2. Hayat Çizginiz

Ameliyatı Beklerken

Eğer sigara içiyorsanız hemen bırakmanız gerekmektedir. Sigara içen bir hasta iseniz doktorunuz ile samimi olarak konuşunuz. Bu durumda ameliyattan önce akciğer fonksiyonlarının dikkatlice değerlendirilmesi gerekecektir. Bu güne kadar konuştuğunuz her doktor, kalp sağlığınız açısından sigaranın ne kadar zararlı olduğu konusunda sizi bilgilendirmiştir. Her sigara içtiğinizde koroner damarlarınızın biraz daha daraldığını ve tıkanma riskinin arttığını, biliyorsunuz. Ayrıca akciğerlerinizde oluşan tahribat da ileride genel olarak sağlığınızı etkilemektedir. Özellikle halen sigara içmekte olan hastaların ameliyat sonrası ciddi akciğer sorunları olmaktadır. Lütfen en kısa zamanda sigarayı bırakarak hiç olmazsa ameliyatınıza kadar olan süre içinde, sigaranın vücudunuzda yaptığı etkilerden kurtulmaya çalışınız. Bu dönem sigarayı bırakmanız için son fırsattır. Eğer aşırı kilolu iseniz, ameliyatınızdan önce mümkün olduğu kadar diyet yaparak kilo vermeniz gerekmektedir. Aşırı kilolu olan hastalarda ameliyat sonrası komplikasyon oluşma riski, normal kilodaki hastalara göre fazladır. Hastahanemizde bulunan diyetisyen kadrosu, ameliyatınıza kadar kilo vermeniz ve yeterli kiloya düşmeniz için yardımcı olmaya hazırdır.

Neden Bir Kalp Ameliyatına İhtiyacım Var?

Size kalp ameliyatı olmanızın tavsiye edilmesinin nedeni, yapılan tetkikleriniz sonucunda kalbinizde saptanan sorunun tedavisinin ilaç veya anjiyoplasti (PTCA) gibi yöntemler ile yapılmasının yeterli veya mümkün olmayacağına karar verilmiş olmasındandır. Bilmeniz gerekir ki kalp ameliyatları bugünün olanakları içinde, en güvenli ve en iyi tedavi yöntemlerinden biridir. Erişkin hastalarda üç çeşit kalp ameliyatı vardır: 1. Koroner arterlerdeki darlık ve tıkanmalar (geçirilmiş enfaktüs) nedeni ile yapılan "koroner bypass (köprü) ameliyatları" 2. Kalp kapaklarındaki darlık veya yetmezlik nedeni ile yapılan "kapak ameliyatları" 3. İleri yaşlarda fark edilen, iki kulakçık veya karıncık arasında saptanan delikler gibi "doğumsal kalp anomalileri".

Koroner Damar Hastalıkları

Koroner arterler, kalp kasına oksijen ve enerji sağlayarak beslenmelerini sağlayan atar damarlardır. Koroner arter-lerin duvarlarının iç yüzünde yağ (kolesterol) ve kalsiyum birikmesi sonucunda darlık yada tıkanmalar meydana gelebilir. Tıkanık ve darlığın yeri (ana damar, ana damardan çıkış yeri vb.) kadar darlığın yüzdesi de hastalığın ciddiyetini ve aciliyetini belirler. Hastaların yakınmaları; egzersiz yaparken veya istirahat halinde göğüse gelen batıcı ve yanıcı ağrılar olabileceği gibi; kesinlikle ameliyat olması gereken bir hastada hiçbir yakınma da olmayabilir (sessiz iskemi). Koroner damarlardaki akut tıkanmalar bir kalp krizine (myokard enfarktüsü) neden olarak, kalp kasının bu damar ile beslendiği bölümünün harap olmasına neden olabilir. Bu nedenle kalp cerrahları, kalp enfarktüsü geçirmeden ameliyat olan hastaları ameliyat etmekten daha mutlu olmaktadırlar. Koroner bypass ameliyatları,gelişmiş ülkelerde çok yaygın olup, erişkin kalp ameliyatlarının yaklaşık olarak % 70-75’ini teşkil etmektedirler.

