Aldosteron hormonu(ALD), kandaki tuz (sodyum) ve potasyum düzeylerini dengeleyerek kan basıncını düzenlemeyi sağlayan adrenal bezler tarafından salgılanan steroid hormonudur. Kandaki sodyum ve potasyum seviyelerini kontrol ederek kan basıncını düzenlemeye yardımcı olan aldostesron hormonu, adrenal bezlerinizin salgıladığı bir hormon olarak da bilinir. Vücutta yüksek veya az seviyede aldosteron bulunması birtakım sağlık sorunlarına neden olabilir. Temel işlevi kan basıncını düzenlemeye yardım etmek olan aldosteron, kandaki sodyum ve potasyum kontrol eder. Kandaki aldosteron seviyeleri belirlemek için ise ALD testi yapılır.
Aldosteron Nedir?
Aldosteron, adrenal bezler tarafından salgılanan, vücudun tuz ve su dengesinin ana düzenleyicisi olarak görev yapan ve kan basıncını düzenlemeye yardım eden bir steroid hormonudur. Kandaki sodyum ve potasyum seviyelerini kontrol ederek kan basıncını düzenlemeye yardımcı olan aldosteron vücudunuzdaki sodyum ve potasyum seviyelerini dengeleme görevi de görür.
Kolon ve böbrek gibi organlara kan dolaşımınıza daha fazla sodyum koyması veya idrara daha fazla potasyum salması yönünde sinyal vermek, aldosteron hormonunun temel işlevleri arasında yer alır.
Vücuttaki aldosteron seviyesi ALD testiyle belirlenir. Yapılan ALD testiyle yüksek veya az çıkan değerler sonucu aldosteron hormonunun bozukluğu, kalp, beyin ve böbrek hasarı dahil olmak üzere birçok sağlık sorunu ve komplikasyona sebebiyet verebilir.
Aldosteron Değeri Kaç Olmalı?
Kandaki aldosteron seviyesi kişiden kişiye ve altta yatan nedene bağlı olmasının yanı sıra testin yapıldığı laboratuvara göre de değişebilir ancak aldosteron hormonu için kabul edilen bazı değer aralıkları söz konusudur.
Kandaki normal aldosteron seviyeleri genel olarak şöyledir:
- 1 ila 12 aylık: dekilitre başına 5,8 – 110,0 nanogram (ng/dL)
- 1 ila 5 yaş arası : < 36,0 ng/dL
- 6 ila 9 yaş arası : < 24,0 ng/dL
- 10 ila 11 yaş arası : < 15,0 ng/dL
- 12 ila 14 yaş arası : < 22,0 ng/dL
- 15 ila 17 yaş arası: 3,0 – 32,0 ng/dL aralığında
- Yetişkinler için: 3,1 – 35,4 ng/dL aralığında
Aldosteron Hormonu Ne İşe Yarar?
Aldosteron hormonunun temel işlevi kan dolaşımına gönderilen tuz ve idrardan salınan potasyumu artırmak böbrekler ve bağırsaklar gibi vücudun belirli noktalarını tetiklemesidir. Aldosteron hormonu aynı zamanda tuz eksikliği veya hücre dışı sıvı eksikliği durumunda kan hacmini ve basıncını koruyarak sodyumun yeniden emilimini uyarmakla görevlidir.
Bunlarla birlikte aldosteron dolaylı olarak kanın pH'ını (asit-baz dengesi) ve elektrolit seviyelerini korumaya da yardımcı olur. Bu görevlerle sorumlu olan aldosteron hormonunun değerlerinde bir anormallik söz konusu olduğunda bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
Aldosteron hormonunun görevleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kandaki tuz ve su dengesinin ana düzenleyicisidir
- Kan basıncını kontrol eder
- Kan basıncını koruyarak sodyumun yeniden emilimini uyarır
- Kanın pH’ını ve elektrolit seviyelerini korur
Aldosteron Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
ALD testi ile belirlenen kandaki aldosteron seviyesinin yüksekliği hiperaldosteronizm olarak kabul edilir. Hiperaldosteronizm, adrenal bezlerinden biri veya her ikisinin kanda aldosteron hormonunu çok fazla ürettiğinde meydana gelir.
