Telogen Effluvium Nedir? Telogen Effluvium Neden Olur?

Telogen effluvium bir çeşit kafa derisi hastalığıdır. Telojen saç folikülünün dinlenme fazı olarak bilinir. Saçlar dinlenme aşamasına vaktinden önce girdiğinde incelmeye ve dökülmeye başlar. Bu dökülme beklenen saç dökülme oranı olan günde 125 kıldan fazla olduğundan saçların büyük bir kısmı kısa zamanda dökülebilir. Bu dökülme daha çok başın üst bölgesinde kendini gösterir. Kadınlarda daha çok görülen bu saç hastalığı, avuçla saç dökülmesi olarak da ifade edilir.

Telogen Effluvium Nedir?

Telogen effluvium, stres, hormonal değişim, ilaç kullanımı ve vücutta yaşanan bir değişiklik sonucunda kafa derisinde meydana gelen saç dökülmesi türüdür. Şiddetli şekilde saç dökülmesinin yanında saçta incelme de görülebilir. 3 aşamalı olan saç döngüsünde stres, hamilelik, yetersiz beslenme, kullanılan ilaçlar, hormonel değişiklikler, bazı hastalıklar gibi farklı sebeplerden kaynaklı değişiklik oluşur. Bu değişiklik de telogen effluvium’e sebep olur. Saç dökülmesi kendi başına bir şey ifade etmez. Tedavisi için dökülmeye neden olan durum ya da hastalıkları tedavi etmek gerekebilir. Geçici bir dökülme süreci olup tedavi sonrasında saçlar genellikle tekrar çıkar. 

Telogen Effluvium Neden Olur? 

Saçta büyüme (anajen), geçiş (katajen) ve dinlenme (telojen) aşaması olmak üzere 3 farklı aşama vardır. Normal şartlarda insanların saçlarının %15’i dinlenme aşamasındadır. Telogen eflluvium başladığında büyüme aşaması yavaşlar. Bunun anlamı ise geçiş aşamasına saçın daha az kılla geçecek olmasıdır. Böylece saç foliküllerinin sadece %30’u dinlenme aşamasına geçer ki bu saç dökülmesinin başladığı anlamına gelir. Bu durum kronik hale geldiğinde ise saçın dökülmesi 6 aydan fazla sürer. Saçlar gözle görülür şekilde incelir. Saç dökülmesinin bazı nedenlerini aşağıdaki gibi detaylandırmak mümkündür: 

• Şiddetli stres yaşanan dönemler, telogen effluvium için uygun ortam yaratır. Boşanma veya sevilen birinin kaybı, iş stresi gibi nedenlere bağlı olarak saç dökülmesi başlayabilir. Stresten saç dökülmesi stresli dönemden sonraki 2 ya da 4 yıl içinde gerçekleşir.  
• Çoğu kadının doğumdan birkaç ay sonra saç kaybetmesi de telogen effluvium olarak adlandırılır. Hamilelik sırasında saçlar daha fazla büyüse de doğumdan 3 ila 4 ay sonra meydana gelen hormonel değişiklikler saç kaybına sebep olabilir. 
• Özellikle yüksek ateşe sebep olan hastalıklar 2 –3 ay sonra saç dökülmesi olarak kendini gösterir. 
• Yetersiz beslenme ve anemi, saç dökülmesi olarak kendini gösterebilir. Protein, demir, çinko, B ve D vitaminlerinin ve temel besin eksikliği de telogen effluvium'e sebep olabilir. 
• Tiroidin aşırı(hipertiroidi) ya da yavaş(hipotiroidi) çalışması sonucunda vücutta telogen effluvium ortaya çıkabilir.
• Telogen effluvium'a sebep olan ilaç türleri arasında en bilineni kanser ilaçlarıdır. Bununla birlikte tansiyon ilaçları, antidepresanlar, antibiyotikler, beta-blokerler, retinoidler, ameliyat sırasında ve sonrasında kullanılan bazı ilaçlar da saç dökülmesine sebep olabilir. 
• Ani kilo kaybı genellikle anoreksiyada kendini gösterir. Vücut kilo kaybettiğinde yeterli besini alamadığı için saçlar dökülmeye başlar.
• Kadınlarda aşırı saç dökülmesi menopoza bağlı olabilir. Menopoz sırasında da vücutta bazı hormonal değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler de telogen effluvium’a neden olabilir.  
• Tiroit bezini etkileyen durumların yanı sıra bazı otoimmün hastalıkları da saç dökülmesine sebep olabilir. Bunlar arasında en bilineni alopesi areata'dır. Otoimmün hastalığı olarak bilinen bu hastalık türünde direkt saç kökü zarar görür. Kafa derisinde dökülme meydana gelebileceği gibi vücudun herhangi bir yerinde de yoğun tüy kaybı görülebilir. 
• Traksiyon alopesi olarak bilinen sıkı saç modelleri ve postiş kullanımı, erkek tipi kellik olarak bilinen ve hem kadınlarda hem de erkeklerde sık görülen androgenetik alopesi'nin de telogen effluvium’e sebep olabildiği söylenir. 
• Metal ile uzun süreli temaslarda metal toksitesinden kaynaklı saç dökülmeleri görülebilir.  

