Yükleniyor
Kanın temizlenmesi olarak bilinen aferez yöntemi; nörolojik, kan, kalp, romatizmal hastalıklardan diyabetik ayak yaraları, göz ve ani işitme rahatsızlarına kadar hatta ilaç, mantar ve soba zehirlenmelerinde bile kullanılabiliyor. Neredeyse hiçbir yan etkisi bulunmayan aferez bazı kanser türlerinde hayat kurtarıcı olabiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Hematoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan İsmail Sarı, aferez yöntemi hakkında bilgi verdi.
Halk arasında kanın temizlenmesi olarak bilinen aferez aslında, hastanın ya da gönüllü vericinin kanının, cihazdan geçirilerek bir veya birden fazla bileşene ayrıldığı ve kalanın vücut dışı bir tedavi ile veya tedavisiz geriye döndürüldüğü bir işlemdir. Donör, periferik kök hücre ve terapötik olmak üzere 3 türü bulunan aferez yöntemi hemen hemen tıbbın her alanında yüze yakın hastalık tipinde tedavi amaçlı kullanılabilmektedir.
Gerek donörlerden trombosit elde etmek için yapılan trombosit aferezi, gerek kök hücre bağışçılarından kök hücre elde etmek için yapılan kök hücre aferezi gerekse çeşitli hastalıklarda yapılan “tedavi edici aferez yöntemi” diyaliz makinasına benzeyen aferez cihazı aracılığı ile yapılmaktadır. Tek bir koldaki ya da her iki koldaki büyük damarlara bağlanan cihaz aracılığı ile toplanmak veya temizlenmek istenen kan bileşeni bir torbaya alınarak makinaya bağlanan vericiden veya hastadan uzaklaştırılır. Kanın geri kalan kısmı ise verici veya hastaya tekrar geri verilir. Acısız gerçekleşen aferez uygulaması yapılan işleme, kullanılan cihaza ve toplanan ya da temizlenen kan bileşeni miktarına göre 45 dakika ile 2 saat arasında değişmektedir. Genelde çok büyük bir yan etki olmamakla birlikte; kol bölgesinde damar bulma güçlüğü, kanın pıhtılaşmaması için cihaz seti içine verilen sitrata bağlı alerjik reaksiyonlar, kalsiyum düzeyinde değişiklikler, kan parçalaması ve infeksiyon nadir de olsa görülebilecek yan etkiler arasında yer almaktadır.
Tedavi edici aferez yöntemi yapılacak olan hastalar için çok önemli bir kısıtlama bulunmamaktadır. Kan sulandırıcı tedavi alan hastalarda cihazda kullanılan ve kendisi de bir kan sulandırıcı olan sitratın etkisi olabileceği için kan sulandırıcı dozunun ayarlanması veya kullanılmaması gerekebilmektedir. İşlem öncesi tam kan sayımı, kan proteini düzeyleri, kalsiyum ve sıvı dengesini kontrol eden elektrolit denilen moleküllerin düzeyleri ve pıhtılaşma durumu tetkik edilmelidir. İşlemin aç karnına yapılması genelde tercih edilmemektedir. Donör açısından bakıldığında ise kök hücre aferezi yapılacak yani kök hücre bağışçısı olacak kişilerde aferez yapılıp yapılamayacağı konusundaki şartlar kan bağışçılığı ile hemen hemen aynıdır.
Güncelleme Tarihi : 3 Ekim 2024
Yayınlanma Tarihi: 18 Haziran 2020
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
