Arı Sokmasına Ne İyi Gelir? Arı Sokmasında Ne Yapmalı?

Arı Sokması Nedir?

Arı sokması, arının bir kişiye savunma amacıyla iğnesini batırmasıyla gerçekleşen bir durum olarak tanımlanır. Arının sokması esnasında arıda yer alan zehir cilde enjekte olur. Bu da kişide hafif reaksiyonlara sebebiyet verebilir. Arı sokmasının olduğu bölgede ağrı, şişlik ve kaşıntı görülebilir. Bazı kişilerde bu durum hızlıca geçerken bazılarında ise ciddi bir alerjik reaksiyon olan anafilaksi geliştirebilir. Anafilaksi durumunda hayatı tehdit edebileceğinden doktora başvurmak önemlidir. Bu nedenle arı sokmalarına karşı korunmak gerekebilir.

Arı Sokması Durumunda Ne Yapılır?

Arı sokması, arının tehdit altında hissetmesi durumunda vücudundaki zehri, iğneleri aracılığıyla kişilere aktarmasıyla meydana gelir. Bu zehir nedeniyle ciltte şişlik, kızarıklık ve kaşıntı oluşur. Arı sokması durumunda bazen kendiliğinden geçerken bazı durumlarda ise belirtileri takip ederek müdahale edilmesi gerekebilir.

Arı sokması durumunda şu yöntemler uygulanabilir:

• Arı soktuğu durumda ilk olarak iğnesini ciltten çıkarın. İğneyi, tırnakla ya da cımbız yardımıyla dikkatlice alın. Bunun için doktordan yardım alabilirsiniz.
• Arı sokmasının olduğu bölgeye soğuk kompres ya da buz torbası uygulayarak şişlik ve ağrıyı azaltabilirsiniz.
• Kaşıntı ve şişliği hafifletmek için antihistaminik krem veya tabletten yaralanmak belirtilerine iyi gelecektir.
• Nefes darlığı, şişlik, baş dönmesi veya bayılma gibi ciddi belirtiler görüldüğü durumda hemen 112'yi arayın ve bir acil müdahale yapın.
• Arı sokmasının verdiği ağrıyı hafifletmek için parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesicilerden yararlanılabilir.

Arı Sokması Durumunda Ne Olur?

Arı tarafından sokulduğunuzda ilk olarak sokulan bölgede herhangi bir semptom oluşup oluşmadığı kontrol edilmelidir. Kaşıntı, hafif ağrı ya da yanma, sokulan bölgede sıcaklık hissi gibi belirtiler basit arı sokması semptomlardır.

Bu semptomların derecesi arının türüne göre değişkenlik gösterebilir. Örneğin, bal arıları bir kere soktuğunda ölürken, eşek arıları birden fazla kez insanı sokabilirler. Birden fazla arı tarafından aynı anda sokulduğunda vücudunuz toksik reaksiyon verebilir ya da venom adı verilen arı zehrine karşı da alerjik belirtiler gösterebilirsiniz.

Böyle bir durumda gösterdiğiniz semptoma ve vücudunuz alerjik tepkimesini belirleyerek adım atmanız önemlidir.

Arı sokması durumunda önce arının iğnesinin çıkarılması, sokulan bölgenin soğuk su ve sabunla yıkanması şişlik ve ağrıyı azaltmada etkilidir. Buzlu soğuk kompres uygulamak şişlik ve ağrıyı hafifletirken, antiseptik, antibakteriyel ya da antihistaminik etkili uçucu yağlar veya kremlerde iltihap riskini azaltacaktır.

Arı Sokmasında Alerjik Reaksiyona İşaret Eden Belirtiler Nelerdir?

Arı sokmasında alerjik reaksiyonlar hafif veya şiddetli olmak üzere iki ayrı grupta incelenebilir. Ne kadar alerjik olduğunuza bağlı olarak arı sokmasından kısa bir süre sonra hafif veya şiddetli reaksiyon gösterebilirsiniz.

• Deride kızarıklık,
• Kabarıklık veya
• Hafif şişme gibi

reaksiyonlar gösteriyorsanız bunlar hafif belirtilerdir.  Genellikle tıbbi bir müdahale gerekmez. Fiziksel belirtilere ek olarak yanıcı bir ağrı da yaşayabilirsiniz. Orta dereceli belirtilerde ise kademeli olarak artan şişlikler görülebilir. Şişliklerle birlikte artan kızarıklık da birkaç gün boyunca arının soktuğu bölgede yer alır.

