Tavşan ateşi olarak da tabir edilen tularemi, kemirgenler ve tavşanlar gibi küçük memelilerde ve eklem bacaklılarda bulunan francisella tularensis bakterisinin neden olduğu ve insanlara bulaşabilen ateşli zoonotik bir hastalıktır. Hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalık olan tularemi, cilde, akciğerlere, gözlere ve lenf düğümlerine saldırabilen nadir bir hastalık olarak da bilinir. Tularemi hastalığının yaygın görülen belirtileri ateş, döküntü, lenf düğümlerinde şişme, boğaz ağrısı, öksürük ve gözlerde sulanmadır. Tularemi’ye yakalana kişiler mümkün olan en kısa sürede antibiyotiklerle tedavi edilmelidir.
Tularemi Nedir?
Tularemi (tavşan ateşi), küçük, çubuk şeklinde, hareketsiz bakteri Francisella tularensis'in neden olduğu, hayvanlardan insanlara geçen nadir fakat bulaşıcı bir ateşli zoonotik hastalıktır. Lenf düğümlerinin ağrılı bir şekilde şişmesine neden olarak bakterilerin enfekte ettiği yere göre akciğerler, cilt, gözler, boğaz ve bağırsaklarda daha sık görülen tularemi bu bölgelerde birtakım semptomlar ortaya çıkarır.
İnsanlara, francisella tularensis enfeksiyonlarına sahip tavşanlar, geyik sinekleri ve kenelerden geçen tularemi, ayrıca enfekte olan kemirgen hayvanlardan da bulaşabilir. Bunun yanı sıra bakterilerle kontamine olmuş yiyecek ve sulardan da tularemi hastalığı bulaşabilir. İşi, yaşam tarzı veya hobileri gereği enfekte olmuş hayvan ve böceklerle yakın temasta olan kişilerde daha yaygın olarak görülen tularemi ayrıca bağışıklık sistemi zayıf kişileri de yakalar. Şiddetli tularemi vakalarında beyin ve kalp de dahil olmak üzere herhangi bir organda iltihap da meydana gelebilir.
Tularemi’nin yaygın görülen klinik belirtileri arasında ateş, lenf bezlerinde şişlik, boğaz ağrısı, öksürük, döküntüler, gözlerde sulanma ve nefes darlığı yer alır. Tularemi hastalığının etkilendiği bölgeye göre bu belirtilerin sayısı artabilir.
Meydana gelen belirtiler, hastalığın şiddeti ve etkilediği bölgeden bağımsız olarak tularemi hastalığına yakalanan kişiler vakit kaybetmeden antibiyotik yoluyla tedavi edilmelidir.
Tularemi Neden Olur?
Tularemi, francisella tularensis bakterisinin enfekte hayvanlardan insanları geçmesi sonucunda meydana gelen ateşli bir hastalıktır. Vakaların çoğunluğu kırsal alanlarda meydana gelir ve keneler ve sineklerin ısırması veya enfekte kemirgenler ve yabani tavşanlarla edilen temastan kaynaklanır.
Hayvanlardan geçen francisella tularensis bakterisi vücudun belirli bölgelerinde birtakım belirti ve komplikasyonlar geliştirir. Belirtilerin yok edilmesi ve enfeksiyonun iyileştirilmesi için kişiye antibiyotik tedavisi uygulanır.
Tularemi Çeşitleri Nelerdir?
Tularemi’nin enfekte olma durumu ve belirtilerin hangi bölgede meydana gelmesine bağlı olarak kendi içinde ayrıldığı bazı türleri bulunur.
Tularemi türleri şu şekildedir:
Ülseroglandüler tularemi: Tularemi’nin en sık görülen çeşididir ve cilt ve lenf bezlerini etkiler.
Glandüler tularemi: Yalnızca lenf bezlerini etkiler.
Oküloglandüler tularemi: Gözde meydana gelen oküloglandüler tularemi, gözü etkiler ve kontamine su veya vücut sıvılarının bulaşması sonucu oluşur.
