazi veya kistik fibrozlu kişileri etkiler.
Aspergillozun yaygın olarak etkilediği risk grupları şöyledir:
Aspergilloz enfeksiyonu kişiden kişiye bulaşabilen bir durum değildir. Genellikle hava yoluyla solunarak vücuda giren aspergillus mantarları solunum yollarından içeri girerek akciğerlerde enfeksiyon meydana getirir. Bağışıklık sistemi eğer enfeksiyonla savaşamayacak kadar zayıfsa enfeksiyon solunum yolundan vücudun diğer bölgelerine geçebilir. Ayrıca ciltteki bir kesikten de vücuda girebilme ihtimali vardır.
Alerjik bronkopulmoner aspergilloz, aspergilloma, kronik akciğer aspergillozu ve invaziv aspergilloz başlı aspergilloz enfeksiyonu türleridir. Bunların meydana getirdiği belirtiler enfeksiyonun türüne bağlı olarak değişir.
Astım veya kistik fibrozlu bazı kişilerde aspergillus küfüne karşı vücutta alerjik reaksiyon görülür. Alerjik bronkopulmoner aspergilloz olarak bilinen bu durumun belirtileri arasında ateş, kan veya mukus tıkaçlarının gelmesine neden olabilen öksürük ve kötüleşen astım yer alır.
Amfizem, tüberküloz veya ileri sarkoidoz gibi bazı kronik akciğer (pulmoner) hastalıkları, akciğerlerde hava boşluklarının (boşlukların) oluşmasına yol açabilir. Akciğer boşlukları olan kişilerde aspergillus da varsa, mantar lifleri boşluklara girebilir ve aspergillomalar olarak bilinen karışık kütlelere (mantar topları) dönüşebilir.
Aspergillomalar ilk başta hiçbir belirti yaşatmayabilir veya sadece hafif bir öksürüğe neden olabilir. Ancak zamanla ve tedavi edilmezse, aspergillomalar altta yatan kronik akciğer rahatsızlığını tetikleyerek daha da kötüleştirebilir.
İnvaviz aspergilloz, aspergillozun en şiddetli görülen formu olarak kabul edilir. Enfeksiyon akciğerlerden beyne, kalbe, böbreklere veya cilde hızla yayıldığında bu durum ortaya çıkar. İnvaziv aspergilloz yalnızca kanser kemoterapisi, kemik iliği nakli veya bağışıklık sistemi hastalığı sonucu bağışıklık sistemleri zayıflamış kişilerde görülmesiyle bilinir. Tedavi edilmediğinde ise ciddi sonuçlar doğurabilir.
Aspergilloz enfeksiyonu yayıldıkça hangi organların etkilendiğine bağlı olarak semptomlar da farklılık gösterebilir. Ancak aspergilloz enfeksiyonunda genellikle kan tükürme, ateş ve titreme, baş ağrısı, göğüs ağrısı ve nefes darlığı belirtileri görülür. Ek olarak aspergillloz tırnaklarda, gözlerde, ciltte, sinüslerde veya kulak kanallarında lokal enfeksiyonlara da neden olabilir.
Aspergilloz genel olarak şu belirtilerle ortaya çıkar:
Etkilendiği bölge ve türe bağlı olarak şu belirtiler görülebilir:
| Etkilenen bölge | Türü | Belirtiler |
| Gözler | Mantar keratiti | Kırmızı göz, göz ağrısı, bulanık görme |
| Sinüsler | Alerjik veya invaziv Aspergillus | Burun tıkanıklığı veya akıntısı |
| Deri | Cilt aspergillozu | Kırmızı ve sertleşmiş lekeler |
| Beyin | Beyin aspergillozu | Ruh hali değişimi, kafa karışıklığı |
| Mide ve bağırsaklar | Gastrointestinal aspergilloz | Karın ağrısı, ishal, kabızlık, ateş |
Aspergillozun nasıl teşhis edileceği kişinin yaşadığı semptomlara bağlıdır. Genel olarak röntgen veya BT taramaları gibi görüntüleme, sıvı veya doku testleri ve alerji testleri, aspergillozun çeşitli formlarını teşhis etmeye yardımcı olur. Aspergillozun semptomları diğer birçok hastalıkla benzerlik gösterebileceği için doktorun diğer rahatsızlıkları elemek için ek testler yapması gerekebilir.
Alerji testleri: Alerjik veya kronik aspergilloz formlarını teşhis etmek için kan veya cilt testleri istenebilir.
Biyopsi: Aspergillus enfeksiyonu belirtilerini test etmek için doku veya sıvı örnekleri olarak bilinen biyopsi yapılabilir.
Kan testleri: Kan testi, bağışıklık sistemi ciddi şekilde zayıflamış kişilerde invaziv aspergillozun erken teşhis edilmesine yardımcı olabilir.
Kültür testi: Vücut sıvılarından (kan, mukus veya akciğerlerin, beynin veya omuriliğin etrafındaki sıvı gibi) örnekler alınabilir.
Görüntüleme testleri: Uzman doktor tarafından enfekte olabileceğini düşündükleri bölgelerde aspergillus mantarının belirtilerini aramak için röntgen veya BT taramalarından faydalanılabilir.
Aspergillozun türü, aspergilloz tedavisini şekillendirir. Antifungal ilaçlar ve kortikosteridler başlıca tedavi yöntemleridir. Şiddetli vakalarda cerrahi yöntem denenebilir.
Aspergilloz, aspergillus cinsi küf mantarlarının neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu mantarlar, toprak, çürüyen bitki materyali ve organik atıklar gibi ortamlarda yaygın olarak bulunur. Aspergillus sporları genellikle solunum yoluyla vücuda girer ve özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerde invaziv enfeksiyonlara yol açabilir. En sık rastlanan türler arasında aspergillus fumigatus, aspergillus flavus ve aspergillus niger bulunmaktadır.
Aspergilloz genel olarak solunum yollarını etkiler. Özellikle invaziv aspergilloz türünde tedavi olmadığı takdirde ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir. Erken teşhis ve tedavi bu noktada önemlidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 25 Şubat 2025
Yayınlanma Tarihi: 24 Şubat 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
