Yükleniyor
Antibiyotikler, bakterileri öldüren ya da bakterilerin üremesini veya büyümesini durduran antimikrobiyal ilaç grubudur. Antibiyotikler, hastalık sürecinde bakterilerdeki hayati süreçleri bloke edip, öldürürek veya yayılmasını durdurarak vücudun doğal bağışıklık sisteminin enfeksiyonla savaşmasına yardım eder.
Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonlarla savaşarak, bakteriyel enfeksiyonları ve bunlara bağlı gelişen hastalıkları tedavi eden antimikrobiyal ilaç grubudur. Antibiyotikler bakterileri öldürür veya çoğalmalarını durdururlar. Özellikle bakterilerin çoğalmak için ihtiyaç duydukları proteinleri üretmelerini engellemeleri antibiyotiğin ne işe yaradığının cevabıdır.
Antibiyotikler boğaz ağrısı ve idrar yolu enfeksiyonları başta olmak üzere enfeksiyona bağlı birçok hastalıkta devreye girer. Ancak antibiyotikler yalnızca bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların önlenmesinde etkilidir. Virüslerin neden olduğu enfeksiyonlar için doğru bir tedavi değildir.
Bakterilerle savaşma konusunda etkili bir ilaç grubu olan antibiyotikler hap, enjeksiyon veya topikal şekilde kullanılır. Bunlar şu şekilde açıklanabilir:
Tablet veya kapsül şeklinde olan antibiyotik hapları, mevcut hastalığın şiddetine göre tedavi amaçlı kullanılır.
Ciddi ve tehlike arz eden enfeksiyonlarda damar yoluyla antibiyotik enjeksiyonları tercih edilebilir.
Özellikle ciltte meydana gelen enfeksiyonlar için antibiyotikli krem, losyon, sprey veya damla kullanılır.
Doktorun reçete edebileceği ve sıklıkla kullanılan belli başlı antibiyotik isimleri vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Bunların dışında doktor tarafından ilgili hastalığa göre reçete edilebilecek ve kullanılması önerilen antibiyotikler de söz konusu olabilir. Bunlar enfeksiyon varlığına bakılarak değerlendirilir.
Antibiyotikler bakterilerin hücre duvarları veya DNA'ları gibi hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları önemli parçalarını öldürür. Çoğalmak için ihtiyaç duydukları belirli proteinleri üretmelerini önler ve büyümelerinin önüne geçerek bakteriyel enfeksiyonları tedavi eder. Antibiyotiklerin kullanıldığı alanların başında idrar yolu enfeksiyonları, bakteriyel pnömoni, lyme hastalığı ve bakteriyel enfeksiyona bağlı sepsis gelir. Bunlar bakteri kaynaklı enfeksiyonlardır ve tedavi sürecinde antibiyotik tercih edilir.
Antibiyotiğin reçete edildiği bakteriyel enfeksiyonlar şu şekildedir:
Yukarıda yer alan bakteriyel enfeksiyon kaynaklı hastalıkların tedavisinde doktor tarafından antibiyotik reçete edilir. Antibiyotikler mevcut bakterileri yok etme ve yeni bakteri ortaya çıkışını engelleme konusunda güçlü bir silah olarak devreye girer.
Antibiyotik kullanımı vücuttaki bakterileri temizler, hastalığın belirtileri azaltır, iyileşme sürecini hızlandırır, enfeksiyonun başkalarına yayılmasını engeller ve daha sonrasında ortaya çıkabilecek ciddi hastalıklara karşı koruyucu görevi üstlenir.
Antibiyotikler bakteriyel kaynaklı enfeksiyonların tedavisinde kullanıldığı için virüs kaynaklı hastalık veya enfeksiyonlar için yarar sağlamaz. Grip, nezle, soğuk algınlığı, bronşit, virüs kaynaklı sinüs enfeksiyonu, bazı kulak enfeksiyonları, mide gribi ve koronavirüs bunlara örnek olarak verilebilir.
Antibiyotiğin kullanılmadığı virüs kaynaklı enfeksiyonlar şöyledir:
Antibiyotiklerin neden olabileceği yan etkiler mide ağrısı, ishal, hazımsızlık, iştah kaybı, mide bulantısı ve kusma, döküntü, kaşıntı, nefes alma sorunları, baş dönmesi ve alerjik reaksiyonlardır.
Antibiyotiğin yaygın görülebilen yan etkileri şunlardır:
Yaygın olmasa da antibiyotik kullanımı sonrası ortaya çıkabilen şiddetli belirtiler ise şöyledir:
Antibiyotik, enfeksiyon yaratma potansiyeli olan bakterileri temizleyen ve kişinin hastalığının iyileşme sürecini hızlandıran güçlü ilaçlar bütünüdür.
Antibiyotiğin yan etkilerinden biri de ishaldir. Bu süreçte ishale rastlanırsa doktorla iletişime geçilmeli ve gerekirse antibiyotik kullanımı bırakılmalıdır.
Antibiyotik, enfeksiyona bağlı olarak hem 12 saatte bir hem de 24 saatte bir olacak şekilde kullanılır. Bunun kararını doktor verir ve iki şekilde de tüketimi söz konusudur. 12 saatte bir alınmayan antibiyotiğin sonuçları konusunda net cevap verilemez.
Bazı antibiyotikler aç karnına içilirken bazı antibiyotikler için ise doğru kullanım tok karnınadır. Ancak antibiyotikler genellikle tok karnına içilen ilaçlardır ve aç karna içildiği takdirde mide rahatsızlıklarına yol açabilir.
Antibiyotik kullanımı özel bir risk grubu yoktur ancak daha önce kullanılan herhangi bir antibiyotiğe karşı alerjik reaksiyon göstermiş kişiler için antibiyotik bir risk teşkil edebilir ancak bu durum söz konusu olsa ilgili kişiler için de uygun antibiyotikler reçete edilebilir.
Antibiyotikler, kullanımı sonrasındaki birkaç saat içerisinde etkisini gösterir. Enfeksiyonun ortaya çıkardığı belirtiler ise genellikle birkaç gün içinde kaybolur ve iyileşme süreci başlar.
Bilinçsiz bir şekilde kullanılan antibiyotikler karaciğer ve böbreklerde hasar oluşmasına, antibiyotiklere karşı direnç gelişimine, mantar enfeksiyonlarının oluşumuna ve bağırsaktaki probiyotiklerin kaybedilmesine yol açabilir.
Doğru antibiyotik kullanımının kriterleri arasında antibiyotiğe doktor kontrolünde başlanılması, sadece bakteriyel hastalıklarda kullanılması, direnç gelişmemesi amacıyla saatlerine dikkat edilerek alınması ve zamanından önce bırakılmaması yer alır.
Boğaz ağrısı eğer bakteri kaynaklı bir enfeksiyon sonucu meydana geldiyse antibiyotikler işe yarar. Bu süreçte antibiyotik kullanımının kesinleşmesi için boğaz ağrısının kaynağı bulunmalı ve doktor kontrolünde gerekiyorsa antibiyotik kullanımına başlanmalıdır.
Hamilelikte kullanılması güvenli bazı antibiyotikler vardır. Bunun kararı doktor tarafından verilir ve anne adayı için uygun bulunan antibiyotikler kullanılabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 15 Aralık 2024
Yayınlanma Tarihi: 29 Nisan 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
