4 aylık bebeğiniz başını tutamıyorsa dikkat

Serebral Palsi, anne karnındaki gelişmekte olan fetüsün veya doğum sonrası ilk aylardaki bebeğin beyninin doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrasında değişik nedenlerle zarar görmesi sonucu ortaya çıkan ve aktivite kısıtlanmasına neden olan hareket bozukluğu hastalığıdır. Beyin gelişimini tamamlamadan önce ortaya çıkan bu hasar, çocuğun baş tutma, oturma, yürüme, el kavraması, etrafı algılama, yutma, konuşma gibi normal nörolojik gelişiminin gecikmesine ya da hiç gerçekleşememesine yol açmaktadır. Çocukluk çağının en sık özürlülük nedeni olan Serebral Palsi, 1000 canlı doğumun 2-4 ünde görülmektedir. Bu hareket bozukluğuna epilepsi, konuşma ve algılama bozukluğu, şaşılık, yutma güçlüğü ve deformiteler eşlik edebilmektedir.

Akraba evliliği ve uzun süren yenidoğan sarılığı risk oluşturur

Serebral palsi riskini artıran doğum öncesi, sırası ve sonrasında oluşan nedenler bulunmaktadır. Doğum öncesi döneme ait en önemli risk faktörü akraba evlilikleri olmaktadır. Bununla birlikte kromozom anomalileri, genetik sendromlar, gebelik sırasında annenin madde kullanımı, radyasyon ve bebeğin beyin gelişim bozukluğu da sebep arasında yer almaktadır.

Doğum sırasındaki nedenler arasında ise 32 haftanın altında gerçekleşen erken doğumlar, düşük doğum ağırlığı, çoğul gebelikler, zor doğum ve doğum travması bulunmaktadır.  Uzun süren yeni doğan sarılığı, menenjit veya ensefalit ve ilk 3 yaş yaşta gelişen travmatik beyin hasarı doğum sonrasında yer alan nedenleri oluşturmaktadır. Gösterilebilen/ispatlanabilen hiçbir neden olmaksızın da Serebral Palsi görülebilir.

Belirtiler, hastalık tipine göre değişkenlik gösteriyor

Serebral Palsi hastalığında beynin etkilenen bölgesi ve zedelenme derecesine göre her çocukta ortaya çıkan klinik tablo değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle Serebral Palsi’nin farklı tipleri bulunmaktadır. En sık görüleni ise “Spastik” tiptir. Spastik Tip Serebral Palsi hastalığı olan çocukların kaslarında “spastisite” denilen bir katılık görülmektedir. Bu tür durumda olan çocukların her iki bacağında ya da vücudunun bir yarısında veya hem kol hem bacaklarda tutulum olmakta ve bu da doğru hareketlerin gelişmesine engel olmaktadır.

Daha az sıklıkta görülen “Diskinetik” adı verilen tip ise sarılık geçiren bebeklerde daha çok oluşurken, istemsiz hareketler hastalığın ana problemini oluşturmaktadır. Bu hasta tiplerinde işitme kusuru da görülebilmektedir.

4 aylık bebeğiniz başını tutamıyorsa dikkat!

Serabral Palsi’nin erken dönemde saptanabilmesi için öncelikle anne babaların çocuklarının motor gelişimini gözlemlemesi gerekmektedir. Motor gelişim basamaklarındaki gerilik ebeveynler için en önemli ipucu olmaktadır. Serebral Palsi’yi düşündüren bulgular arasında;

-Yenidoğmuş bebek ilk aylarda kol ve bacaklarında kendiliğinden ortaya çıkan kıpır kıpır hareketlere sahiptir. Bir kolu ya da bacağının bu hareketlere katılmaması

-4 aylık bebek başını tutamaması, baş parmağını sürekli avuç içinde ve elini sürekli yumruk şeklinde tutması

-8 – 9 aylık bebeklerin desteksiz oturamaması ve dönememesi,

-10 aylık bebeklerin elinden tutup ayağa kaldırıldığında bacaklarının çaprazlaması ve emeklerken bacaklarını çekememesi,

-18 aylık bebeklerin hala yürüyememesi ve konuşamaması,

- Bebeklerde yutamama, salya akması, şaşılık, mental gerilik, epilepsi görülmesi

-Bebekler ilk 1 yaşta her iki elini eşit kullanır. Çocuğun sol elli ya da sağ elli olduğu bir yaşından sonra belli olur. Bir yaşın altındaki bebeğe oyuncağını uzatıldığında hep aynı eliyle alıyorsa, diğer elini hiç kullanmıyorsa, bu bebeğin solak olduğu anlamına gelmez. Bu gibi durumlarda akıllara Serebral Palsi getirilmelidir.

