Vulvar Egzama (Rahim Egzaması) Nedir? Belirtileri Ve Tedavisi Nasıldır?

Halk arasında “Rahim egzaması” olarak anılan vulvar egzama, vulva denilen vajinanın etrafı ve dış kısmında görülen kaşıntı, ağrı ve kızarıklığa yol açan bir cilt rahatsızlığıdır. Farklı tipleri bulunan vulvar egzamanın sebepleri, aşırı aktif bir bağışıklık sisteminden kokulu sabun kullanımına kadar birçok farklı tetikleyici olabilir. Nedene bağlı olarak tedavisi şekillenen vulvar egzamanın semptomları yaşam tarzı değişikliklerinin yapılması ile de hafifleyebilir. Memorial Ankara Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Kudret Erkenekli, vulvar egzama ile ilgili bilgi verdi.

Vulvar egzama (rahim egzaması) nedir?

Atopik dermatit olarak da adlandırılan egzama, ciltte kaşıntılı ve kırmızı lekelere neden olan yaygın bir cilt problemidir. Vücudun birçok bölgesinde görülebilen egzama, vajinanın dış kısmında da görülebilir. Buna vulvar egzama, halk dilinde ise rahim egzaması denilmektedir. Bu durumda vajinanın etrafındaki yumuşak deri kıvrımları ağrılı, kırmızı ve kaşıntılı hale gelir; ince çatlaklar, kırmızı lekeler, vajinal akıntı ve kabuk oluşumuna neden olur. Vulvar egzama, vulvanın derisini ve çevresini etkiler. Vulvar egzama sadece vulva ile sınırlı olmamakta, aynı zamanda anal açıklığın çevresinde ve kalçaların arasında görülebilmektedir.

Vulvar egzama tipleri nelerdir?

Vulvada ortaya çıkan farklı türde egzama tipleri vardır. Bunlar; atopik egzama, seboreik dermatit, alerjik kontakt dermatit ve tahriş edici kontakt dermatit dahil olmak üzere genital bölgeyi etkileyebilecek farklı egzama türleridir. Vulvar egzama durumu cildin ağrılı, kaşıntılı ve kırmızı olmasına neden olur. Birçok neden vulvada böyle sonuçlara sebep olduğu için uzman bir hekimin mutlaka mantar enfeksiyonu veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyon gibi olasılıkları dışlaması için muayene önem taşır.

Vulvar egzamanın belirtileri nelerdir?

Vulvada görülen egzama belirtileri diğer egzama belirtileri ile benzerlik göstermektedir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

- Vajinal ve vulvar bölge çevresinde iltihaplı, rengi bozulmuş cilt

-Vajinal ve vulvar bölge çevresinde kuru, pullu veya kabarmış cilt

-Vajinal ve vulvar bölge çevresinde kaşıntı

-Etkilenen cildin sızması veya kabuklanması

-Etkilenen cildin şişmesi

- Tampon, spekulum kullanırken veya seks sırasında ağrı

- Eğer egzama bir tahrişten kaynaklanıyorsa vajina veya vulvada yanma da meydana gelebilir

- Anüs çevresi ve kalçalar dahil olmak üzere vücudunun diğer bölgelerinde de bu semptomlar görülebilir.

-Semptomlar hafif ila şiddetli arasında değişebilir. Sebep atopik dermatit ise kişi, semptomların kötüleştiği ve remisyon dönemleriyle değişen alevlenmeler yaşayabilir. Ayrıca kaşıma, etkilenen cildin kanamasına ve enfekte olmasına neden olabilir.

Vulvar egzamanın nedenleri nelerdir?

“Vajinada egzama neden olur?”, “Rahimde egzama neden olur” sık sorulan sorular arasında yer almaktadır. Halk arasında rahim egzaması olarak bilinen vulva egzaması veya atopik vulvar dermatit, aşırı aktif bir bağışıklık sisteminden kaynaklanır. Bu aktiflikte genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülür. Bazı tahriş edici maddeler veya alerjenler egzama semptomlarını tetikleyebilmekte, bu tetikleyiciler de kişiden kişiye göre değişebilmektedir.

