Yükleniyor
Toros Dağı eteklerinde, Kahramanmaraş'ın Andırın ilçesinde yaygın olarak yetiştirilen ağacın dallarından, meyvesinden ve kozalağından yararlanılarak andız pekmezi yapılır. Acımtırak tadı ile kendine özgü olan andız pekmezi, yüksek besin değeri ile bilinir. Doğal ve faydalı olan ürünün insan sağlığı üzerinde pek çok faydası bulunur. Andız ağacından elde edilen bir diğer doğal besin ise andız özüdür.
Türkiye, Suriye, Lübnan ve Yunanistan’da yetiştirilen ardıç olarak da bilinen andız, iğne yapraklı, servigiller familyasına ait 10-15 metre uzunluğunda olan, kışın yapraklarını dökmeyen, meyveleri ise ekim ayında olgunlaşan bir ağaçtır. Bu ağazın gövdesinde yer alan meyve özünün kaynatılması sonrası ise andız pekmezi elde edilir. Alternatif tıpta önemli bir yeri olan ve vücut sağlığı için faydaları bulunan andıç pekmezi şekerli bir pekmez türüdür ve kendine has bir lezzeti vardır.
Andız pekmezi, andız ağacının gövdesinde yer alan özünün(meyvesinin) kaynatılıp, şeker ilavesi ile hazırlanan şifalı bir pekmez türüdür.
Alternatif tıpta da sıklıkla kullanılan ve geleneksel yöntemlerle üretilen andız pekmezi, besin değeri ve kendine özgü tadı ile diğer pekmezlerden ayrılır. Pekmezin yapımında hiçbir katkı maddesi kullanılmaz. Pekmezin üretim aşamalarında doğal yöntemler ön plana çıkar.
Andız pekmezinin kaynağı andız ağacının gövdesinde yer alan özdür. Bu öz aynı zamanda meyvesi olarak da ifade edilebilir. Bu meyvenin kaynatılıp pekmez elde edilmesi için öncelikle ağacın kozalakları ve meyvelerinin toplanması gerekir. Daha sonra bu meyveler kurutularak büyük kaynar kazanlarda kaynatılır. Ancak işlemler bununla sınırlı değildir. Kaynatıldıktan sonra da andız pekmezinin yapım aşaması devam eder.
Andız pekmezi antioksidan açıdan zengin olmasıyla beraber bağışıklığı güçlendirmeye yarayan A, C ve E vitaminlerini de içinde barındırır. Ancak şekerli bir pekmez türü olan andız pekmezinin dozunda tüketilmesi önemlidir. Ayrıca ilave şeker içermeyen andız pekmezi ürünleri de ilk tercih sebebi olmalıdır. İlave şeker içermeyen andız pekmezleri daha düşük şeker oranı içerir.
100 gr andız pekmezinin besin değeri şu şekildedir:
Bunlarla birlikte andız pekmezi bağışıklığı güçlendirme etkisi olacak şekilde C vitamini de içerir. Hem antioksidan hem de C vitamini özelliği kış aylarında hastalıklara karşı korucuyuluk sağlamasıyla birlikte vücudun enerji seviyesini de artırabilir. Ancak burada önemli olan kriter andız pekmezini kişi kendisi üretmiyorsa doğal olarak bulmaya çalışmasıdır. İçeriği konusunda net bilgiye sahip olunan andız pekmezleri potansiyel faydaların alınmasını sağlar.
Andız pekmezi yapımında ilk olarak ağacın kozalakları ve meyveleri toplanır. Sonrasında kozalak ve meyveler kuruması için iki gün boyunca bekletilir. Daha sonra bekletilen ham maddeler kırılarak ya da ezilerek büyük kazanlarda kaynatılır. Sonrasında suyu süzülerek karışım meyvelerden arındırılır. Süzme yoluyla elde edilen su, yoğunlaşıp kıvamı tutuncaya kadar kazanlarda saatlerce karıştırılarak kaynatılır. Soğuyan ürünler, kavanozlara doldurularak satışa hazır hale getirilir. Kaynama işlemi ürünün mikroorganizmalardan arındırılmasını sağlarken, karıştırma işlemi ise ürünün homojen yapısını korur.
