Tiroid Nedir? Tiroid Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Tiroid, adem elması olarak bilinen boynun ön tarafındadaki kıkırdağın altında yer alan, vücudun metabolizma hızını, enerji seviyesini, büyümesini ve gelişimini düzenleyen hormonlarının üretiminden sorumlu olan kelebek şeklinde bir bezdir. Tiroid bezinde oluşabilecek sorunlar vücudun birçok bölgesini etkileyebileceği gibi tedavi edilmediği takdirde de ciddi sorunlara sebebiyet verebilir. Bunlara genel olarak tiroid hastalıkları adı verilebilir. Tiroid hastalıklarının başında tiroid kanseri, hipertiroid, hipotiroid ve guatr gelir. Bu hastalıkların erken teşhis ve tedavisi önemlidir.

Tiroid Nedir?

Tiroid, U veya H harfine benzeyen, boynun ön kısmında adem elmasının hemen altında bulunan, vücudun enerjiyi kullanma şeklini kontrol eden küçük kelebek şeklindeki iki loblu endokrin bezidir. Endokrin sisteminin bir parçası olan tiroid bezi tiroksin ve triiyodotironin hormonlarının üretiminden sorumludurlar.

Tiroid bezinin ana rolü vücudun tükettiği gıdaları enerjiye dönüştürme süresi olan metabolizma hızını kontrol etmek olup, ürettiği T3 ve T4 hormonlarıyla birlikte metabolizmanızın düzenlenmesine yardım eder. Bu hormonlarla birlikte ayrıca hipofiz bezi de, tiroide vücudun bu hormonlardan ne kadarına ihtiyaç duyduğunu söylemekle görevlidir.

Metabolizmanın yanı sıra kalbin nasıl attığından kilo alımına, kolesterol seviyesinden adet döngüsüne kadar birçok fonksiyonun düzgün çalışmasına katkı sağlayan tiroid, bozulduğunda ve sorun yaşadığında çeşitli tiroid hastalıklarına neden olur.

Tiroid hastalıklarının başında hipertiroid, hipotiroid, guatr ve tiroid kanseri gelir. Hipertiroiod tiroidin çok çalışması durumu iken hipotiroid ise tiroid bezinin olması gerektiğinden daha az çalıştığı durumu ifade eder. Örneğin bir diğer hastalık olan tiroidit de tiroid bezinin iltihaplanmasıdır. 

Tiroid bezi hangi hormonları üretir?

Aynı zamanda bir endokrin bezi olarak bilinen tiroid bezi birçok hormonun üretilip salgılanmasında önemli bir rol üstlenir. Tiroid bezinin ürettiği ve salgıladığı hormonlar şu şekilde ifade edilebilir:

Tiroksin (T4): T4 hormonu olarak da bilinen tiroksin, tiroidin ürettiği ve salgıladığı birincil hormondur. Tiroid bezi bu hormondan en iyi şekilde faydalansa da T4 hormonunun metabolizma üzerinde çok fazla etkisi yoktur. Eğer tiroid bezi T4'ü kan dolaşımına salgılarsa, deiyodinasyon adı verilen bir işlemle bu hormon T3'e dönüşebilir.

Triiyodotironin (T3): Tiroid bezi T4'e kıyasla daha az miktarda T3 hormonu üretir ancak T3 hormonu metabolizma üzerinde T4'ten çok daha fazla etkiye sahiptir. Bu sebeple T3 hormonunun işlevsel bir şekilde çalışması metabolizma sağlığı açısından önemlidir. 

Ters triiyodotironin (RT3): Tiroid bezi T3'ün etkilerini tersine çeviren çok az miktarda ters triiyodotironin RT3 hormonu üretir.

Kalsitonin hormonu: Kalsitonin hormonu, kandaki kalsiyum miktarını düzenlemeye yardımcı olan ve tiroid tarafından üretilip salgılanan bir hormondur.