Şiddetli alerjik reaksiyonlar ise dikkat edilmesi gereken belirtilerdir. Anafilaksi olarak da bilinen bu reaksiyonları gösterdiğiniz takdirde mutlaka bir tıbbi yardım almanız gerekir.

Şiddetli alerjik reaksiyon belirtilerden bazıları şunlardır:

• Boğazda şişkinlik
• Ciltte kaşıntı veya solukluk
• Nefes darlığı
• Kurdeşen
• Mide bulantısı
• Baş dönmesi ve bilinç kaybı
• İshal
• Dilde şişme
• Bayılma

gibi reaksiyonlar şiddetli alerjik reaksiyon kategorisinde bulunur. Bu belirtiler arı sokmasından sonra bir veya birkaç saat içinde ortaya çıkabilir.

Ağır alerjik reaksiyon gösterildiğinde bir oto-enjektör ile bir doz adrenalin uygulaması yapılarak tedavi edilebilmektedir. Her iki durumda da bir alerji uzmanı ile görüşmeyi ihmal etmemeli, doktorunuzun uygun gördüğü alerji ilacını kullanmayı ihmal etmemelisiniz.

Arı Sokmasına Ne İyi Gelir?

Arı sokması durumunda şişlik ve ağrıyı azaltmak için, arının iğnesi çıkarılmalı, sokulan bölge soğuk su ve sabunla yıkanmalıdır. Buzlu soğuk kompres uygulamak şişlik ve ağrıyı hafifletir. Antiseptik, antibakteriyel ya da doktor onayıyla antihistaminik etkili uçucu yağlar veya kremler sürülebilir. 

Arı sokması durumunda yapılabilecekler şunlardır:

• Soğuk kompres uygulamak
• Antihistaminik krem sürmek
• Aloe vera jeli, lavanta yağı, amonyak, karbonat veya bal gibi doğal ürünler kullanmak
• Sokulan bölge kolunuz veya bacağınız ise, o bölgeyi biraz yüksekte tutabilirsiniz.

Soğuk kompres uygulamak

Arı sokması sonrasında, zehrin olduğu bölgede oluşan şişliği ve ağrıyı hafifletmek için soğuk kompres uygulaması yapmak faydalı olabilir. Özellikle buz torbası ya da soğuk bir bezle bölgeye kompres yapmak, kan damarlarının daralmasını sağlayarak, iltihaplanmanın azalmasını sağlar. Bu uygulamayaı yaparken buzu doğrudan cilde temas ettirmekten kaçının ve bu uygulamayı 10-15 dakika süreyle yapın.

Antihistaminik krem sürmek

Arı sokması nedeniyle kaynaklanan kaşıntı ve şişliği azaltmak için antihistaminik içeren bir krem kullanılması gerekebilir. Böylelikle bu kremler sayesinde vücutta histamin salınımını engellenerek alerjik reaksiyonların hafifletilmesi sağlanır. Aynı zamanda bu kremler, ağrı ve kaşıntıyı gidermede etkili olabilir.

Aloe vera jeli, lavanta yağı, amonyak, karbonat veya bal gibi doğal ürünler kullanmak

• Aloe vera jeli: Aloe vera sayesinde şişlik ve rahatsız edici kaşıntı azaltılarak sakinleşmesi sağlanabilir. Nemlendirici yerine geçen aloe vera sayesinde sokulmanın olduğu bölgedeki deri rahatlatılır ve iyileşmesi hızlandırılabilir.
• Lavanta yağı: Lavanta yağı, içerisinde yer alan antiseptik özellikleri sayesinde hem ağrı hafifler hem de oluşabilecek enfeksiyon riskinin önüne geçilmesi hedeflenir.
• Amonyak: Özellikle eşek arısı sokmasında etkili olan amonyak, acının geçmesine ve hafiflemesine yardımcı olabilir.
• Karbonat: Asidik bir yapıya sahip olan karbonat, sokma nedeniyle oluşan acıyı ve kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Karbonatla elde edilen macun, şişlik ve kaşıntıyı azaltarak ciltte rahatlama sağlar.

Sokulan bölgeyi yüksekte tutmak

Arı sokması eğer kişinin kol ve bacağında meydana geldiyse o bölgenin yüksekte tutulması istenebilir. Bu durum şişliğin azalmasını sağlayarak kan akışını düzenler ve vücutta o bölgeye giden kan miktarını dengeleyerek şişliği engeller.