Andız pekmezinin her gün bir kaşık olarak tüketilmesi de vücuda pek çok yarar sağlar. Son dönemlerde oldukça popüler olan pekmezin özellikle mide, böbrek ve karaciğer sorunları olan kişilere iyi geldiği görülür.
Andız pekmezinin yapım aşaması adım adım şöyle sıralanabilir:
Andız pekmezi antioksidan yanı sıra demir, magnezyum ve kalsiyum gibi mineraller ve A, C, E gibi vitaminler açısından zengindir. Andız pekmezi vücudu toksinlerden arındırır, astım, bronşit ve öksürük gibi üst solunum yolu semptomlarını rahatlatır, balgamı atmayı kolaylaştırır. Andız pekmezi kan yapıcı olup, kan dolaşımına katkı sağlar, ödemi azaltır, ve ağız iyi yaralarına iyi gelir.
Antioksidan etkisi ve probiyotik içeriği bulunan andız pekmezinin faydaları şunlardır:
Andız pekmezi yoğun antioksidan özelliğiyle öne çıkan bir pekmez türüdür ve öncelikle bağışıklık sistemini güçlendirir. Bağışıklık sistemine güç vermesinin yanında andız pekmezinin vücudu toksinlerden ayırma faydası da önemlidir.
Andız pekmezinin faydalarından biri de astım ve bronşite iyi gelmesidir. Aslında akciğer sağlığı için önemli bir besin olan andız pekmezi böylelikle üst yolunum yollarını da rahatlatır astım, bronşit, kuru öksürüğe iyi gelerek balgam atılmasını daha kolay hale getirir. Özellikle hastalıkların yaygın olduğu dönemlerde düzenli olarak andız pekmezi tüketilmesi hem hastalıklara karşı koruyuculuk sağlar hem de hastalığın etkilerini azaltma noktasında yardımcı olur.
Andız pekmezinin az bilinen faydalarından biri de saç dökülmesine karşı etkisidir. İçerdiği asitler ve hormon seviyesini düzenleme gibi etkileri bulunan andız pekmezinin tüketiminin de saç dökülmesine karşı etkili olduğu değerlendirilir.
Andız pekmezinin faydaları arasında kan dolaşımına katkı sağlaması da yer alır. Düzenli andız pekmezi tüketimi kan dolaşımının hızlanması için fayda sağlayabilir.
Ödem vücutta su toplanması ve şişlik oluşmasıdır. Ödemin attırılması için birçok doğal yöntem söz konusudur. Besin olarak da andız pekmezi vücuttaki ödem ve şişliği azaltabilen doğal besinler arasında yer alır.
Düzenli olarak andız pekmezi tüketmenin eklem ağrılarını hafifletebileceği değerlendirilir. Eklem ağrıları eğer tıbbi müdahale gerektirmiyorsa doğal olarak andız pekmezinin faydalarından yararlanmak mümkün olabilir.
Andız pekmezinin düzenli olarak tüketilmesi böbrek fonksiyonlarının işleyişini düzenleyerek böbrek taşı oluşumuna karşı riski azaltabilir.
Aft olarak bilinen ve birtakım faktörlere bağlı olarak meydana gelen ağız içi yaralara iyi gelen doğal besinler arasında andız pekmezi de gösterilir.
Hem idrar yolu enfeksiyonlarından koruma özelliği taşıyan andız pekmezi hem de mevcut bulunan idrar yolu enfeksiyonlarının daha hızlı iyileşmesini sağlayabilir.
