Yoğun hava kirliliği, tütün ve tütün ürünleri kullanımı, yanlış beslenme ve spor yapılmaması gibi nedenler akciğer sağlığını tehdit eden faktörler arasında yer alır. Yaşam tarzını değiştirmek, tütün veya elektronik sigara kullanımını bırakmak veya olabildiğince minimuma indirmekle birlikte düzenli bir şekilde egzersiz yapmak akciğer sağlığı için tercih edebileceğimiz yöntemlerdendir. Bununla birlikte elma, muz, pancar, kırmızı lahana, zerdeçal, yoğurt, zeytinyağı ve sarımsak gibi besinleri öğünlere eklemek akciğer sağlığını korumanıza yardım eder. Diğer yandan sağlıklı yaşam tarzını desteklemek için düzenli spor yapmak, bol su tüketmek ve akciğere iyi gelen besinlerle beslenmek de akciğer sağlığı açısından önemlidir.
Akciğer Sağlığına İyi Gelen Besinler Nelerdir?
Akciğer sağlığını destekleyen ve iyi gelen besinlerin başında elma, muz, yaban mersini, kırmızı lahana, domates, pancar, zerdeçal, yoğurt, sarımsak, zeytinyağı ve balkabağı gelir. Bunun yanı sıra lif açısından zengin gıdalar tüketmek de akciğer sağlığını besler, korur ve destekler.
Genel olarak akciğer dostu 16 besin şöyledir:
Elma
Akciğere iyi gelen besinler denildiğinde akla gelenlerden ilki olan elma lif ve C vitamini bakımından oldukça zengindir. İçeriğinde ayrıca demir, potasyum, magnezyum, sodyum, çinko, fosfor gibi mineraller de yer alır. Flavonoid antioksidan miktarının da yüksek olması sebebiyle elmanın akciğer sağlığını desteklediğini söylemek mümkündür. Yapılan araştırmalara göre haftada 5 ve daha fazla sayıda elma tüketen kişilerin akciğer fonksiyonlarının daha iyi olduğu gözlemlenmiştir.
Muz
Zengin potasyum içeriği sayesinde muz tüketmek de akciğere iyi gelen meyvelerdendir.
Yaban mersini
Akciğer dokusunu oksidatif hasardan koruyan antosiyanin maddesi içeren yaban mersini meyvesi de tüketildiği takdirde akciğer sağlığını koruyan meyveler listesinde yer alır.
Çilek ve ahududu
İçerdiği yüksek C vitamini sayesinde çilek ve ahududu da akciğer sağlığına iyi gelen meyveler listesinde yer alır ve diyet listesine eklenebilir.
Mor Lahana
Riboflavin, lif, A ve C vitamini yönünden zengin olan mor lahana da akciğere iyi gelen besinler arasındadır. Antosiyanin ve beta karoten miktarının da yoğun olması sebebiyle mor lahana tüketimi hem genel sağlık hem de akciğer sağlığı açısından fayda sağlar. Mor lahana tüketimi ile daha iyi akciğer fonksiyonlarına sahip olabilirsiniz.
Domates
Domates de tıpkı elma ve mor lahana gibi beta karoten açısından zengin bir besindir. Akciğer sağlığını desteklediği bilinen likopen, karotenoid bir antioksidandır ve domatesin içinde bulunur. Akciğere iyi gelen besinler listesindeki domatesin tüketiminin akciğer fonksiyonlarındaki kaybı azalttığı gözlenirken fonksiyonların iyileştirilmesine katkı sağladığı belirlenmiştir.
Kırmızı Biber
Akciğere iyi gelen besinlerin birçoğu C vitamini yönünden oldukça zengindir. Biberler de bu kategoriye gider. Zengin C vitamini kaynakları arasında ilk sırada gelen biber, özellikle sigara tüketen insanlar tarafından mutlaka tüketilmelidir. Sigara tüketimi antioksidan depolarına zarar verirken yoğun C vitamini tüketimi bu hasarı minimize etmeye yardımcı olur. Uzman doktorunuzun önerdiği miktarda kırmızı biber tüketimi akciğer fonksiyonlarınızın daha iyi işlemesine katkı sağlar.
Zencefil ve zerdeçal
Antioksidan ve antiinflamatuar açısından zengin olmasıyla birlikte kurkumin adlı ana aktif bileşeni sayesinde zencefil ve zerdeçal da akciğer dostu besinler arasındadır.
Pancar
Betalain adlı bir antioksidan sayesinde akciğere iyi gelen besinler arasında pancar da gösterilir. Pancarın içinde akciğer fonksiyonlarını optimize eden bu antioksidanın yanında A vitamini, C vitamini, kalsiyum ve potasyum gibi mineraller de pancarın bileşenleri arasındadır. Ayrıca kan damarlarını genişleterek oksijen alımını kolaylaştıran nitrat da yüksek miktarda pancarın içinde mevcuttur. Yalnız pancarın içinde yüksek miktarda karbonhidrat ve sodyum da yer aldığı kronik hastalığı bulunan kişilerin doktor kontrolünde tüketmeleri gerekir.
