Ureaplasma nedir? Belirtileri ve tedavisi

Mikroskopla bile görülemeyecek kadar küçük olan ureaplasma, genellikle ürogenital (idrar ve üreme) yollarında yaşayan bakterilerdir. Ureaplasma, vücutta herhangi bir rahatsızlığa neden olmadığı sürece bir tedavi gerekmez. Ancak bazı durumlarda bu bakteriler olması gerekenden daha hızlı çoğalarak çeşitli hastalıklara neden olabilir. Genellikle cinsel yolla bulaşan ureaplasma, cinsel olarak aktif kadın ve erkek yetişkinler arasında yaygındır. Çocuklar ve cinsel olarak henüz aktif olmayan yetişkinler arasında nadir görülüyor. Zayıflamış bağışıklık sistemi olan HIV pozitif veya organ nakli olmuş kişiler yüksek ureaplasma enfeksiyonu riskine sahiptir. Vücuda vajina veya üretra yoluyla giren ureaplasma bakterileri tek hücreli ve hücre duvarı olmayan mikroorganizmalar olduğu için tedavisinde kullanılan penisilin ve antibiyotiklerin birçoğuna karşı direnç gösterebiliyor. Bu nedenle ureaplasma tedavisine başlanmadan önce kullanılacak antibiyotiğin yapılacak kültür testleri sonucunca belirlenmesi gerekiyor. Kültürle birlikte yapılan antibiyogram testinde mikroorganizmanın hangi antibiyotiğe duyarlı hangisine dirençli olduğu araştırılabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Fatih Yanaral, ureaplasma bakterisi kaynaklı sağlık problemleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Ureaplasma nedir?

Ureaplasma, genellikle vücutta yaşayan bakterilerin bir parçasıdır ve çoğunlukla herhangi bir sorun oluşturmaz ve tedavi gerektirmez. Ancak bazı durumlarda ureaplasma bakterisi olması gerekenden daha hızlı çoğalarak çeşitli hastalıklara neden olabilir. Ureaplasma, cinsel yolla bulaşabilen hem kadın hem de erkeklerde genital enfeksiyonlara sebep olabilen mikroorganizmalardır.

Ureaplasma, mikoplazma olarak bilinen bir bakteri sınıfının üyesidir. Tek hücreli ve hücre duvarı olmayan mikroorganizmalardır. Bu özellikleri onlara penisilin ve antibiyotiklerin birçoğuna karşı direnç göstermelerini sağlar. İnsanlarda 14 farklı ureaplasma türü tanımlanmıştır. En yaygın 2 türü Ureaplasma urealyticum ve Ureaplasma parvumdur. Bunlar genetik testler ve diğer laboratuvar özellikleri ile birbirlerinden ayırt edilebilir. Ureaplasma urealyticumun cinsel yolla bulaşma olasılığı ve şikayet oluşturma olasılığı daha yüksektir. Bilinen en küçük mikroorganizmalar oldukları için standart kültür ortamlarında değil ancak daha karmaşık yapıdaki kültür ortamlarında üretilebilirler.

Ureaplasma nasıl bulaşır?

Ureaplasma, birçok sağlıklı erkek ve kadının ağız ve genital organlarında bulunur. Zararsız bakteriler olduğu için herhangi bir belirtiye neden olmaz, tedavi gerektirmez. Bakteriyi taşıyan kişiler arasında doğrudan temas ile bulaşma olabilir. Bununla birlikte en önemli bulaş yolu korunmasız cinsel ilişki sırasında direkt temas iledir. Bir diğer nadir bulaşma yolu ise hamilelik ve doğum sırasında anneden bebeğe geçiştir.

Ureaplasma enfeksiyonunun belirtileri nelerdir?

Ureaplasma enfeksiyonları nadiren bulgu verir. Çoğu zaman herhangi bir yakınmaya neden olmaz ve sadece alınan kültürlerde belirlenebilir. Ureaplasmanın belirtileri şunlardır;

• Her iki cinsiyette de idrar yolu (üretra) enfeksiyonları
• İdrar yaparken yanma ve akıntı 
• Penis ucunda ıslaklık
• Kötü kokulu akıntı
• Kasık ağrıları
• Böbrek ve sırt ağrısı
• Genital bölgede kaşıntı ve yanma
• Testislerde ağrı ve hassasiyet
• Ağrılı cinsel ilişki görülebilir.

Ayrıca ureaplasma enfeksiyonu erkeklerde üretrit ve bazen epididimit dahil olmak üzere üreme sistemi enfeksiyonlarına da neden olabilir. Kadınlarda, bakteriyel vajinoz, servisit, pelvik inflamatuar hastalık ve kısırlık gibi durumlara da yol açabilir.

Ureaplasma enfeksiyonu nasıl teşhis edilir?