Kalp Hastalıkları

Kalp kapaklarının biri veya birkaçında saptanan darlık veya yetmezlikler; kapak tamir edilerek (plasti) veya değiştirilerek (replasman) tedavi edilmektedir. Kalp kuvvetli adelelerden meydana gelen güçlü bir pompadır ve vücutta mevcut olan 5-7 litre kanı sürekli olarak tüm vücuda pompalar. Kalp kapakları bu sistem içinde akımın tek yönde olmasını sağlayan oluşumlardır. Kalp odacıkları arasında yer alan dört kapak mevcuttur: aort, mitral, triküspid, pulmoner. Kalp kapaklarında meydana gelen bir darlıktan kanın geçişi zorlaşır, yetmezlikte ise geri kaçan kan kalbin yükünü arttırır. Her iki durumda da kalp adalesi zorlanır ve kalbin odacıkları genişleyerek kalp büyümesi,kalbin normal fonksiyonları bozularak, kalp yetmezliği meydana gelir. Bu kapaklar içinde en çok mitral ve aort kapaklar hastalanır.

Kapak hastalarının yakınmaları: Önceleri egzersizler sırasında ortaya çıkan çabuk yorulma ve nefes darlığıdır. İleri safhalarda istirahat halinde de bu yakınmalar olabilir. Bazı hastalarda sorun olan kapak, doktor tarafından dinlenerek, kalpten gelen üfürümün özelliği ile yetmezlik veya darlık olduğu kolayca anlaşılabilir. Kesin tanı ekokardiografi ve kateter tetkikleri ile konabilir. Bazen ameliyat gerektirecek kadar ciddi kapak rahatsızlıklarının varlığında bile (aort yetmezliği gibi) hastanın hiçbir şikayeti olmayabilir. Çoğunlukla dört kapaktan sadece birisinde rahatsızlık vardır. Bazı hastalarda ise 2 hatta 3 kapak sorunu bir arada bulunabilir. Kapak ve koroner sorunu beraber bulunan hastalarda, her iki ameliyatın aynı anda yapılması gerekmektedir.

Doğumsal Kalp Hastalıkları

Bugün mevcut modern kardiyoloji sayesinde doğumsal kalp hastalıkları doğumdan önce (anne karnında) veya çocukluk yaşlarında teşhis edilerek ameliyatları yapılmaktadır. Bu nedenle erişkin yaşta doğumsal hastalıklar oldukça nadirdir.

Cerrah Ne Yapar?

Kalbe ulaşmanın en klasik yolu, göğüs kemiğinin (sternum) ortadan açıldığı yöntemdir. Bazı özel yöntemlerde bu kesilerin boyu ve yeri değişmektedir. Bazı kapak ve koroner bypass ameliyatları 5-6 cm kesi ile (pencere) yapılabilmektedir. Kalp ameliyatında birinci aşama, ameliyat sırasında kalp ve akciğer arasındaki kan akışını bir pompaya (kalp-akciğer makinesi) bağlayarak kalbi durdurmakdır. Koroner bypass ameliyatlarının bir kısmı çalışan kalpte yapılabilmektedir.

Koroner BYPASS Ameliyatları

Bypass ameliyatlarında temel prensip, tıkanmış ve daralmış olan koroner damarın önüne bacak (safen), kol (radial arter), mide (gastroepiploik arter) veya göğüsten (mamarya interna) alınan bir damar ile atlama-köprü yapmaktır. Göğüsten alınan damarlarda kanın gelişi, kola giden damardan, mideden alınan damarda ise mide damarından olmaktadır. Diğer serbest damarların üst uçları ise aort damarına dikilir. Böylece yeni bir damar ile (bypass grefti), darlık veya tıkanıklığın olduğu bölgedeki kalp kasına enerji ve oksijen taşıyan kanın akışı sağlanmış olur. Ameliyat sırasında yapılan bypass damar sayısı 1 ila 6 arasında değişmektedir. Genelde 2-4 damara bypass yapılmaktadır. Cerrahın ameliyat sırasında kullandığı damarlar, hastanın kendi vücudunda bulunan, alındığı zaman yerinde eksiklik bırakmayan damarlardır. Biz bu ameliyatlarda öncelik sırasıyla, göğüsten alınan mamarya interna damarını daha sonra koldan alınan radial arter ve en son olarak bacaktan alınan safen veni tercih etmekteyiz. Koroner bypass ameliyatları, koroner arter hastalarında ağrıların geçmesini sağladığı gibi kesin olarak yaşam süresini uzatan, son derece düşük bir risk ile yapılabilen ameliyatlardır.

