Yükleniyor
Anüs, besinlerin sindirim sisteminden geçerek dışkının atıldığı yer olan kalın bağırsağın sonu ve sindirim sisteminin sonunda yer alan, dışkının çıkış deliğidir. Sindirim sisteminden geçen besinler ve atıklar (dışkı) anüs yoluyla vücudu terk eder. Anüs aynı zamanda sindirim sürecinin son parçası olduğu için vücut anatomisi açısından kritik bir role sahiptir.
Anüs, kalın bağırsağın sonunda dışkının dışarı atılabilmesi için açıldığı deliktir. Anüs, dışkının geçmesine izin vermek için bağırsak hareketi sırasında açılan kaslı bir halka olan sfinkter ve anüsün içini kaplayan düz hücrelerden oluşur.
Vücutta iç ve dış olmak üzere iki tür sfinkter kası mevcuttur. İç sfinkter istemsiz olarak otomatik şekilde çalışır ve anüsün sürekli kapalı kalmasını sağlar. Böylece dışkı veya gazın istem dışı vücuttan çıkışı engellenir. Bu da bireylerin istemsiz dışkı veya gaz çıkarmasını önlemiş olur.
Dış sfinkter ise bilinçli olarak kontrol edilebilir. Açıklamak gerekirse, kişi tuvalete gitme ihtiyacını hissettiğinde bu kası kullanarak dışkılamayı gerçekleştirir. Bu kasın kontrol edilebilmesi, kişinin bilinçli ve farkında bir şekilde tuvalet ihtiyacını gidermesini sağlar. Anüsün iç kısmı da, mukoza adı verilen bir zarla kaplıdır ve bu zar, dışkının vücuttan kolayca geçmesine yardımcı olur.
Tüm bu süreçler anatomik olarak çok önemli olduğu için anüsün özellikle bağırsak ve dışkı sağlığı konusunda kritik bir rolü vardır.
Anüs, sindirim sisteminin sonunda, bağırsak içeriğinin vücudu terk ettiği açıklık olan çıkış deliğidir. Besinler sindirildikten sonra dışkıya dönüşerek bu çıkış deliği yoluyla vücuttan çıkar.
Bu bölge kalın bağırsağın dışkının dışarı çıkmasına izin vermek için dışarıya açıldığı yer olarak da ifade edilebilir. Anüste, kalın bağırsağın içini kaplayan doku hassas mukozadan normal deriye dönüşmeye başlar. Sfinkter adı verilen halka benzeri kaslar ise anüsü çevreler ve dışkının dışarı çıkmasına izin vermek için aktive olana kadar kapalı tutar. Bu süreç iki tür sfinkter kasıyla gerçekleşir. İç sfinkter otomatik olarak işlevini sürdürürken dış sfinkter ise bilinçli olarak kontrol edilebilir durumdadır.
Anüs bölgesinde meydana gelen hastalıklar genel olarak basur, anal fissür (makat çatlağı), anal apse, anal fistül, pruritis ani (makat kaşıntısı), rektal prolapsus (bağırsak sarkması), anal inkontinans (dışkı tutamama) ve anüs kanseri olarak sıralanabilir. Ayrıca anüs bölgesinde meydana gelen enfeksiyonlar da listeye girebilir.
Anüs hastalıklarını maddeler halinde şöyle sıralamak mümkündür:
Halk arasında basur olarak bilinen hemoroid, anüs ve alt rektumdaki kan damarlarının genişlemesi ve şişmesidir. Hemoroidler ya anüsün içinde ya da anüsünüzün çevresindeki derinin altında yer alır ve bunlar iç ve dış hemoroid olarak ayrılır. Basura neden olan yaygın faktörler arasında ise kabızlık, ishal, uzun süre ayakta durmak, obezite, hamilelik ve genetik faktör yer alır.
Anal fissür aynı zamanda makat çatlağı olarak bilinir. Uzun süren kabızlık ve aşırı zorlama sonucu makat bölgesinde yırtılmalar meydana gelebilir. Anal fissür genellikle sırt üstü yatıldığında saat 6 hizasında bulunan makatın en zayıf bölgesi olan anoderm denilen kısımda oluşur. Tedavi, ameliyatlı veya ameliyatsız şeklinde değişir.
Perianal apse olarak da bilinen makatta yer alan apse, anüste meydana gelerek irinle dolu bir görüntü oluşturur. Anal apsenin belirtileri arasında ateş ve kabızlık yer alır. Genellikle anüsün içinde bir bez tıkandığında veya bloke olduğunda makat apsesi meydana gelir. En doğru tedavi seçeneğine ise doktor karar verir.
Kolondaki anal kanalı kalça derisine bağlayan, anüsün içi ile anüs çevresindeki dış deri arasındaki anormal tünele anal fistül adı verilir. Erkeklerde daha sık görülen anal fistülün temel nedeni anal bezde meydana gelen enfeksiyonlar ve bağlı olarak gelişen apseler şeklinde kabul edilir. Yaygın olarak kabul gören tedavi yöntemi fistül ameliyatıdır.
Makatta kaşıntı genellikle kötü hijyen, kıl kurdu veya farklı parazit türleri, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, hemoroid, anal çatlaklar ve egzamaya bağlı olarak meydana gelir. Şiddetli olmadığı müddetçe kısa süre içinde kendiliğinden geçer.
Rektal prolapsus aynı zamanda bağırsak sarkmasıdır. Rektal prolapsus, rektumun içindeki mukoza kısmının dışarıya çıkmasıdır. En belirgin semptomu anüsün dışında anormal bir şişlik hissedilmesidir. Bilinen temel nedeni rektum dokusunun zayıflamasıdır.
Dışkı kaçırma ve tutamama, bağırsak hareketlerinin kontrol edilememesidir. Temel nedeni kişilerin yaşlandıkça sfinkter kaslarının zayıflamasıdır. Bu zayıflama ile birlikte bağırsak hareketleri kontrol edilemez bir hale gelir ve dışkı kaçırma sorunu meydana gelebilir.
Anüs kanseri genellikle HPV virüsü ile bağlantılı bir şekilde ortaya çıkar. Anüs kanseri, diğer birçok kanser türünde olduğu gibi erken teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınması mümkün olan bir kanserdir. Tedavi seçenekleri arasında ise cerrahi operasyon, radyoterapi ve kemoterapi bulunur.
Anüs hastalıklarının ortaya çıkış nedeni ve belirtileri hastalığın türüne göre farklılık gösterebilse de ortak semptomlar söz konusudur. Bu ortak belirtiler arasında anüste ağrı, kanama, kaşıntı, şişlik, kızarıklık ve kabarıklık yer alır. Ayrıca kabızlık ve ishal de anüs hastalıklarında ortaya çıkabilecek semptomlar arasındadır.
Anüs hastalıklarının belirtileri maddeler halinda şöyledir:
Tıpta anüs bölgesi, kalın bağırsağın sonu olarak ifade edilir. Bu bölge sindirim sisteminin sonunda yer alır ve dışkının vücudu terk etmek için geçtiği deliktir.
Anüs hastalıkları, ortaya çıkan hastalığa bağlı olarak cerrahi yöntemlerle, ilaç tedavisi, kriyoterapi, antibiyotik, kas gevşetici kremler ve çok şiddetli değilse yaşam tarzı değişiklikleriyle tedavi edilir.
Makat veya anüs bölgesinde meydana gelen rahatsızlıklar genel cerrahi doktorlarının alanına girer.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 10 Ekim 2024
Yayınlanma Tarihi: 10 Ekim 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