Vulva egzamasının tetikleyici etkenler şu şekilde sıralanabilir:

• Sabun, banyo köpükleri, kokulu deterjanlar ve yumuşatıcılar
• Yetişkin ve bebek mendilleri
• Naylon, sentetik, yün iç çamaşırları
• Vajinal salgılar, akıntılar ve ter
• Spermisitler veya kayganlaştırıcılar
• Kokular
• Lateks
• Sıcak veya soğuk hava sıcaklıkları
• Kokulu kişisel bakım ürünleri
• Nikel dahil bazı metaller
• Sürtünme
• Stres

Vulvar egzamanın tanısı nasıl konulur?

Vulvar egzamanın tanısı en basit şekilde fiziki muayene yolu ile konulmaktadır. Uzman hekim muayene sırasında vajina etrafındaki deriyi kontrol eder. Çatlama, kalınlaşma, kızarıklık veya pullanma gibi cilt değişiklikleri muayenede aranır. Bununla birlikte mantar, yaşa veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyon ihtimallerini dışlamak için vajinal akıntıdan örnek alınarak teste gönderilir. Bu arada uzman hekim hastadan hastalık öyküsünü, alerji geçmişini ve kullandığı ürünleri ve alışkanlıklarını öğrenir. Gereken durumlarda egzama olan bölgede etkilenen deriden küçük bir örnek alınarak biyopsiye gönderilebilir. Bu testler semptomların egzamadan mı yoksa başka bir durumdan mı kaynaklandığı belirlemeye yardımcı olabilmektedir.

Vulvar egzamanın tedavisi nasıl uygulanır?

Vulvar egzamanın yani rahim egzaması tedavisi nedene bağlı olarak belirlenmektedir. Bir kişinin semptomlarının şiddeti ve egzamanın etkilediği vücut bölgesinin alanı tedavi planını şekillendirmekte,  insanların birden fazla tedaviyi denemeleri gerekebilmektedir.

Kontakt dermatit veya alerjik reaksiyon durumunda, tahriş edici maddelerden kaçınmak için kişinin sabun ve deterjan gibi kullandığı ürünleri değiştirmesi gerekir. Eğer egzamadan bir enfeksiyon sorumluysa, uzman hekim antibiyotik veya topikal kremler kullanılmasını isteyebilir. Atopik dermatit için ise birçok tedavi bulunmaktadır. Hekimler semptomları yönetmek ve komplikasyonları önlemek için nemlendirici kremler, steroid kremler gibi topikal tedaviler, antihistaminikler, oral veya enjekte edilebilir ilaç tedavilerini uygulayabilmektedir.

VULVAR EGZAMA (RAHİM EGZAMASI) İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

Vulva egzamasının risk faktörleri nelerdir?

Şu durumlar vulvar egzama riskini artırmaktadır:

-Duygusal stres

-Fiziksel tahriş ediciler

-Çok fazla sabun, özellikle parfümlü sabun kullanımı

-Ailede egzama, saman nezlesi, astım veya gıda alerjisi öyküsü bulunması 

-Naylon, sentetik iç çamaşırı giymek

-Dar pantolon giymek

-Vücudun diğer bölgelerinde egzama çıkması

Vulvar egzama semptomları nasıl azaltılabilir?

Tedavinin yanı sıra yaşam tarzı değişiklikleri de vulva egzaması semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir:

Cilt bakımı:  Uygun cilt bakımının yapılması vulva egzaması için önem taşır. Egzama olan alanı temiz ve tahriş edici maddelerden uzak tutmak etkileşimi azaltır. Ilık su ile her gün banyo yapmak veya duş almak, hafif-kokusuz cilt bakım ürünleri kullanmak, banyodan sonra nemlendirici sürmek egzamanın etkilerinin azalmasını sağlar.