Tiroid hormonları üretmek için tiroid bezinin iyot, (en yaygın olarak iyotlu sofra tuzu) ve suda bulunan bir elemente ihtiyacı vardır. Çünkü tiroid bezi iyotu hapseder ve tiroid hormonlarına dönüştürür. Vücutta çok az veya çok fazla iyot varsa, bu durum tiroidinizin ürettiği ve salgıladığı hormon seviyesini etkileyebilir.

Tiroid hormonlarının etkilediği vücut fonksiyonları şöyle sıralanabilir:

• Vücudun enerjiyi nasıl kullandığı (metabolizma)
• Kalp atış hızı
• Nefes alışverişi 
• Sindirim süreci 
• Vücut ısısı
• Beyin gelişimi ve zihinsel aktivite
• Cilt ve kemik sağlığı 
• Doğurganlık

Tiroid bezi ile etkileşime giren diğer organ ve bezler

Endokrin sistemi bezlerden ve hormonlardan oluşan karmaşık bir ağ sistemidir. Birçok bez ve hormon, çalışmaya başlamaları için kendilerine sinyaller göndermek üzere diğer bezlere ve hormonlara ihtiyaç duyar. Ayrıca, belirli hormonlar diğer hormonları baskılayabilir. Vücudun tiroid hormonlarının seviyesini kontrol etmek için karmaşık bir sistemi vardır.

İlk olarak, hipotalamus (beynin alt yüzeyinde bulunan bir parça) tiroid salgılatıcı hormonu (TRH) salgılar, bu da hipofiz bezinin bir kısmını tiroid uyarıcı hormon (TSH) salgılaması için uyarır. Bu uyarı sürecinden sonra TSH hormonu, vücutta yeterli iyot seviyesi varsa tiroid foliküler hücreleri tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) salgılaması için uyarır.

Tiroid bezi ve hormonları vücudun hemen hemen her organ sistemini etkiler. Bu etki şu şekilde açıklanabilir:

Kardiyovasküler sistemi: Tiroid bezi kalbinizin dolaşım sistemi aracılığıyla pompaladığı kan miktarını (kalp debisi), kalp atış hızını, kalbin kasılma gücünü ve kuvvetini düzenlemeye yardımcı olur. Bu bilgiler ışığında tiroid bezinin kalp sağlığı için önemi yadsınamaz.

Sinir sistemi: Tiroid bezi düzgün çalışmadığında, vücudun etkilenen bölgelerinde uyuşma, karıncalanma, ağrı veya yanma hissi gibi sinir sistemini etkileyen semptomlar ortaya çıkabilir. Bu sorunlar hipotiroid veya hipertiroid durumunda da görülebilir. Ayrıca, hipotiroidizm depresyona ve kaygıya da neden olabilir.

Sindirim sistemi: Tiroid bezinin görevlerinden biri de besinlerin sindirim sisteminde nasıl hareket ettiğiyle ilgilidir. Tiroid bezinin sağlıklı çalıştığı durumlarda sindirim süreci de sağlıklı işler.

Üreme sistemi: Tiroidin düzgün çalışmadığı senaryolarda özellikle kadınlarda düzensiz adet dönemleri ortaya çıkabilir ve doğurganlık sorunları görülebilir.

Tiroid Belirtileri Nelerdir?

T3 ve T4 hormonlarını üretmekle sorumlu olan tiroid normalden az ya da çok çalışması durumunda kişide fiziksel ve zihinsel durumu etkileyen bazı belirtiler görülür. Tiroid bezi çok çalışırsa sinirlilik hali, uyku sorunları, kilo kaybı, terleme, ısı hassasiyeti ve göz tahrişi gibi belirtiler görülürken, tiroid bezi az çalışırsa yorgunluk, hızlı kalp atışı, yoğun adet kanamaları, ses kısıklığı, soğuk hassasiyeti, kaç güçsüzlüğü ve saçlarda kırılganlık yaşanır.