Sarımsak
Halk arasında doğal antibiyotik olarak bilinen sarımsak, içerdiği alisin maddesi sayesinde akciğeri korur ve temizler.
Yoğurt
Kalsiyum, potasyum, fosfor ve selenyum bakımından zengin bir içeriğe sahip olan yoğurt da diyet listesine eklenip düzenli tüketildiğinde akciğer sağlığına iyi gelir.
Zeytinyağı
Hem güçlü bir antiinflamatuar hem de antioksidan kaynağı olan zeytinyağı ayrıca polifenol ve E vitamini içeriğiyle özellikle KOAH semptomlarını hafifletmesiyle bilinir ve genel olarak akciğer sağlığını besler.
Balkabağı
Balkabağı alfa ve beta karoten açısından zengin bir besindir ve akciğere iyi gelen besinler listesinde kendisine yer bulur. Bunların yanında balkabağında zeaksantin ve lutein gibi karotenoidler da bol miktarda bulunur. Antiinflamatuar ve antioksidan etkiler sağlayan bu bileşenler akciğer fonksiyonlarının iyileştirilmesine katkı sağlar.
Kahve
Günde 1 fincan kahve içerek, kahvenin içindeki kafein ve antioksidanlar sayesinde akciğer sağlığının korunmasına destek olabilirsiniz.
Yeşil çay
Kateşin içeren yeşil çay, düzenli tüketildiğinde akciğerde doku sertleşmesini önlemeye yardımcıdır.
Özetlemek gerekirse akciğer dostu elma, muz, yaban mersini, pancar, kırmızı lahana, kırmızı biber, balkabağı gibi meyve ve sebzeleri tüketmenin yanı sıra sarımsak, yoğurt, zeytinyağı, zerdeçal, zencefil, yeşil çay ve kahve tüketimi de akciğer koruyucusu olarak kabul edilir.
Akciğere Zararlı Besinler ve Maddeler Nelerdir?
Akciğer sağlığını korumak için sosis, salam ve sucuk gibi işlenmiş etlerin yanı sıra sigara ve tütün ürünleriyle birlikte alkolden uzak durmak gerekir. Akciğer sağlığını bozan ve hastalıklara yol açan durumların başında çamaşır suyu ve deterjanlar da gelir. Özellikle çamaşır suyuyla birlikte tuz ruhu kullanmak akciğere daha çok zarar verir.
Sigara ve tütün Kullanımı: Akciğerlere zarar verdiği kanıtlanmış en önemli madde şüphesiz ki sigaradır. Uzun süren sigara bağımlılığı kronik bronşite ve eğer tedavi edilmezse KOAH tablosuna yol açabilir. Bu nedenden ötürü sigara, akciğerin en önemli düşmanıdır.
Çamaşır suyu ve benzeri deterjanlar: Klor gazı, akciğer sağlığını olumsuz etkileyen bir gazdır. Çamaşır suyunu yoğun kullanmak ve bilhassa tuz ruhu ile karıştırmak akciğer sağlığınıza zarar verebilir. Yoğun çamaşır suyu kullanımı astım ataklarını da tetiklemektedir. Evde temizlik yaparken farklı deterjanlar ve temizlik ürünlerini birbirine karıştırmamalı, mümkünse maske ile temizlik yapılmalıdır. Böylelikle tehlikeli kimyasalların akciğerlerinize ulaşmasının önüne geçmiş olursunuz.
Asbest: Günümüzde kullanılmasa da geçmişte kullanılmış ve halihazırda bazı gemilerde, binalarda bulunan asbest akciğerin en önemli düşmanlarından birisi. Çimento-asbest karışımı ile yapılan bina duvarları, çatı kaplaması gibi işler insan sağlığını tehdit eder. Zira asbest solunduğu anda akciğerlere ve akciğer zarına ulaşarak mezotelyomaya ve akciğer kanserine yol açabilir.
Akciğer Sağlığını Destekleyen Yaşam Tarzı Alışkanlıkları
Güçlü bir akciğere sahip olmak için uygulanması gereken bazı adımlar ve edinilmesi gereken yaşam tarzı alışkanlıkları söz konusudur. Sağlıklı beslenmek, uyku düzenine dikkat etmek, düzenli egzersiz yapmak, kapalı alanlarda fazla zaman geçirmemek gibi uygulama ve alışkanlıklarla akciğer sağlığınızı koruyabilirsiniz.