Kandaki yüksek aldosteron seviyesi olan hiperaldosteronizm, vücudun hem tuz hem de su tutmasına neden olur ve sıvı hacmindeki bu artış kişinin kan basıncını yükseltir. Bununla birlikte yüksek aldosteron, yüksek tansiyonla birlikte potasyum seviyesinin düşmesine de yol açar.
Hiperaldosteronizm yani yüksek aldosteron seviyelerine neden olan temel faktör, conn sendromu olarak da bilinen primer aldosteronizmdir. Bu duruma çoğunlukla adrenal bezlerinden birinde bulunan ve bezin aşırı aldosteron üretmesine neden olan iyi huylu (kanserli olmayan) bir tümör sebep olur.
Yüksek aldosteron seviyeleri aynı zamanda hipernatremi ismiyle bilinen yüksek sodyum seviyelerine hipokalemi olarak adlandırılan düşük potasyum seviyelerine sebebiyet verir ve bunun sonucunda da sıklıkla elektrolit dengesizliği yaşanır.
Aldosteron Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
Kandaki yüksek aldosteron seviyeleri hiperaldosteronizm olarak kabul edilir ve bu durum başta yüksek tansiyon ve potasyum düşüklüğü olmak üzere birtakım belirtiler ortaya çıkarır.
Aldosteron yüksekliği belirtileri temelde şunları içerir:
Aldosteron Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Kandaki aldosteron seviyesinin normalden daha düşük olmasına hipoaldosteronizm adı verilir. Bu durum aldosteron hormonunu eksikliği ile karakterize bir durumdur. Kandaki düşük aldosteron seviyesi hiponatremi olan düşük sodyum seviyesine, hiperkalemi olarak bilinen yüksek potasyum seviyelerine ve vücudun çok fazla asit ürettiği bir duruma metaboliz asidoza neden olur.
Kandaki düşük aldosteron durumu olan hipoaldosteronizme neden olan durumlar şunlardır:
Addison hastalığı: Birincil adrenal yetmezlik olarak kabul edilen addison hastalığında hem aldosteron hem de kortizol seviyeleri düşüktür.
Konjenital adrenal hiperplazi (CAH): CAH, adrenal bezleri etkileyen bir grup genetik bozukluktur.
Bazı hastalıklar: Diyabet, böbrek hastalığı, kurşun zehirlenmesi gibi hastalıklar da kandaki aldosteron seviyesini düşürebilir.
Kullanılan birtakım ilaçlar: Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçların yanı sıra (NSAID'ler), heparin veya kalp yetmezliğini tedavi etmek için kullanılan ilaçlar da hipoaldosteronizme neden olabilir.
Aldosteron Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?
Kandaki aldosteron düşüklüğünün yaygın görülen klinik belirtisi düşük tansiyondur.
Genel olarak aldosteron düşüklüğü belirtileri şöyledir:
Bunlara ek olarak düşük aldosteron seviyesi olan hipoaldosteronizmin nedenine bağlı olarak farklı semptomlar da gelişebilir. Örneğin, düşük kortizol düzeyleri nedeniyle meydana gelen addison hastalığı ciltte yara izleri, deri kıvrımlarında koyulaşma ve düşük kan şekeri (hipoglisemi) gibi komplikasyonlar da meydana getirebilir.
Aldosteron Hakkında Sık Sorulan Sorular
ALD testi nedir?
ALD testi, adrenal bezler tarafından salgılanan aldosteron hormonunun kandaki seviyesini ölçmeye yarayan testtir. Bu test sonucunda yüksek ve düşük çıkan aldosteron seviyeleri analiz edilir.
Aldosteron nereden salınır?
Aldosteron hormonu, adrenal korteksin dış tabakası olan zona glomerulosa'da sentezlenen ve buradan salgılanan bir steroid hormondur.
Aldosteron kan şekerini düzenler mi?
Aldosteron hormonu, kan basıncını düzenleyerek aynı zamanda kan şekerini düzenleme görevi de görür.
Aldosteron testi nasıl yapılır?
Aldosteron testi, kişinin kan örneği alınarak yapılan basit bir işlemdir. Bu işlem sonucunda kandaki aldosteron hormonunu seviyesi belirlenir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 1 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 17 Kasım 2023