Tiroid belirtileri şunları içerir:

• Seste değişiklik
• Kilo alma
• Boyunda yumru veya şişlik oluşumu
• Çarpıntı
• Vücut ısısında değişiklik (üşüme, terleme)
• Yorgun hissetme ve halsizlik
• Depresif olma, kaygı ve huzursuzluk yaşama
• Saç dökülmesi
• Kas ve eklemlerde ağrı
• Adet dönemlerinde düzensizlik ve ağrı
• Kabızlık
• Cilt kuruluğu ve tırnakların kırılganlaşması

Tiroid Krizi Belirtileri Nelerdir?

Tiroid krizinde ritim bozukluğu yanı sıra kalp atım hızının dakikada 140 atımı geçmesi (taşikardi), yüksek ateş, devamlı terleme, kilo kaybı, solunum sıkıntısı ve özellikle yaşlılarda aşırı yorgunluk ortaya çıkar.

Tiroid krizinin belirtileri şunlardır:

• 40 derece ve üzeri yüksek ateş
• Kalbin dakikada 140 atımdan fazla atması (taşikardi)
• Endişe ve tedirginlik hissi
• Bilinçte bulanıklık
• Titreme
• İshal
• Kilo kaybı
• Kaslarda zayıflık
• Adet düzeninin bozulması

Tiroid Kanseri Nedir?

En az ölümcül hastalıklar arasında yer alan ve tedavi başarısı çok yüksek olan tiroid kanseri, tiroid bezindeki hücrelerin kansere dönüşmesiyle meydana gelen bir hastalık olarak kabul edilir. Boyunda şişlik, yumru ve tiroid nodülü semptomlarıyla ortaya çıkan tiroid kanseri, teşhiş edildiğinde çoğunlukla ameliyatla tedavi edilir. Ameliyatın ardından radyoaktif iyot tedavisi ve bazı durumlarda harici radyasyon tedavisi uygulandığı durumlar da yaşanır.

Tiroid Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Tiroid kanserinin gözle görülen en net belirtisi, boyunda meydana gelen şişlik, büyüme ve yumrulardır. Onun dışında yutkunma güçlüğü ve nefes alma zorluğu gibi belirtiler gösteren tiroid kanseri bazı durumlarda hiç belirti vermeden, yapılan başka görüntülemeler sırasında teşhis edilir.

Tiroid kanseri belirtileri şunlardır:

• Boyunda şişlik, büyüme veya yumru
• Beklenmedik kilo kaybı
• Nefes alma zorluğu
• Yutkunma güçlüğü
• Ses kısıklığı
• Öksürük
• Yorgunluk
• Kemik erimesi
• İştah kaybı
• Kabızlık
• Mide bulantısı ve kusma

Tiroid Hastalıkları Nelerdir?

İyi ve kötü huylu olmak üzere iki farklı şekilde kendisini gösteren tiroid hastalıkları, kötü huylu olduğunda tiroid kanseri ortaya çıkar. İyi huylu tiroid hastalıkları ise tiroid bezinin performansına bağlı olarak az veya çok çalışması durumudur.

Tiroid bezinin çok fazla tiroid hormonu durum hipertiroid olarak bilinirken tiroidini az hormon üretmesi durumu da hipotiroid olarak kabul edilir. Kötü huylu tiroid hastalığı ise tiroid kanseri olarak adlandırılır.

Tiroid hastalıkları şu şekilde maddeler halinde açıklanabilir:

Hipertiroid (Tiroid Yüksekliği)

Hipertiroid (aşırı aktif tiroid), vücudun ihtiyaç duyulandan daha fazla tiroid hormonu üretmesi şeklinde açıklanır. Aynı zamanda metabolizmanın da daha hızlı çalışmasına neden olur. Tedavi edilebilir bir hastalık olan hipertiroidin nedenleri arasında ise otoimmün bir rahatsızlık olan graves, tiroid nodülleri, doğum sonrası tiroidit, diyet veya ilaçlar nedeniyle kanda fazla oluşan iyot, hipofiz bezinde yer alan iyi huylu tümörler yer alır.