Ureaplasma enfeksiyonlarının tanısı alınan sürüntü veya biyopsi incelemesi ile konulur. Test için örnek üretra, vajina, uterus veya idrar örneğinden alınabilir. Ureaplasmanın küçük boyutu nedeniyle mikroskop altında görülmesi neredeyse imkansızdır. Ureaplasmayı tanımlamak, özel laboratuvar testleri ve ekipmanı gerektirir.

Ureaplasma enfeksiyonunun tedavisi nedir?

Herhangi bir semptomu olmayan kişilerde tedavi her zaman gerekli olmayabilir. Bu durum özellikle ureaplasma bakterilerinin vücutta zararsız bir şekilde var olduğu zamanlarda geçerlidir. Tedavi başlanacak ise tercih edilecek antibiyotiğe kültür sonucuna göre karar vermek en uygunudur. Kültürle birlikte yapılan antibiyogram testinde mikroorganizmanın hangi antibiyotiğe duyarlı hangisine dirençli olduğu araştırılır. Ureaplasma enfeksiyonlarının tedavileri antibiotiklerle yapılmaktadır. Tedaviye cevap alınamadığı durumlarda farklı ilaçlarla tedaviye destek verilebilir. Antibiyotik tedavisi sonrasında devam eden dirençli enfeksiyonlarda eş (cinsel partner) tedavisi ve ikinci bir kür uygulaması gerekebilir.

Ureaplasma ile ilgili sık sorulan sorular

Ureaplasma enfeksiyonu kimlerde sık görülür?

İlişki sırasında genital bölgelerde açık yaraların olması, ureaplasma enfeksiyonunun enfekte olma ihtimalini yükseltmektedir. Özellikle immün (bağışıklık) sistemi zayıf olan kadın ve erkekler ile yenidoğanlarda ortaya çıkan hastalıkların etkileri daha fazladır. Ureaplasma cinsel yolla bulaşan bir hastalık olduğundan özellikle çok eşli cinsel yaşamı olan ve korunmasız ilişkiye girenlerde enfeksiyon riski fazladır. Prezervatif kullanımı enfeksiyon riskini azaltsa da, tam koruma sağlayamadığı akılda tutulmalıdır.

Ne zaman ureaplasma enfeksiyonu testi yaptırılmalı?

Belirti yoksa şüpheli cinsel temastan 14 gün sonra bu testin yaptırılması önerilir. Şikayet varsa erken tanı ve tedavi amacıyla doktorunuz ile vakit kaybetmeden görüşmelisiniz.

Ureaplasma tedavi sonrası tekrar test yaptırmam gerekiyor mu?

Antibiyotik tedavisine başladıktan 4-5 hafta sonra bir kontrol testi yapılabilir, ancak rutin olarak önerilmez. Kontrol testi sırasında pozitif ureaplasma sonucu, özellikle herhangi bir semptom yoksa endişe konusu olmamalıdır. Böyle bir durum, kişideki ureaplasma enfeksiyonunun bir hastalığın nedeninden çok normal florada olduğunu düşündürür.

Ureaplasma tedavisi sonrası tekrar cinsel ilişki için ne kadar beklemem gerekiyor?

İdeal olarak antibiyotik tedavisi süresince, en az 7 gün, herhangi bir cinsel temastan kaçınmalısınız.

Ureaplasma enfeksiyonu hayati risklere neden olabilir mi?

Her iki cinsiyette de en sık üretrite sebebiyet verebilir. Böbrek iltihaplarına, eklem iltihaplarına, pelvik kaslarda iltihaplara neden olabilir. Kadınlarda genital ve pelvik enfeksiyonlar oluşturabilir. Düşük ve tekrarlayan gebelik kayıpları, erkekte sperm bozuklukları ve kısırlık, erken doğum, su kesesinin erken patlaması gözlenebilir.

Ureaplasma enfeksiyonu bakımından kadınlar mı erkekler mi daha fazla risk altında?

Kadınların ureaplasma kaynaklı hastalık riski, erkeklerden daha yüksektir. Yapılan çalışmalarda herhangi bir yakınması olmayan cinsel yönden aktif kadınların %40-80’inde Ureaplasma saptandığı bildirilmiştir. Erkeklerde enfeksiyon ve kolonizasyonun görülme sıklığı daha düşüktür, enfeksiyon riski yaklaşık %10-20 oranındadır.

Ureaplasma enfeksiyonu kısırlık yapar mı?

Ureaplasmanın kısırlığa neden olup olmadığı konusu tartışmalıdır. Ureaplasma enfeksiyonları kadınlarda nadiren kısırlık (infertilite) problemlerine neden olabilir. Bu durum daha çok diğer mikroorganizmaların da tabloya eşlik ettiği şiddetli enfeksiyon durumlarda izlenmektedir. Öte yandan erkeklerde sperm sayı ve hareketini bozarak çocuk sahibi olmayı güçleştirebilir.