Akut koroner sendrom, kalbe giden kan akışının aniden azalmasıyla ortaya çıkan ciddi bir klinik tablodur. Miyokard enfarktüsü (kalp krizi) ve kararsız anjina gibi durumları kapsayan sendrom genellikle şiddetli göğüs ağrısı ile kendini gösterir. Bununla birlikte nefes darlığı ve terleme gibi semptomlar da eşlik eder. Akut koroner sendromu, acil müdahale gerektiren tıbbi bir durumdur ve arterlerin açılmasıyla kan akışının sağlanması hedeflenir.
Akut Koroner Sendrom Nedir?
Akut coroner sendromu, kalbe giden kan akışının azaldığı bir grup hastalığı ifade eder. Genellikle kalp krizi ve anjina gibi durumları içeren akut coroner sendromda en yaygın belirti şiddetli göğüs ağrısıdır
Potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir durum olan akut coroner sendromu, bir tıkanıklık nedeniyle kalbe giden kan akışının aniden yavaşlaması veya durmasıyla ortaya çıkar. Buna bağlı en belirgin semptom şiddetli göğüs ağrısı şikayetidir.
Akut koroner sendrom, acil müdahale gerektiren acil bir durumdur. Semptomları hafifletmek ve komplikasyonları önlemek için acil tedavi oldukça önemlidir.
Akut Koroner Sendrom Neden Olur?
Akut koroner sendromunun en temel nedeni, kalbe kan akışı sağlayan koroner arterlerin hasar görmesidir. Bununla birlikte koroner arterlerde yağ ve kolesterol birikimiyle ortaya çıkan plak da önemli sebepler arasındadır. Bu plak yırtıldığında ve aniden hasar gördüğünde akut koroner sendrom meydana gelir.
Koroner arterlerin sertleşmesine neden olan ateroskleroz kan akışını engelleyerek akut koroner sendromu ortaya çıkarır. Bunun yanı sıra damarlarda oluşan pıhtılar, kalbin miyokard bölümüne ulaşan oksijen miktarını azaltır ve kan akışını engeller. Bu durum da oksijen eksikliği (iskemi) ortaya çıkarak kalp krizi veya akut sağlık problemlerine sebep olur.
Akut koroner sendromu nadiren kan pıhtısı ve hava kabarcığından kaynaklanan koroner arter embolisi nedeniyle ortaya çıkabilir. Ayrıca koroner arter spazmı ve spontan koroner arter diseksiyonu (SCAD) da nadir olarak kaynaklandığı sebeplerdendir.
Akut Koroner Sendrom Belirtileri Nelerdir?
Akut koroner sendromu belirtileri arasında kalp ağrısı, terleme ve nefes darlığı gibi semptomlar yer alır. Belirtiler genellikle aniden başlar ve şiddetli şekilde seyreder.
Akut koroner sendromunun diğer semptomları aşağıdaki gibidir:
Akut koroner sendromda kalp ağrısı belirtileri pek çok kişide aniden ortaya çıkabilir. Yine de yukarıdaki semptomlar hastaların tıbbi durumlarına göre değişebilir. Özellikle de ileri yaşlarda kadın bireylerde veya diyabet hastalarında belirtiler arasında göğüs ağrısı olmayabilir. Acil müdahale gerektiren bu rahatsızlıkta özellikle de şiddetli göğüs ağrısı, kalp spazmı veya diğer semptomları görüldüğü zaman derhal tıbbi yardıma başvurulmalıdır.
Akut Koroner Sendrom Çeşitleri Nelerdir?
Akut koroner sendrom çeşitleri arasında kararsız angina, ST yükselmesiz miyokard enfarktüsü ve ST yükselmeli miyokard enfarktüsü yer alır. Her birinde koroner arterler farklı düzeylerde tıkanır ve kalp kasına giden kan akışı değişen derecelerde azalır. Buna bağlı olarak farklı klinik belirtiler ortaya çıkar ve özel tedavi yaklaşımları gerektirir. Söz konusu olan akut koroner sendromlar şu şekildedir:
ST Yükselmeli Miyokard Enfarktüsü (STEMI)
ST yükselmeli miyokard enfarktüsü, koroner arterin tıkanması sonucunda aniden kesilen kan akışı nedeniyle meydana gelir. Kalbin geniş kısmını etkileyen bu rahatsızlık elektrokardiyogramda (EKG) görülebilir. Acil müdahale gerektiren STEMI çoğunlukla anjiyoplasti ile tedavi edilir.
ST Yükselmesiz Miyokard Enfarktüsü (NSTEMI)
ST yükselmesiz miyokard enfarktüsü, STEMI’ye kıyasla daha az hasarla meydana gelen bir koroner rahatsızlıktır. Kan akışının sınırlı süre içinde kısmı olarak engellenmesi doku hasarına sebebiyet verebilir. Kandaki kimyasal göstergeler ST yükselmesiz miyokard enfaktüsünün meydana geldiğine işaret eder.
Kararsız Anjina
Kararsız anjina, kalbe giden kan akışının engellenmesiyle ortaya çıkan bir koroner rahatsızlıktır. Genellikle göğüs ağrısı ile karakterize olan bu sağlık problemi dinlenirken, uyurken veya minimal eforla ortaya çıkar. Stabil anjinadan daha ciddi olan kararsız anjina yakından takip edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Ayrıca kalp krizi belirtileri ortaya çıkma ihtimali yüksektir ve acil müdahale gerektirir.