Hipotiroid (Tiroid Düşüklüğü)

Tiroid bezinin yeterli hormonu üretmediği ve salmadığı durumu az çalışması durumu hipotiroid (az aktif tiroid) olarak tanımlanır. Bu durum aynı zamanda kişinin metabolizma hızının yavaşlamasına sebebiyet verir. Hipotiroidin nedenleri arasında haşimato hastalığı, tiroidit, iyot eksikliği, işlevsiz tiroid bezi ve tiroid bezinin çıkarılması yatar.

Tiroidit

Tiroidit, tiroid bezinin şişmesi başka bir deyişle iltihaplanmasıdır. Tiroid bezinin iltihaplanması durumunda kanda anormal seviyelerde yüksek veya düşük tiroid hormonu seviyeleri ortaya çıkar.

Guatr

Tiroid bezinin şişmesi ve büyümesi olarak tanımlanan guatr, sıklıkla iyot eksikliği olan kişilerde görülür. Basit guatr, endemik guatr ve sporadik guatrlar olarak üç farklı çeşidi bulunan guatr hastalığı kadınlarda erkeklere oranla daha fazla rastlanır.

Tiroid Kanseri

İyi huylu tiroid hastalıklarının yanı sıra vücutta meydana gelen kötü huylu tiroid hastalığı ise tiroid kanseridir. Tiroid bezindeki hücrelerin kansere dönüşmesi olayı olan tiroid kanserinin en sık görülen çeşitleri papiller ve foliküller olan tiroid kanserinin az bir bölümü de medüller ve anaplastik şeklinde kendini gösterir. Bu çeşitler, kanserin büyüdüğü hücre tipine göre sınıflandırılır.

Tiroid Hastalığı Türleri

Tiroid hastalığının türleri iki ana başlık altında toplanır. Bunlardan biri tiroidin az çalışması olan hipotiroid, diğeri ise tiroid bezinin çok çalışmasına neden olan hipertiroid hastalığıdır. Ancak her birinin bunlara neden olabilecek birkaç faktörü söz konusudur.

Örneğin hipotiroidizme neden olabilecek durumlar şunlardır:

Hashimoto hastalığı: Hashimoto, tiroid bezinin az çalışmasına neden olabilen ve ömür boyu süren (kronik) bir otoimmün rahatsızlıktır. Yaygın olarak iyotlu tuz ve diğer iyotla zenginleştirilmiş besinlerin bulunduğu ülkelerde hipotiroidizm hastalığı daha sık görülür.

İyot eksikliği: Tiroid bezinin tiroid hormonu üretmek için iyota ihtiyacı vardır. Bu nedenle vücuttaki iyot eksikliği hipotiroidizme yol açabilir. Aynı zamanda iyot eksikliği guatra (büyümüş tiroid) da neden olabilen bir durumdur.

Doğuştan hipotiroidizm: Bebeklerin doğumla birlikte hipotiroidizm hastası olarak dünyaya gelmesi görülebilir. "Doğuştan" ifadesi doğumdan itibaren mevcut olan bir hastalık anlamına gelir.

Hipertiroidizme neden olabilecek durumlara örnek olarak şu hastalıklar verilebilir:

Graves hastalığı: Graves hastalığı, aktif tiroid bezi anlamına gelen hipertiroide neden olan kronik bir otoimmün hastalıktır ve hipertiroidizmin en yaygın nedeni olarak kabul edilir.

Tiroid nodülleri: Tiroid nodülleri tiroid bezindeki anormal yumrulardır. Nodüller aşırı bir şekilde aktifse hipertiroidizme yol açabilirler.

Vücuttaki iyot miktarının artması: Vücut çok fazla iyota sahip olduğunda tiroid bezi ihtiyaç fazlası tiroid hormonu üretir. Ayrıca bazı kalp ilaçları da iyot yüksekliğinin sebebi olabilir.

Farklı zamanlarda hem hipotiroidiye hem de hipertiroidiye neden olabilen faktörler ise şöyledir:

Tiroidit: Tiroidit en özet haliyle tiroid bezinizin iltihaplanmasıdır (şişmesi). Genellikle ilk başta geçici hipertiroidizme ve ardından geçici veya kronik hipotiroidizme yol açabilir.

