Anüri, kişide sıvı tüketimi olduğu halde idrar üretiminin olmaması durumudur. Bu durum böbrek yetmezliği, kan kaybı ya da kalp yetmezliği sonucunda ortaya çıkar ve kişiyi etkiler. Bunların yanında anüri, ilaçlar ve toksinlerde kaynaklı olarak da görülebilir. En önemli belirtisi idrar yapamamaktır. Bunlara baş dönmesi, ödem ve halsizlik gibi semptomlar da eşlik edebilir. Anüri tedavisinde ise mesanede tıkanıklık varsa idrar boşaltılması gibi yöntemler uygulanabilir.
Anüri Nedir?
Anüri, böbreklerin idrar üretememesi ya da üretim miktarının düşmesiyle idrar hacmindeki azalmayı ifade eder. Ciddi bir sağlık sorunu olarak görülen bu durum genellikle dehidrasyon, böbrek yetmezliği ve idrar yollarındaki tıkanıklık gibi durumlarla ilişkilendirilir.
Vücutta idrar birikmesi durumu acil müdahale gerektirebilir. Vücutta biriken toksinler organlara zarar vererek kişide komplikasyonlara sebep olabilir. Tedavisi ise hastanın genel sağlık durumuna, yaşına ve hastalığın ciddiyetine bağlı olarak farklılık gösterir.
Anüri Belirtileri Nelerdir?
Anüri ya da diğer bir adıyla idrar yapmama durumu aslında bir semptom olarak kendini gösterir. Tıbbi bir durum olarak değerlendirilmeyen anürinin en belirgin belirtisi kişide zayıf idrar çıkışı olarak bilinir. Anüriye sebep olarak böbrek hastalıkları durumunda görülebilecek belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Ayaklar, bilekler ve bacaklarda ödem ve şişlik
- Sırtta ve yanlarda oluşan ağrı
- Ciltte meydan gelen döküntü ve kaşıntı
- Bulantı ve kusma
- Nefes darlığı
- Konsantre olmada güçlük çekme
- Yorgunluk
Anüriye kalp yetmezliği durumunda görülebilecek belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Bacaklarda şişlik olması
- Baş dönmesi ve halsizlik
- Nefeste darlık
- İştahsızlık
- Yüksek kalp atışı
- Öksürük ve nefes alıp verirken hırıltı
Anüri Neden Olur?
Anüri, böbreklerde yeterli miktarda sıvı ya da kan olmadığında meydana gelen bir durumdur. Böbrek fonksiyonlarının ciddi şekilde bozulması sebebiyle ortaya çıkan anüri, prerenal, renal, ve postrenal şeklinde incelenir. Böbreklere giden kan akışının azalması prerenal nedenler, böbrek hasarı sonucunda renal nedenler ve idrar yollarının tıkanması sonucunda ise postrenal nedenler görülür. Genel olarak anüri nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Kusma, ishal ve aşırı terleme sonucunda ortaya çıkan şiddetli dehidrasyon
- Vücuttaki büyük kan kayıplarının olması
- Kalbin yeterli pompalama yapamaması
- Enfeksiyon nedeniyle vücutta oluşan geniş çaplı inflamasyon
- Şiddetli yanık nedeniyle vücut sıvısının büyük bir kısmı deri yoluyla kaybedilmesi
- Akut böbrek yetmezliği
- Glomerülonefrit
- Toksik maddeler ve ilaçlar
- İdrar yollarının böbrek taşı nedeniyle tıkanması
- Mesane, prostat veya diğer pelvik organlardaki tümörler
- Erkeklerde prostatın büyümesi
- Üretranın daralması
Anüri Nasıl Teşhis Edilir?
Anüri, tıbbi açıdan ciddi bir durum olduğundan teşhisi için kapsamlı bir araştırma gerekebilir. Teşhis sürecinde kişi doktor muayenesi ve laboratuvar testlerinden geçirilerek en uygun tedavi yöntemi belirlenir. Anüri teşhisinde kullanılabilecek yöntemler şöyle sıralanabilir:
- Fiziksel muayene sayesinde doktor, karın bölgesinde şişlik, hassasiyet, mesane doluluğu veya ödem gibi belirtilerin kontrolünü sağlar.
- Böbrek fonksiyonlarının kontrolü için kan testlerinden yararlanılır.
- İdrar örneği almak zor olsa da idrar tahlili yapılabilir.
- Kişinin günlük idrar miktarı ölçülmesi istenir.
- Böbreklerin, mesanenin ve idrar yollarının görüntülenmesi için ultrasondan yararlanılır.
- Daha ayrıntılı görüntülemelerde ise bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) kullanılır.
- Neden anlaşılmadığı durumlarda ise böbrek biyopsisi istenebilir.
- İdrar yolunun ve mesanenin doğrudan incelenmesi için sistoskopi kullanılabilir.
- Elektrolit dengesizliklerinin kalp üzerindeki etkilerini değerlendirmek için elektrokardiyogram (EKG) çekilebilir.
Anüri Tedavisi Nasıl Olur?
Anüri tedavisi, sorunun altında yatan nedene bağlı olarak farklılık gösterir. Buna yönelik olarak kişiye özel tedavi yöntemi belirlenir. Anüri tedavisi için kullanılan yöntemler şöyle sıralanır:
- Dehidrasyon veya kan kaybı varsa damar yoluyla sıvı verilmesi
- Şiddetli kan kaybı durumunda kan takviyesi yapılması
- Kan basıncını düzenlemek için ilaç kullanımı
- Böbrek hasarına neden olan kronik ilaçların durdurulması
- Akut böbrek yetmezliği ve toksin birikimi durumunda diyaliz yapılması
- İdrar tıkanıklığını gidermek için kateterizasyon uygulanması
- Böbrek taşı veya tümör durumunda cerrahi müdahale
Düzenli kontroller sayesinde kişinin böbrek fonksiyonları, elektrolit dengesi ve genel sağlık durumu için kontrol altına alınarak erken müdahale yapılabilir.
Anüri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Anüri ve oligüri aynı mı?
Anüri ve oligüri, ikisi de azalmış idrar üretimini ifade etse de şiddetleri farklılık gösterir. Oligüri, günlük idrar çıkışının az olması, genellikle 100-400 mL arasında olması durumunu ifade eder. Anüri ise günlük idrar çıkışının çok daha az olması veya tamamen durmasıdır. Anüri tıbbi açıdan ciddi bir durumdur ve genellikle böbrek yetmezliğine kadar gidebilir.
Anüri kalıcı mıdır?
Anüriye neden olan duruma bağlı olarak kalıcı ya da geçici bir durum olabilir. Erken müdahale sayesinde anüri iyileştirilerek kontrol altına alınabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 11 Eylül 2024