Tanıyı alanında uzman hekim koymalıdır

Ebeveynlerin bulgular arasında yer alan herhangi bir maddeden şüphelenmeleri durumundan mutlaka çocuk nörolojisi bölümüne başvurmaları gerekmektedir. Serebral palsi ilaç tedavisiyle ortadan kalkabilen bir hastalık değildir. Tanı konulduktan sonra aile Serebral Palsi rehabilitasyonu alanında deneyimli FTR Uzman hekimine başvurmalıdır.

Erken tanı ile anormal hareketlerin gelişimi önlenebilir

Serebral Palsi hastalığında erken tanı büyük önem taşımaktadır. Çünkü ilk bir yaşta bebeklerin beyninin uyum yapabilme ve eğitilme özelliği maksimum seviyede olmaktadır. Serebral Palsi rehabilitasyonu alanında deneyimli FTR uzman hekiminin liderliğindeki rehabilitasyon ekibinin (fizyoterapist, ergoterapist, konuşma terapisti gibi)  bebeğe doğru duyu ve hareket girdisiyle ve çevresel uyaranların artırılmasıyla anormal hareketlerin gelişimi önlenebilmektedir. Hatta erken rehabilitasyonla, hasarlı beyin bölgesinin görevini komşu sağlam beyin hücrelerinin üstlenmesiyle, motor gelişimi normal seviyeye yaklaşması sağlanmaktadır.  Buna beynin “plastisite” özelliği denilmektedir.

Tedavi kişiye özel uygulanır

Her çocuğun Serebral Palsi hastalığından etkilenme şekli ve şiddeti birbirinden farklı olduğu için rehabilitasyonu da kişiye özel olarak uygulanmaktadır. Rehabilitasyon programı ile önemli olan çocuklara yemek yeme, oturma, yürümek gibi günlük yaşam aktivitelerinde maksimum bağımsızlık kazandırmak, okula ve sosyal hayata katılımını sağlamaktır.

Hastaların kas katılığı Botox tedavisi ile giderilebiliyor

Serebral Palsi hastalığının rehabilitasyon tedavisinde Bobath, Vojta gibi nörofizyolojik egzersizler, denge çalışmaları, duysal eğitim, güçlendirme ve germe egzersizi, spor ve oyun aktiviteleri, ortezler uygulanmaktadır.  Bununla birlikte yüzde 80 oranında görülen “spastik” tipin tedavisinde, Botox tedavisi uygulanmaktadır. Bu tedavide doğru kasa, doğru dozda botoks enjeksiyonu gerçekleştirilmektedir. Botox enjeksiyonu sadece çocuğun fonksiyonelliğini engelleyen kas grubuna lokal olarak yapılmaktadır. Kas katılığının giderilmesi için Botox enjeksiyonu yerine, ağızdan alınan ilaçların kullanımı durumunda, vücuttaki tüm kaslar aşırı gevşeyeceği için Serebral Palsili çocukların ayakta durması ve yürümesi engellenebilmektedir. Botox tedavisi 2 yaşından itibaren uygun olan hastaların tedavisinde kullanılabilmektedir.

Serebral Palsi’de Botox tedavisinin yararları nelerdir?

• Kas katılığını, ayakta durma ve yürümeyi bozmayacak oranda azaltır
• Duruş ve yürüyüşü düzeltir
• Çocuğun yürüme ortezine uyumunu kolaylaştırır
• Yürüyemeyen çocukların alt bakımını kolaylaştırır
• Cerrahiden önce ameliyatın yararını test etmek için kullanılabilir