Doğum sonrası tiroidit: Doğum sonrası tiroidit adı verilen bu durum, doğum yapan bazı ebeveynleri hamilelikten sonra etkileyen nadir bir durumdur. Doğum sonrası tiroidit genellikle önce hipertiroidizme ardından ise hipotiroidizme neden olabilir ana iki durum da geçici olarak değerlendirilir.

Hipotiroid ve Hipertiroid Belirtileri

Tiroid hastalığı olan insanların vücudunda meydana gelebilecek bazı belirtiler söz konusudur. Bu belirtiler hipertiroid ve hipotiroid durumuna göre değişiklik gösterebilir.  Tiroid bezinin az çalışmasına neden olan hipotiroidi belirtileri yorgunluk, kilo artışı,, saç kuruluğu, soğuğa karşı hassasiyeti, kabızlık, depresyon ve ses kısıklığına neden olur. Aşırı aktif tiroid olarak da bilinen hipertiroidi belirtileri, sinirlilik ve kaygı hali, uyku sorunları, yorgunluk, kilo kaybı, ısıya karşı duyarlı olma, kas güçsüzlüğü ve ishaldir.

Tiroid bezinin çok fazla tiroid hormonu üretmesi durumu olan hipertiroid belirtileri genel olarak şunlardır:

• Anksiyete ve sinirlilik hali
• Uyku problemleri
• Ani kilo kaybı
• Büyümüş tiroid bezi veya guatr
• Kas zayıflığı
• Titreme
• Terleme
• Adet düzensizliği
• Isıya karşı hassasiyet
• Görme problemi ve göz tahrişi

Tiroid bezinin az hormon üretmesi olarak tanımlanan hipotiroid belirtileri genek olarak işe şu şekildedir:

• Yorgunluk
• Kilo artışı
• Unutkanlık
• Sık ve ağır geçen adet dönemleri
• Saç kuruluğu
• Boğuk bir ses
• Isı hassasiyeti

Tiroid Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Tıbbi olarak hipertiroid şeklinde adlandırılan tiroid yüksekliği, tiroid hormonunun fazla üretimi ve salgılanması durumudur. Bu durumun vücutta yarattığı bazı belirtiler mevcuttur.

Tiroid yüksekliği belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Kilo kaybı
• Hızlı kalp atışı (taşikardi)
• Düzensiz kalp hızı (aritmi)
• Agresiflik ve kaygı
• Terleme
• Isı hassasiyeti
• Bağırsak modelinde değişim
• Yorgunluk
• Kas güçsüzlüğü
• Uyku sorunları
• İnce ve kırılgan saçlar

Tiroid Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Tıbbi adı hipotiroid olan tiroid düşüklüğü, tiroid bezinin az çalışması ve az hormon üretmesidir. Bu durum da tiroid yüksekliğinde olduğu gibi bazı belirtiler yaşanmasına sebebiyet verebilir.

Tüm vücutta yorgunluk, uyuşukluk ve üşüme hissi ile birlikte tiroid düşüklüğü durumunda,

• Cilt kuruluğu
• Yüksek kolesterol
• Eklem ve kas ağrısı
• Saç dökülmesi
• Tükenmişlik
• Soğuğa karşı duyarlılık
• Düzensiz rahim kanaması ve doğurganlık sorunları
• Kalp atış hızında azalma (bradikardi)
• Depresyon
• Kabızlık
• Ses boğukluğu
• Kas ağrıları ve güçsüzlük
• İşitme sorunları
• Kilo alınması
• Hafıza problemi belirtileri ortaya çıkar.

Tiroid Krizi Nedir?

Tiroid fırtınası ve tirotoksik olarak da adlandırılan tiroid krizi, tiroid bezinin kısa süre içerisinde çok fazla tiroid hormonu salgılamasıdır.

Tiroid Krizi Belirtileri Nelerdir?