Evde uygulayabileceğiniz diğer yöntemler ise şunlardır:

• Sirke: Bir pamuğa sirke döktükten sonra arının soktuğu bölgeye yerleştirdiğinizde, sirke arı zehrini nötrleyerek, acısını dindirebilir.
• Amonyak veya Karbonat: Bal arısının sokması o bölgede asidik etki bıraktığı için karbonat, bikarbonat veya amonyak gibi bazik maddeler de yine acı hissini dindirebilir. Karbonat ve suyu karıştırarak oluşan macunu sokulan bölgeye sürüp, yaklaşık 15 dakika bekletebilirsiniz.
• Diş Macunu: Arının soktuğu bölgeye diş macunu sürerek acının etkisini azaltabilirsiniz.
• Bal: Balı yaraya sürebilir üzerini bandajla kapatarak oluşan ağrının ve kaşıntının azalmasını sağlayabilirsiniz.

Arı soktuktan sonra oluşan şişlik ve kızarıklık şiddetli reaksiyon kategorisinde değilse çok önem arz etmeyebilir. Fakat sokulan bölgeyi kaşımanız yaranın mikrop kapmasına ve geç iyileşmesine neden olabilir. Eğer anafilaktik şok yani alerjik bir reaksiyon söz konusu ise, yüzde, boğaz ve dilde şişme meydana gelip, nefes alıp vermede zorluk yaşanmaya başlandıysa acil olarak tıbbi bir müdahele alınması için hastaneye başvurulmalıdır.

Arı Sokmasında İğne Çıkarılmalı mı?

Arı sokması durumunda genellikle deride bir iğne bırakılır. Deride bırakılan zehir kesesi vücuda toksik bir sıvı verir. Arı vücuttan ayrıldıktan sonra birkaç dakika içerisinde vücuda pompalanan bu toksik sıvı alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Zehrin yayılmasını engellemek ve alerjik reaksiyon oluşumunu önlemek için 30 saniye içerisinde arının iğnesini çıkartmanız gerekir. Aksi takdirde vücudunuzda alerjik reaksiyon oluşma ihtimali artar. Çünkü zehirli iğne derinin altında ne kadar kalırsa vücudunuza o kadar zehir yayılır. Bu durum fazla ağrılı ve acılı olur. Arı soktuktan sonra bir cımbız yardımıyla iğneyi çıkartabilirsiniz. Bu noktada dikkat etmeniz gereken bir diğer husus iğneyi sıkarak çıkartmamaktır. İğneyi sıkarak çıkartırsanız zehir kesesi patlayabilir ve vücudunuza daha fazla miktarda zehir pompalanabilir.

Arı Sokması ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Arı sokması nasıl geçer?

Arı sokmasına iğneyi hemen çıkarmak, sokulan yeri yıkamak ve şişmeyi önlemek için buz ya da soğuk kompres uygulamak antihistaminik kremler kullanmak iyi gelir.

Arı sokması evde nasıl tedavi edilir?

Arı zehrinin etkisini azaltmak için sokulan bölge su ve sabun ile yıkanıp, bölgeyi temizledikten sonra ağrı ve şişliği azaltmak için 20 dakika boyunca buz torbası uygulanmalıdır. Daha hızlı reaksiyon için hidrokortizon kremi veya kalamin losyonu sürüp, bandajla örtmek de arı sokmasına bağlı kaşıntıyı ve şişliği hafifletmeye yardımcı olacaktır.

Arı sokması iğne kaldığı nasıl anlaşılır?

Arı sokmasında ciltte iğne kaldığı durumda görünür bir şekilde küçük bir siyah nokta gibi fark edilebilir. Fark edildiği durumda dikkatlice çıkarılması gerekebilir. Aksi halde iğneyi çıkarırken zehrin yayılma ihtimali yüksektir.

Arı sokması kaç saatte zehirler?

Arı sokması sonrasında vücuda giren zehir, sokmadan birkaç dakika içinde etki etmeye başlar. Zehrin yayıldığı bölgede birkaç saat içerisinde şişlik ve ağrı gibi belirtiler görülebilir.

Arı sokması izi kalır mı?

Arı sokması durumunda çoğunlukla izi kalmayabilir. Sokmanın olduğu bölgede kızarıklık ve şişlik gibi belirtiler birkaç gün sürebilir. Özellikle alerjik reaksiyonlar ve enfeksiyonlar nedeniyle izi kalabilir.

Arı sokması kaç günde geçer?

Arı sokması, genellikle birkaç gün içerisinde kendiliğinde geçer. 3-4 gün içerisinde oluşan kızarıklık ve şişlik azalarak kaybolur. Bazı durumlarda ise şişlik birkaç gün devam edebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.