Telogen Effluvium Belirtileri Nelerdir?

Telogen effluvium belirtileri, kişide normalin dışında saç kaybı olarak kendini gösterir. Tararken ve yıkarken ele gelen saç miktarı artmaya başlar. Saç derisinde ve saçta gözle görülür incelme fark edilir. Saçlar kurur ve her tarandığında tarağa gelen saç miktarı artar. Yastıkta, banyoda her geçen gün artarak çoğalan saçlar saç kaybının habercisidir. Bununla birlikte saç derisi sağlıklı görünümdedir. Saç diplerinde kaşıntı ve yanma, ağrı veya pullanma görülmez. Telogen effluvium teşhisi ise oldukça kolaydır. Saç derisindeki kıllara yapılacak çekme testi ve yapılacak kan testi ile hastalık teşhisi konabilir. Sonrasında ise hastalığın altında yatan gerçek neden araştırılarak ona yönelik tedavi uygulanır.  

Telogen Effluvium Tedavisi Nasıl Olur?

Telogen eflluvium tedavisine başlayabilmek için öncelikle altında yatan nedeni bulmak önemlidir. Sebep bulunduktan ve tedavi edildikten sonra ise saç döngüsünün normale dönmesi beklenir.  

Nedene bağlı olarak tedavi şekilleri aşağıdaki gibidir:

• Nedeni stres ise stresi yönetmeyi öğrenmeye yardımcı olacak profesyonel destek almak. 
• Altında yatan sebep yetersiz beslenme ise beslenme eksikliklerini gidermeye yardımcı olacak bir diyeti doktor kontrolünde uygulamak. Et, yumurta, balık, baklagil, tahıl ürünleri ve fındık gibi protein açısından zengin besinleri diyete dahil ederek yeterli protein almak. 
• Demir açısından zengin gıdalar tüketmek. Demir eksikliği ve Telogen effluvium arasında bir bağlantı olduğu düşünülür. Kırmızı et, koyu yeşil yapraklı sebzeler, fasulye ve mercimek gibi baklagilleri tüketerek saç dökülmesinin önüne geçmeye yardımcı olabilmek de mümkündür. 
• Saç bakımı sırasında saç fazla ısıya maruz kaldıysa bu maruziyeti ortadan kaldırmak. 

Uygun tedavi uygulandığı takdirde saçların 3-4 ay içinde tekrar uzamaya başladığı görülür. Kafa derisinde yanma ve ağrı olması durumunda ise vakit kaybetmeden dermatoloji bölümden randevu almanızda fayda var. Bazı durumlarda ise dökülme hızı yavaşlar ancak tamamen ortadan kalkmaz. Örneklere bakıldığında telogen effluvium durumunda hastalarda kellik belirtileri görünse de saç kaybının %50’yi geçmediği söylenebilir.  

Telogen Effluvium Hakkında Sık Sorulan Sorular 

Telogen effluviumdan sonra saçlar uzar mı? 

Saç dökülmesi çevre, hormonel değişiklikler, hastalık, beslenme gibi farklı sebeplere bağlı olarak ortaya çıkar. Telogen effluvium genellikle geçici bir süreç olsa da 6 aya kadar uzayabilir. Saç dökülmesine sebep olan nedenler ortadan kalktıktan sonra saçlar yeniden uzamaya başlar.  

Genellikle vücudunuz fiziksel veya duygusal olarak stresli bir şey yaşadıktan birkaç ay sonra gerçekleşir. Ayrıca ani hormonsal değişikliklerden de kaynaklanabilir. Telogen effluvium nedeniyle saç dökülmesi genellikle geçicidir ve artık stresiniz olmadığında saçlarınız genellikle tedavi olmadan tekrar uzar. 

Telogen effluvium için hangi doktora gidilir? 

Telogen Effluvium için ilk gidilecek doktor dermatoloji uzmanıdır. Saç dökülmesine neyin sebep olduğu çeşitli testlerle tespit edilir. Bu testler arasında hastanın herhangi bir strese maruz kalıp kalmadığını öğrenmek için hayat hikayesi dinlenir. Fiziksel muayene ve saç çekme testi yapılır. Tüm bunlara ek olarak yapılan kan tahlilinde ise dökülmenin sebebinin herhangi bir patolojik durum olup olmadığı incelenir. Tüm veriler toplandıktan sonra ise tanı konularak tedavi yöntemi tespit edilir.  

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.