Hızlı kalp atışı, ateş ve bayılma gibi semptomlar meydana getiren tiroid krizinin belirtileri şunlardır:

• 38 derece ve üstü ateş
• Kalbin göğüsten fırlayacakmış gibi atmaya başlaması (dakikada 140 atımı aşması-taşikardi)
• Terleme
• İshal ve kusma
• Karın ağrısı
• Sinirlilik
• Bilinç kaybı (bayılma)
• Uyku bozukluğu

Bir endokrin uzmanının muayenesi sonrası teşhis edilebilen tiroid krizinin, tan tahlillerinde bakılan T3 ve T4 değerlerinin yüksek, TSH hormonunun da düşük çıkması sonucu tanısı konur. Ayrıca kişiye tiroid ultrasonu da yapılmalıdır. Tiroid hastalıklarının ve tiroid krizinin tedavisinde ilk adım tiroid ilacıdır. Doğru ve düzenli bir şekilde kullanılan tiroid ilaçları hastayı rahatlatır ve hastalığın etkilerini azaltır. İlaç tedavisinden sonra radyokaktif iyot tedavisi veya ameliyat sürecine doktor kontrolünde karar verilir.

Tiroid testleri nelerdir?

Vücuttaki tiroid hormonunu ölçmek için yapılan bazı testler vardır. Bu testler şunlardır:

• TSH (Troid Uyarıcı Hormon)
• T3 ve T4 Testi (Triiyodotironin ve tiroksin)
• FT3 (Serbest T3) ve FT4 (Serbest t4)

Bu testlerin dışında tiroid taraması adı verilen görüntüleme testleri ve tiroid ultrasonu da tiroid hormonu ölçümü ve olası hastalıkların teşhisinde faydalanılan yöntemlerdir.

Tiroid Sorunları Nasıl Anlaşılır?

Tiroid bezinin doğru çalışmaması fiziksel ve zihinsel bir takım belirtilere neden olur. Bunlar:

Yorgunluk ve halsizlik

Tiroid bezinde yaşanan problemler, vücutta yorgunluk ve halsizlik belirtileri şeklinde kendisini gösterir.

Uyku bozukluğu

Gün içinde yoğun bir şekilde uykulu olmak, zor uyanmak, yorgun hissetmek ve uykuya dalma gibi problemler tiroid belirtileri arasında yer alır.

Kilo kaybı veya kilo artışı

Vücutta meydana gelen olağan dışı kilo kaybı veya kilo artışı tiroidin önde gelen belirtileri arasındadır.

Depresif ve kaygılı bir ruh hali

Depresyon halinde olunması, kaygılı bir ruh haline bürünmekle birlikte bunların yarattığı konsantrasyon eksikliği ve hafıza problemleri de dikkat edilmesi gereken tiroid belirtileri olarak kendisini gösterir.

Kalp hızındaki değişimler veya çarpıntı

Tiroid hormonu ve tiroid bezi, kalp atış hızını doğduran etkiler. Hipotiroid hastalığı olan kişiler kalp atış hızlarının az olduğundan yakınırken hipertiroid problemi yaşayanlar ise kalp çarpıntısı şikayetinden muzdariptir.

Boyunda şişlik

Boyunda meydana gelen bir şişlik veya genişleme, tiroid hastalığının habercisi olabilir. Boyundaki şişlik bazı durumlarda nodül, yumru veya tiroid kanseriyle ilişkilendirilir. Bunların olmadığı senaryolarda boyunda meydana gelen şişlikler başka bir nedenden kaynaklanabilir.

Saç dökülmesi

Tiroid hormonlarının dengesizliğinin bir başka göstergesi de saç dökülmesidir. Genellikle tiroid tedavisi yapıldıktan ve iyileşme sağlandıktan sonra saçlarda uzama yeniden başlar.

Soğuğa karşı hassasiyet

Tiroid bezi bozuklukları, vücut ısısında değişikliğe neden olur. Hipotiroidi (az aktif tiroid) olan kişiler daha sık üşüdüklerini belirtirken hipertiroid (aşırı aktif tiroid) hastalığı yaşayan insanlar aşırı terleme problemiyle karşı karşıya kalırlar.