Tetikleyicilerden kaçınmak: Egzamanın oluşmasına neden olan tetikleyici faktörlerden uzak durmak semptomların azalmasına katkı verir.

-Vajina ve anüs çevresindeki cildi sadece yumuşak ve kokusuz temizleyiciler ile yıkamak,

-Sabun, ıslak mendil, vajinal duş, vajinal deodorant gibi kokulu ürünlerden uzak durmak,

-Ağdadan kaçınmak

-Günlük pedler ve regl döneminde kullanılan pedler sık sık değiştirmek

-Pamuk, ipek veya bambudan yapılmış iç çamaşırlarını tercih etmek

-Dar pantolon, tayt veya tanga gibi kıyafetleri giymemek

-Kokusuz çamaşır deterjanı kullanmak ve yumuşatıcı kullanmamak

-Nikel içerikli piercingleri kullanmamak

-Stresi en aza indirecek adımlar atmak egzama semptomlarının hafifletilmesine destek olur.

Cinsel yaşama dikkat etmek: Lateks malzemeden oluşan prezervatif, diyafram ve servikal kapaklar bazı insanlarda alerjik semptomlara yol açabilir. Bu sebeple alerjisi olanlar farklı malzemeden yapılmış alerjik olmayan ürünler kullanmalıdır. Ayrıca bazı sperm öldürücü olan spermisitler cildi tahriş edebilir. Eğer bu ürünler semptomları tetikliyorsa, farklı içerikli ürünler kullanılmaya dikkat edilmelidir. Bununla birlikte seks sırasında kullanılacak olan su veya silikon bazlı kayganlaştırıcıların kullanımı, sürtünmeyi ve rahatsızlığı azaltmaya destek olur. Bazı kişilerde meni ile temas etmek de vulvar egzamayı artırabilir. Bu durumun önüne geçmek için prezervatif kullanılabilir.

Psikolojik destek: Vulvar egzama kişilerin ruh halini ve zihinsel sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Kişiler bu hastalık ile ilgili strese girip, endişe ve utanma duyguları yaşayabilir. Bu durumun aşılması ve stresten kurtulmak için psikolojik destek fayda sağlayabilir.

Vulvar egzamayı önlemek için neler yapılabilir?

Her zaman önlenemeyen vulvar egzama, kolay bir şekilde tedavi edilebilir. Antihistaminikler ve kortizon kremler kaşıntı ve kızarıklığın giderilmesine ve cildin temizlenmesine yardımcı olur. Stres bazen egzamayı tetikleyebilir veya daha da kötüleştirebilir. Bu nedenle stresi düzenli egzersiz yapmak, yeterince uyumak veya rahatlamak için zaman ayırmak gibi sağlıklı yollarla yönetmek gerekir. Ayrıca cilt bakımı ve banyo rutininde değişiklikler yapmak da semptomların hafifletilmesinde rol oynar.

Vulvar egzama ne kadar yaygındır?

Vulvar egzama çok yaygın bir cilt hastalığıdır. Tetikleyici faktörleri çok fazla olduğu için kadınlar hayatlarının bir noktasında bununla karşılaşabilirler.

Vulvar egzamanın iyileşmesi ne kadar sürer?

Vulvar egzamanın iyileşme süreci, altta yatan sebebe bağlı olarak değişmektedir. Kıyafetlerden kaynaklanan tahriş sebebiyle oluşan egzama semptomları tahriş edici maddeyi çıkardıktan sonra ilk 2 hafta içinde ortadan kalkar.

Vulvar egzama kendi kendine geçer mi?

Vulvar egzama, nedene bağlı olarak ilaç tedavisi uygulanmadan geçebilir. Alerjik reaksiyon veya hassasiyetten kaynaklanan egzamalar, etken faktörler ekarte edildikten sonra kendiliğinden kaybolur. Ancak bir enfeksiyon veya cilt rahatsızlığı egzamanın sebebini oluşturuyorsa, mutlaka ilaç kullanımı gerekir.