Kapak Ameliyatları

Kapak ameliyatlarında cerrah; hastalıklı kapağa ulaşmak için kalbin içini açacağı için, hastayı mutlaka kalp ciğer pompasına bağlayarak kalbi durdurmak zorundadır. Bu ameliyatlarda cerrah hastalıklı kapağı, yapay bir kapak ile değiştirebileceği gibi mitral ve triküspid kapaklarda öncelikle tamir (plasti) yapmayı arzu eder. Kapak ameliyatında temel prensip, normal fizyolojide mevcut olan tek yönlü akımı sağlamaktır. Bu amaçla metal ve doku kapaklar kullanılmaktadır. Metal kapak taşıyan hastaların, pıhtılaşmayı önleyen, COUMADİN isimli ilacı ömür boyu kullanmaları gerekmektedir. Doku kapak taşıyan hastaların ise sadece 3 ay COUMADİN kullanılması yeterli olmaktadır. Metal kapaklar çok uzun süre dayanmasına rağmen doku kapaklar 10-15 yıl arasında bozularak değiştirilmesi gerekebilir. Hangi cins kapak kullanılması konusunda cerrahınız seçim yaparken yaşınızı, kadın hastalarda doğum yapma isteğini (coumadin kullanan hastaların gebe kalmasına izin verilmez) göz önüne alarak karar verecektir. Bu konuda cerrahınıza isteklerinizi belirtmekten çekinmeyiniz.

Ameliyat Hazırlıkları

Bütün tetkikleriniz tamamlanıp size ameliyat olmanız tavsiye edildikten sonra, ameliyat hazırlıklarınıza başlanacaktır. Ameliyat koordinatörü, isminizi ameliyat listesine, durumunuzun aciliyetini göz önünde bulundurarak yazacaktır. Çoğu hastanın kalp ameliyatı için acil yatışına gerek duyulmamaktadır. Bununla birlikte ameliyat sıranızı beklerken durumunuzda meydana gelen değişiklikleri (göğsümüze gelen ağrı veya nefes darlığınızda artma gibi) kardiyolog doktorunuza, cerrahınıza veya koordinatöre hiç tereddüt etmeden haber veriniz. Size verilen ameliyat randevusu araya giren acil hastalar ve yoğun bakımdaki yatak durumuna göre birkaç gün ertelenebilir, üzülmeyiniz. Kordinatörün hazırlandığı program içinde hastaneye yatış tarihiniz ve yatmadan önce yapılması gereken tetkikler hakkında genel bilgiler içeren bir kağıt alacaksınız. Özel durumlar dışında, planlanan ameliyat tarihinden bir gün önce hastaneye yatacaksınız. Yatıştan önceki günlerde ve yattıktan hemen sonra, kardiyoloji ve cerrahi ekip içinden birçok doktor tetkiklerinizi inceleyerek eksiklerinizi tamamlayacaktır. Bazı özel durumlarda nöroloji, böbrek, diyabet ve akciğer hastalıkları gibi bazı özel konsültasyonlar gerekebilir. Diş etlerinizde enfeksiyon ve çürük dişlerin bulunması, ameliyat sonrasında genel bir enfeksiyona neden olabilmesi açısından çok önemlidir. Kapak ameliyatlarından önce mutlaka, koroner bypass ameliyatlarında ise, eğer cerrahi ekip gerek görürse, bir diş hekiminin sizi muayene etmesi gerekmektedir. Hastaneye yatışınızdan bir gün önce veya yatış gününde servis doktoru sizi muayene ederek, genel durumunuzun planlanan ameliyat için hazır olup olmadığını kontrol edecektir.

Eve Dönmeye Hazırlanırken

Yaralarınız: Ameliyat sonrasında bacak ve göğüs yaranızdan az miktarda sarı veya kanlı sızıntı olması gayet doğaldır. Doktorunuz ve servis hemşireniz tarafından muntazam olarak yapılan pansumanlar ile bu durum düzelecektir. Çok nadir olarak pansumanlara evinizde devam etmeniz gerekebilir. Bu durumda gerek doktorunuz, gerek servis hemşireniz size gerekli bilgileri verecektir. Normalde ameliyattan 3 gün sonra yaralarınız açık kalabilir.