Keskin bir tada sahip olan andız pekmezini tek başına yiyebileceğiniz gibi diğer besinlerle birlikte de tüketebilirsiniz. Güne başlarken daha zinde hissetmek ya da yatmadan önce türlü rahatsızlıklara karşı korunmak için her gün 1 yemek kaşığı olacak şekilde direkt tüketebilirsiniz. Pekmezin yoğun ve acımtırak bir tadı olduğundan dilerseniz 1 bardak suyun içerisine ilave ederek seyreltip içebilirsiniz. Andızın tadı suyla karıştığında nispeten daha hafif olur. Andız pekmezini tahinle ya da bal ile karıştırarak da tüketebilirsiniz. Bazı yörelerde bu şifalı besin, ekmek üzerine sürülerek de yenilir. Bronşit, balgam, öksürük gibi rahatsızlıklarda şifa kaynağı olan andız pekmezi şurup olarak da kullanılır. Andız şurubu, bağışıklığı artıran yönü ile sıklıkla tercih edilir.
Andız pekmezinin pek çok faydası bulunsa da her besin maddesi gibi fazla tüketimi zararlı sonuçlar meydana getirebilir. Andız pekmezinin aşırı miktarda tüketilmesi midede bulantıya neden olabilir. Pekmezi direkt olarak güneş alan bir yerde muhafaza ederseniz sağlık için olumsuz olan ve kanserojen etki taşıyan HMF oranı artabilir.
Andız pekmezinin potansiyel yan etkileri şöyledir:
Bu gibi yan etkiler andız pekmezinin aşırı tüketiminde ortaya çıkabilecek yan etkilerdir. Bunların dışında özellikle kronik hastalığı olanlar ve düzenli ilaç kullananlar kişiler de andız pekmezi tüketmeden önce doktora danışmalıdır.
Andız pekmezinin şeker hastaları, gebeler, kozalağa alerjisi olan kişiler, emziren anneler ve düzenli ilaç kullananlar tarafından tüketilmemesi tavsiye edilir. Pekmezin tüketilebilmesi için mutlaka uzman bir hekime başvurulması gerekir.
Andız pekmezini elde etmek andız ağacının özünden (meyveleri) yararlanılır. Bu öz çeşitli işlemlerden geçip kaynatılır ve daha sonra soğumaya bırakılarak tüketime hazır hale gelir. Andız ağacı, genellikle Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetişir.
Hiçbir katkı maddesi olmayan andızdan elde edilen pekmezin içerisinde kalsiyum ve yüksek miktarda E vitamini bulunur.
Antioksidan kaynağı olan pekmez, her gün 1 kaşık olacak şekilde tüketilmelidir.
Şeker hastalarının pekmezi tüketebilmesi için doktorlarına başvurması gerekir.
Basur ve ishal gibi durumların yaşanma riskini azaltan pekmez çeşidi, bağırsaklardaki parazitleri azaltır ve dışkılama işlemini kolaylaştırır.
Andız özü 6-7 aylık bebeklerden itibaren her yaş grubu için kullanılabilir.
Andız pekmezi, güne başlarken aç karnına bir yemek kaşığı kadar içilebilir.
Önemli faydaları bulunan andız pekmezini yetişkinler her gün bir ya da iki yemek kaşığı, çocuklar ise bir tatlı kaşığı olarak tüketebilir.
Andız pekmezi yüksek antioksidan içeren bir besindir. Antioksidanlar vücuttaki serbest radikalleri nötralize etme ve kanser hücreleriyle mücadele konusunda önemli bir destekçidir. Bu bağlamda andız pekmezinin kanser hücrelerinin oluşumuna karşı bir koruyuculuk üstlenebileceği düşünülebilir ancak kanseri doğrudan önleme veya kanser hastalığının iyileşmesi konusunda kesin bir faydası olduğundan söz edilemez.
Hamilelik vücudun bambaşka bir sürece girmesidir. Bu süreçte hormon seviyelerinde ve vücudun yapısında hatrı sayılır değişimler olur. Bu değişimler sırasında tüketilen besinler de önemli bir yer tutar. Bu bağlamda hamilelikte andız pekmezi tüketimi konusunda doktor kararına uymak önemlidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 8 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 8 Kasım 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