Sağlıklı beslenmek: Akciğer dostu besinleri içeren bir beslenme programını uygulayıp sağlıklı beslenerek akciğer sağlığını korumak mümkündür.
Düzenli Egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak akciğerin güçlenmesini sağlar. Fiziksel olarak hareketli olduğunuz zamanlarda akciğerleriniz oksijen ihtiyacını karşılamak için daha çok çalışır ve bu durumda akciğer kasları güçlenmiş olur. Böylelikle akciğerin nefes alma kapasitesi de artar.
Uyku düzenine dikkat etmek: Uyku yalnızca akciğer sağlığı açısından değil tüm hayatınız boyunca kaliteli bir yaşama sahip olmanız açısından önemlidir. Düzenli uyku uyumak vücudun direncinin yükselmesine katkı sağlamaktadır. Havalandırılmış bir odada günde en az 7 saat uyku uyumak başta akciğer sağlığı olmak üzere bütüncül sağlık üzerinde olumlu etkiler sunar.
Kapalı Alanlarda Fazla Zaman Geçirmemek: Kapalı ortamlarda fazla zaman geçirmek akciğerlerin ihtiyacı olan temiz havaya ulaşmayı güçleştirmekte ve bir süre sonra aynı ortamda bulunan kişiler arasında bulaşıcı hastalıkların yayılmasına yol açabilmektedir. Bunun için mümkünse kapalı ortamlarda fazla zaman geçirmemeli, iş yerinde veya okulda mutlaka sık sık temiz hava almalısınız. Ayrıca bulaşıcı solunum yolu enfeksiyonları bulunan kişilerden ve sigara içilen ortamlardan da uzak durmalısınız.
Maske Kullanımı: Çalıştığınız ortamda, toplu taşımada veya kalabalık ortamlarda havayı kirleten partiküller bulunabilir. Bu partiküller solunduğu zaman akciğerlerinize zarar verebilir. Bu yüzden rahatsız olduğunuz ortamlarda mutlaka maske kullanmalı ve mümkün olduğunca ortamı havalandırmalısınız.
Stresten uzak durmak: Yoğun stres altında yaşayan insanlarda kalp ve akciğer sağlığı olumsuz etkilenir. Sadece kalp ve akciğer değil, tüm hayatınızı sağlıklı ve huzurlu bir şekilde geçirmek için stresten mümkün olduğunca uzak durum.
Akciğere İyi Gelen Besinler Hakkında Sık Sorulan Sorular
Hangi besinler akciğer temizliği için önerilir?
Akciğeri temizleyen besinler genellikle C vitamini ve karotenoid yönünden zengin olan besinlerdir. Elma, yeşil çay, zerdeçal, sarımsak, soğan, biber, balkabağı, kekik, zencefil, siyah fasulye, mercimek, pazı ve yeşil sebzeler akciğerleri temizleyen besinler arasında yer alır. Akciğere iyi gelen besinler akciğer temizliğinde de rol oynar.
Akciğer enfeksiyonları için hangi besinler tüketilmelidir?
Akciğere iyi gelen besinler aynı zamanda akciğer enfeksiyonlarının önlenmesine ve var olan enfeksiyonların tedavi edilmesine katkı sağlar. Bu besinler arasında domates, kırmızı lahana, zeytinyağı, zencefil, elma, sarımsak, soğan, mercimek, pazı, pancar bulunur.
Akciğer kanseri riskini azaltmak için hangi besinler önerilir?
Kansere neden olan serbest radikallerin etkisinden kurtulmak için antioksidan ağırlıklı beslenmek son derece önemlidir. Bu nedenden ötürü akciğere iyi gelen besinler antioksidan yönünden zengindir. Karotenoidler ise antikarsinojen etki göstererek akciğer kanserine karşı direnç sağlamaktadır. Akciğere iyi gelen besinler mürdüm eriği, domates, greyfurt, yaban mersini, vişne, havuç, kavun, mango, resveratrol içeren siyah üzüm, kırmızı acı biber, badem, kayısı, elma, balkabağı, patates, brüksel lahanası, tere, brokoli, ıspanak, karnabahar, kırmızı üzüm, kara lahana, kivi gibi besinlerdir ve tüketilmeleri akciğer kanseri riskini azaltmak için önerilir.
Akciğer sağlığı için hangi vitamin ve mineraller önemlidir?
Akciğere iyi gelen besinler mineral ve vitamin yönünden de zengindir. Akciğer sağlığı için lutein, antosiyaninler, likopen, elajik asit, beta ve alfa karoten, kapsaisin, kuversetin, C vitamini, E vitamini, selenyum, polifenol, omega-3 yağ asitleri, glucosinolates akciğere iyi gelen besinler listesindeki pek çok besinin içeriğinde yer alır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 24 Ekim 2024
Yayınlanma Tarihi: 7 Kasım 2023