Dikişlerinizin alınması: Yaralarınız genellikle vücut tarafından emilebilen, gizli dikiş tekniği ile mümkün olduğu kadar estetik olarak dikilmektedir. Bu durumda dikişlerin alınmasına gerek yoktur. Sadece vücut tarafından emilmeyen (diren dikişi vb.) dikişler kullanıldığında, bu dikişler ameliyatın 8. veya 9. günü alınmaktadır. Buna ilave olarak varsa pace teli taburcu olmadan önce alınacaktır.

Son kontrol: Servis doktorunuz eve dönmek üzere hastaneyi terk etmeden önce birtakım tetkiklerinizin yenilenmesini isteyebilir. Bu sonuçlara göre taburcu olmanız birkaç gün ertelenebilir. Bu sizi endişeye sevketmesin. Amaç sizi evinize sorunsuz olarak göndermektir.

Reçete ve İlaçlar Servis hemşireniz size, eve döndüğünüzde almaya devam etmeniz gereken ilaçlarınızı verecektir. Servis doktorunuz ayrıca bir reçete ve almanız gereken ilaçların kullanım şeklini içeren bir tarif verecektir. Devamlı kullanmanız istenen ilaçlarınızdan mutlaka yedek temin ediniz. Hiçbir ilacınızı doktorunuzun bilgisi dışında kesmeyiniz. Devamlı içmeniz gereken ilaçlarınızdan mutlaka yedek temin ediniz.

Yeniden Evde Olmak Başarılı bir ameliyatın ve iyileşme döneminin ardından yeniden evde olmak çok hoş bir duygu olacaktır. Bununla beraber titizlikle bakıldığınız hastaneden ayrılıp eve geldiğinizde bazı tasa ve kaygılar gelişebilir. Sizin ve ailenizin bu durum için üzülmesi gereksizdir. Kalp ameliyatınızın verdiği heyecan ve stres böyle bir tepki vermenize neden olabilmektedir. Günler geçtikçe kendi gelişiminizi daha iyi değerlendirecek, aktivitelerinizi ve sorumluluklarınızı yavaş yavaş arttırabileceksiniz. Birçok hasta ameliyattan sonra tam anlamıyla iyileşmelerinin 3 ila 6 hafta içinde gerçekleştiğini söylüyorlar. Yapılan kalp ameliyatının özelliğinin de iyileşme döneminde bir farklılık nedeni olması doğaldır. Ayrıca ileri yaştaki hastalar, genç hastalara göre daha uzun bir nekahet dönemine gereksinim duyarlar. Eve dönmenin verdiği kaçınılmaz heyecan 2-3 gün içinde mutlaka geçecektir. Kendinize yeterli dinlenme süresi ayırarak, ev içinde fizyoterapistinizin önerdiği şekilde egzersizlerinizi yapmaya gayret ediniz. Otururken ayaklarınızı bir tabure üzerine uzatınız. Göğüs yastığınızı bir müddet daha taşıyınız. Hastahaneden taburcu olduktan sonra almanız gereken ilaçlarınızın düzenli olarak kullanılması gerektiğini unutmayın. Size verilen varis çoraplarını bir ay müddetle sabah giyip akşam yatarken çıkarınız. Eve döndükten 2-3 gün sonra iyi bir dinlenmenin ardından aktivitelerinizi arttırmaya başlayabilirsiniz. Devamlı egzersizler ve düzenli yürüyüşler yapmanız gerektiğini unutmayınız. Uygun havalarda, bir arkadaşınızla birlikte evden dışarı çıkıp, sabah-akşam 15 dakika olmak üzere yürüyüşlere başlayınız. Açık havaya çıkarak derin nefes alıp verme egzersizleri, iyileşmeniz ve moraliniz açısından yardımcı olacaktır. Yürüyüşlerinizi ve egzersizlerinizi arttırmaya başladığınızda göğüs, boyun, omuz veya sırt bölgelerinizde bir rahatsızlık hissederseniz endişe etmeyiniz. Bu iyileşme sürecinin kaçınılmaz bir parçası olup, göğüs kaslarınız ve kemiklerinizin iyileşmesiyle birlikte gittikçe azalacaktır. Ayrıca yürüyüşlerinize başladığınız ilk günlerde çabuk yorulduğunuzu fark edeceksiniz, fakat her geçen gün kondisyonunuzun biraz daha arttığını göreceksiniz.
Ameliyat Sonrası İçin Merak Ettikleriniz
 

Kaynak: http://www.bingursonmez.com