Akut Koroner Sendrom Risk Faktörleri Nelerdir?
Akut koroner sendromu risk faktörleri arasında diyabet, sigara içme ve sağlıksız beslenme yer alır. Bununla birlikte yüksek tansiyon, obezite ve yüksek kan kolesterolü değerleri de önemli etkenlerdir. Bunun yanı sıra ailede kalp hastalığı veya inme öyküsü de söz konusu sağlık problemine neden olabilecek faktörlerdir.
Ayrıca hamilelik boyunca yüksek tansiyon ve diyabet öyküsü de rahatsızlığın gelişimine zemin hazırlayabilir. Covid-19 enfeksiyonu da akut koroner sendromu için risk faktörü olabilir.
Akut Koroner Sendrom Tanısı Nasıl Konur?
Akut koroner sendromu EKG, fiziksel muayene ve kan testleriyle tanısı koyulan bir rahatsızlıktır. Özellikle kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden EKG, kalp krizi veya kararsız anjinayı tespit eder. Özellikle akut koroner sendrom icd kodu rahatsızlığın meydana gelme durumunu belirler. Diğer sağlık problemlerinin engellenmesi için farklı muayeneler de uygulanabilir. Egzersiz stres testi ve ilaç stres testi de kalbin fonksiyonunu incelemek için yapılan teşhis yöntemleridir.
Akut Koroner Sendrom Tedavisi
Akut koroner sendromun bir tedavisi yoktur ancak erken teşhis ve hızlı tedavi kalbi daha fazla hasardan koruyabilir ve mümkün olduğunca iyi çalışmasına yardımcı olabilir.
Akut koroner sendromu tedavisi, ağrıyı hafifletmeye ve kan akışını iyileştirmeye odaklanır, böylece kalbin mümkün olduğunca çabuk ve iyi çalışmasını sağlar. Doktor ayrıca kişinin sahip olduğu özel duruma göre farklı tedavi seçenekleri önerebilir. Tedavi genellikle atardamarları açmak ve kalp fonksiyonunu geri kazandırmak için ilaç ve prosedürlerin bir kombinasyonunu içerir.
Akut Koroner Sendrom Hakkında Sık Sorulan Sorular
Akut Koroner Sendrom kalp krizi midir?
Akut koroner sendrom, kalp damarlarında ani bir tıkanık nedeniyle ortaya çıkar ve kalp kriziyle ilişkisi olan klinik bir tablodur. Kalbe oksijenin gitmemesi, kan akışını engeller ve kalp krizi olarak adlandırılan miyokard enfarktüsünü tetikler. Bu kapsamda kalp krizi, akut koroner sendrom algoritması doğrultusunda erken tanı ve müdahale ile tedavi edilebilir.
Akut Koroner Sendrom hastalığına ne iyi gelir?
Akut koroner sendromu hastalığına sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam tarzını benimseme iyi gelir. Ayrıca sigara ve alkol kullanımının sınırlandırılması da söz konusu rahatsızlığı önlemek için önemli bir rol oynar. Kalp sağlığını desteklemek için meyve, yeşil sebze, ton balığı ve avokado gibi sağlıklı yağlar içeren besinleri tüketmek gerekir.
Akut Koroner Sendrom hastası nelere dikkat etmelidir?
Akut koroner sendrom hastası öncelikle doktor tarafından uygulanan tedaviyi dikkate almalı ve düzenli tıbbi kontrolleri yaptırmalıdır. Akut koroner sendrom tedavisi genellikle ilaç tedavisiyle yapılır ancak gerekli durumlarda cerrahi yöntemlerle desteklenir. Ayrıca yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol seviyelerinin takibi yapılmalıdır. Bunun yanı sıra diyabet, anksiyete ve depresyon gibi fiziksel ve psikolojik sağlık problemleri de yönetilmelidir.
Akut Koroner Sendrom acil bir durum mu?
Akut koroner sendromu kalp krizi ve kararsız anjina gibi önemli sağlık problemlerine neden olan acil bir durumdur. Bu noktada akut koroner sendrom tedavi algoritması hızlı müdahale ve uygun medikal yöntemlerle hayat kurtarıcı olabilir.
Akut Koroner Sendrom ile kalp Krizi arasındaki fark nedir?
Akut koroner sendrom ve kalp krizi arasındaki fark, AKS’nin geniş bir klinik tabloyu kapsaması, kalp krizinin ise bu durumlardan biri olmasıdır. Zira AKS kararsız anjina, ST yükselmeli ve ST yükselmesiz miyokard enfarktüsünü kapsayan tıbbi bir kavramdır. Kalp krizi ise akut koroner sendromun bir sonucu olarak koroner arterlerin tıkanmasıyla meydana gelir.
Akut Koroner Sendroma yol açan faktörler nelerdir?
Akut koroner sendrom, kalp damarlarının daralması veya tıkanması sonucuyla kalp kasına yeterli kan akışının sağlanmaması nedeniyle oluşur. Tıbbi nedenleri arasında plak, koroner arter spazmı ve ateroskleroz (damar sertliği) yer alır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 21 Şubat 2025