Tiroid Hastalıklarında İlaç Tedavisi

Tiroid rahatsızlıkları için kullanılan belli başlı ilaçlar şunlardır:

Antitiroid ilaçlar: Bu ilaçlar hipertiroid vakası söz konusu olduğunda tiroid bezinin hormon üretme yeteneğini engellemeye yönelik verilen ilaçlardır.

Beta-blokerler: Beta-bloker adı verilen ilaçlar hızlı kalp atışı gibi hipertiroidizm semptomlarını tedavi etmeye yardımcı olur ancak tiroid rahatsızlığının kendisini tamamen iyileştirmez.

Radyoaktif iyot: Radyoaktif iyot ilacı tiroid hücrelerine zarar verir ve sonunda tiroid bezinin tahribatına yol açar. Bu ilaç da hipertiroidizm ve tiroid kanseri için bir tedavi seçeneği olabilir.

Tiroid hormonu ilaçları: Tiroid hormonu ilaçları başlığını taşıyan bu ilaçlar, hipotiroidizm tedavisi için sentetik bir tiroid hormonu formudur. Tiroidektomi geçiren veya radyoaktif iyottan dolayı tiroidi çalışmayan kişiler genellikle bu ilaçları hayatlarının geri kalanında doktor kontrolünde almak durumundadır.

Tiroid Hastalıklarında Ameliyat

Tiroid rahatsızlıklarıyla ilişkili en yaygın cerrahi türü tiroidektomidir. Tiroidektomi işlemi, tüm tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Tiroidektomi, tiroid hastalığı için tedavi seçeneklerinden biridir ve öncelikle tiroid kanseri için birincil tercih tedavidir. Bir diğer cerrahi seçenek ise tiroid bezinin sadece bir kısmının çıkarıldığı lobektomidir.

Radyasyon tedavisi ve kemoterapi

Radyasyon tedavisi ve/veya kemoterapi tiroid kanseri için uygulanan tedavi seçenekleridir. Her iki tedavi de kanser hücrelerini öldürmeye ve büyümelerini engellemeye yöneliktir. Ancak tiroid kanseri vakalarının çoğu radyasyon veya kemoterapi gerektirmez.

Tiroid Hakkında Sık Sorulan Sorular

Tiroid bezi ne işe yarar?

Tiroid bezi, büyümede ve gelişimde önemli bir role sahip olan endokrin hormononu üreten, tiroid hormonunu kan dolaşımına salan, metabolizma hızı, ısı dengesi ve vücudun enerjiyi kullanma şekli de dahil olmak üzere vücudun birçok fonksiyonunda rol alan kelebek şeklinde bezdir. 

Tiroid bezi nedir?

Tiroid bezi, boynun ön kısmında, larinksin (gırtlak) altında yer alan endokrin bezidir.

Tiroid bezinin büyüklüğü ne kadardır?

Adem elması olarak bilinen kıkırdağın hemen altında konumlanan tiroid bezi yaklaşık 2 inç uzunluğundadır. Sağlıklı bir tiroid genellikle boğazdan dışarı çıkmaz ve boyun bölgesine bakarak görülmez. Ancak, bazı durumlar tiroidin büyümesine neden olabilir. Buna guatr adı verilir.

Guatrınız varsa, aşağıdaki semptomları yaşayabilirsiniz:

• Boynun ön kısmında, adem elmasının hemen altında şişlik
• Boğaz bölgenizde sıkışma hissi
• Ses kısıklığı (tıslama) sorunu

Tiroid sorunlarının erken uyarı işaretleri nelerdir?

Hipertiroid, hipotiroid veya guatr gibi farklı tiroid rahatsızlıklarının karakteristik semptomları söz konusudur ancak tiroid bezi kalp hızı, metabolizma ve vücut ısısı gibi belirli vücut sistemleri ve süreçlerinde büyük bir rol oynadığından, tiroid rahatsızlığının bir uyarı işareti olabilecek ve dikkat edilmesi gereken bazı semptomları söz konusudur.