Orofaringeal tularemi: Kontamine besinler ve kirlenmiş su içmekten veya ellerinizi yıkamadan ağzınıza götürmenin sonucunda meydana gelir. Boğaz ağrısına ve bazen de sindirim (gastrointestinal) semptomlarına neden olabilir.
Pnömonik tularemi: Pnömonik tularemi, tulareminin en ciddi versiyonudur. Zatürreye benzer semptomlar gösterir ve mutlak tedavi gerektirir.
Tifo tularemi: Tifo tularemisi yüksek ateş meydana getirir ve vücudunuzun birçok bölümünü etkiler.
Tularemi Belirtileri Nelerdir?
Tularemi, vücudu etkilediği bölgelere göre farklı farklı belirtiler gösterir. Sık görülen ve kişiyi en çok etkileyen tularemi belirtileri ateş, döküntü ve lenf bezlerinde şişmedir. Bunların dışında gözlerde iltihaplanma, boğaz ağrısı, öksürük, ishal, kusma, karın ağrısı ve nefes darlığı da tularemi belirtileri arasında sayılır.
Tularemi hastalığı şu belirtilerle ortaya çıkar:
- Ateş
- Lenf bezlerinde şişme
- Gözlerde iltihaplanma
- Boğaz ağrısı
- Öksürük
- İshal
- Mide bulantısı ve kusma
- Karın ağrısı
- Nefes darlığı
- Kas ağrıları
- Bilinç bulanıklığı
- Göz ağrısı
- Işığa duyarlılık
- Gözlerde açık yara (kornea ülseri)
Tularemi Nasıl Teşhis Edilir?
Tularemi tanısı için öncelikle doktor tarafından hastanın muayenesi yapılır. Muayenede hastanın belirtileri, şikayetleri ve hastalığın etkilendiği bölgeler incelenir. Muayenenin ardından hastalığın kesin tanısı için bazı testler istenebilir.
Tularemi teşhisinde istenebilecek test yöntemleri şunlardır:
- Kan tahlili
- Biyopsi
- Burun veya boğaz sürüntüsü
- Plevral sıvı testi
Ayrıca pnömonik tularemi’nin meydana getirebileceği olası zatürre teşhisi için de göğüs röntgeni istenebilir.
Tularemi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tulareminin tedavisi, iğneyle (enjeksiyon) verilen veya ağızdan hap şeklinde alınan geniş spektrumlu antibiyotikleri içerir. Ciddi komplikasyonlar söz konusuysa başka tedavilere ihtiyacınız olabilir. Ancak tularemi hastalığının başlıca tedavisi antibiyotiktir. Hastalığın türü, belirtileri ve olası şiddeti düşünüldüğünde tularemi tedavisi vakit kaybetmeden yapılmalıdır.
Tularemi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Tularemi hastalığı nedir?
Tularemi hastalığı, hayvanlardan insanlara francisella tularensis adlı bakterinin vücuda girmesiyle geçen, nadir görülen ancak ateş, döküntü ve lenf bezlerinde şişme gibi belirtilere sebep olan zoonotik bir hastalıktır.
Tularemi bulaşıcı mı?
Tularemi hayvandan insana geçer ancak kişiden kişiye bir bulaşma söz konusu değildir. Bu sebeple tularemi hastalığına yakalanan kişilerin izole edilmesine gerek yoktur ancak kısa sürede tedavi edilmeleri gerekir.
Tularemi ne yapar?
Tularemi hastalığı kişide ateş, döküntü, lenf bezlerinde şişme, boğaz ağrısı, öksürük ve nefes darlığı gibi semptomlar ortaya çıkarır.
Tularemi hangi hayvandan bulaşır?
Tularemi genel olarak tavşanlar başta olmak üzere kemirgen hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalıktır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 21 Şubat 2024
Yayınlanma Tarihi: 12 Ocak 2024