Tiroid sorunlarına işaret eden uyarıcı belirtiler şunlardır:

• Kalp atış hızının yavaş veya hızlı olması
• Açıklanamayan kilo kaybı veya kilo alımı
• Soğuk veya sıcağa tahammülsüzlük
• Depresyon, kaygı veya gerginlik
• Düzensiz adet dönemleri
• Uykusuzluk

Bu belirtilerden herhangi birinin yaşandığı durumlarda tiroid fonksiyonunu kontrol etmek için kan testi yaptırabilirsiniz. Yapılacak kan testi ile tiroid bezinin nasıl çalıştığı ortaya çıkacaktır.

Tiroid az çalışması belirtileri nelerdir?

Tiroid bezinin az çalışması hipotiroidi hastalığıdır. Tiroid bezinin az çalıştığı durumda vücutta yorgunluk, halsizlik, sürekli kilo alınması, cilt kuruluğu, saç dökülmesi ve depresyon gibi belirtiler ortaya çıkar.

Tiroid az çalışırsa ne olur?

Tiroidin az çalışması az tiroid hormonu üretmesi ve salgılanması anlamına gelir ve bu durum hipotiroid olarak tanımlanır. Bu hormonların metabolizma hızı düzenleme etkisi olduğu için az hormon salgılandığında vücutta halsizlik, yorgunluk ve ses boğuklaşması gibi belirtiler gösterir ve tedavi edilmesi gerekir.

Tiroid nodülü olanlar nelere dikkat etmeli?

Tiroid nodülü iyi huylu olduğunda nefes darlığı ve boğazda takılma hissi yaşatır. Nodül büyük olursa da estetik anlamda ameliyatı gerekebilir. Tiroid nodülü olanlar nodülleri düzenli aralıklarla takip ettirmelidir.

Tiroid tehlikeli bir hastalık mı?

Tiroidin az veya çok çalışması bazı hastalıkların habercisi olabilir. O yüzden hipotiroid veya hipertiroid teşhisi konulduktan sonra mutlaka tedavi ettirilmesi gerekir.

Tiroid ilerlerse ne olur?

Özellikle hipertiroid (aşırı aktif tiroid) olan kişiler, tedavi görmediği ve hastalık ilerlediği takdirde kalp hastalıkları riski başta olmak üzere vücuttaki kilo kaybı da devam eder, daha ciddi sağlık sorunları da oluşabilir.

Tiroid iyi gelmeyen yiyecekler nelerdir?

Hipertiroid hastalığı olan insanlar iyot ve iyotlu gıdalardan mümkün olduğunda uzak durmalı, çay-kahve tüketmemeli ve sigarayı hayatlarından çıkarmalıdır.

Tiroidin temel görevi nedir?

Tiroidin temel görevi, vücudun tüketilen yiyecekleri enerjiye dönüştürme süreci olan metabolizmanın hızını (metabolik oran) kontrol etmektir. Vücuttaki tüm hücrelerin işlevsel bir şekilde çalışabilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır. Tiroid düzgün çalışmadığında ise başta enerji seviyesi ve metabolizma hızı olmak üzere vücudun birçok bölümü etkilenebilir.

Tiroid hastalıkları yutkunma güçlüğü yapar mı?

Tiroid hastalıklarının yaygın belirtilerinden biri de yutkunma güçlüğüdür. Kişi bir şey yiyip içmediği sırada yutkunduğunda veya yemek sırasında yutkunurken tiroid bezlerinin de etkisiyle yutkunma güçlüğü hissedebilir. Bu güçlük ağrı ile de birleşebilir. Yutkunma güçlüğü ve ağrının uzun süre devam etmesi durumunda doktora danışmak gerekebilir.

Tiroide hangi doktor bakar?

Tiroid bezi ile ilgili şikayetleri olan kişiler Genel Cerrahi, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları, İç Hastalıkları ve Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları bölümü doktorlarından randevu alabilir. Hastalığın teşhisi konusunda randevu alınan doktorlar tarafından farklı bölümlere yönlendirme de yapılabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.