Tarsal Tünel Sendromu nedir? Belirtileri ve tedavisi

Ayak bileğinde sinir sıkışması olarak da tanımlanan Tarsal tünel sendromu (TTS), ayaktan geçen tibial sinirin hasarlandığı durumlarda ortaya çıkıyor. Ayak altında ağrı, yanma, karıncalanma ve hissizlik gibi belirtileri bulunan Tarsal tünel sendromu, ayağın kendisinden kaynaklanan sebepler gibi iç faktörlerden ya da yanlış ayakkabı seçimi gibi dış faktörlerden kaynaklanabiliyor. Cerrahi dışı ve cerrahi olmak üzere iki farklı tedavi yöntemi bulunan Tarsal tünel sendromu her yaşta görülebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Ercan Hassa,  Tarsal tünel sendromu ve tedavi yöntemleri ile ilgili bilgi verdi.

Tarsal tünel sendromu nedir?

Tarsal tünel sendromu, kısaca ayakta ortaya çıkan sinir sıkışması olarak tanımlanır. Ayağın bir takım besleyici damarları ve sinirleri bulunmaktadır. Tibial sinir, ayak bileğinde bulunan sinirlerden biridir ve özellikle ayağın duyu hissini alır. Tibial sinir, ayak bileğindeki kemik ve bağlardan oluşan bir geçit olan tarsal tünelinden geçer. Bazı sebeplerden dolayı bu tünellerde daralma meydana gelmesi bu sinirlerin bası altında kalmasına neden olarak bazı şikayetlerin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Tarsal tünel sendromu (TTS), hasarlı veya sıkıştırılmış bir tibial sinir olduğunda ortaya çıkan bir durumdur. Tarsal tünel sendromu her yaştan insanı etkileyebilir.

Tarsal tünel sendromu nedenleri nelerdir?

Tarsal tünel sendromu, tibial sinirine bir şey zarar verdiğinde ortaya çıkar. Tarsal tünel sendromunun nedenleri ayağın kendisinden kaynaklanan (iç faktörler) ve çevreden (dış faktörler) kaynaklanan faktörler olmak üzere ikiye ayrılır.

İç faktörler ( intrinsing): Ayağın kendisinden kaynaklanan sebeplerdir. Bunların arasında en sık karşımıza düz ayaklar ve yüksek kemerler, gangliyon kistleri, tendon problemleri, varisli damarlar, kireçlenmeye bağlı ayakta kemik oluşumları, ayak tabanında görülen yağ bezeleri, tümörler, hipotiroidizm, diyabet veya artrit gibi sistemik hastalıklar ve sinir kılıfı kökenli daralmalar çıkar.

Dış faktörler: Gündelik kullanım için seçilen ayakkabılar, ayağa alınan travmalar ve darbeler, cerrahi sonrası skar oluşumu ve ayak anotomisindeki bozukluklar başlıca nedenleri oluşturur.

Tarsal tünel sendromu belirtileri nelerdir?

Tarsal tünel sendromu sinir ağrısı belirtilerine neden olur. En sık belirtisi ayakta ağrı ve hissizliktir. Bu hissizlikler ara sıra ve ayak tabanında karşımıza çıkarken, ağrı durumu yanıcı batıcı tarzda olup uzun süre ayakta durmak ve uzun süre yol yürümekten de kaynaklanabilir. Ayrıca ayak kaslarında zayıflık da belirtiler arasında yer alır.  Semptomlar her bireye bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Bazı insanlarda semptomlar yavaş yavaş ilerlerken, bazılarında ise çok ani şekilde başlayabilir. Ağrı ve diğer semptomlar genellikle fiziksel aktivite ile şiddetlenir. Ancak durum uzun süredir devam ediyorsa, bazı insanlar geceleri veya dinlenirken bile ağrı veya karıncalanma hissedebilir.

Tarsal tünel sendromunun tanısı nasıl konulur?

Tarsal tünel sendromunun tanısı için öncelikle uzman hekim tarafından fiziki muayene gerçekleştirilir. Bu fiziki muayenede yere basarken ayaktan geçen sinir üzerinde hassasiyet oluşması, ayağın düztaban olup olmadığına bakılması, ayak bileği hareketlerinin ağrılı olması, ayrıca uygulanan kompreson testinde özellikle Tarsal tünel denilen sinirin geçtiği bölgeye uygulanan basınç sonrası oluşan ağrı bu hastalığın tanısının konulmasına yardımcı olmaktadır. Bunun dışında basarak çekilen ayak Röntgeni ve yumuşak doku problemlerini gösterebilen MR gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılarak tanı konulur. Bununla birlikte EMG testi yapılır ve bu test ile bölgeyi besleyen sinir aktivitesindeki azalma tanı konulmasına yardımcı olur. Ayrıca şikayetlerin daha önceden var olması tanı konulmasında uyarıcı olmalıdır.

Tarsal tünel sendromunun tedavisi nasıl uygulanır?

Tarsal tünel sendromunun tedavisi cerrahi ve cerrahi dışı yöntemler olarak ikiye ayrılır.

1-Cerrahi olmayan tedaviler: Cerrahi dışı yöntemlerde genellikle antienflamatuar ilaçlar ve bazen antidepresan ilaçlar kullanılabilir. Ayakkabı değişimi ve bazı durumlarda kısa bacak ortezleri tedavide kullanılabilmektedir. Ancak bunların kullanımları sınırlıdır. Bununla birlikte aşağıda yapılan uygulamalar da şikayetlerin azaltılmasına deste olabilmektedir.

Dinlenme: Bir süre boyunca ayağı kullanmadan ya da fazla yormadan dinlenmek bir yandan iyileşmeyi hızlandırabilirken diğer yandan daha fazla yaralanmanın önlenmesini sağlayabilir.

Buz uygulaması: Günde birkaç kez 20 dakikaya kadar buz paketlerinin ayağa uygulanması şişliği ve ağrıyı azaltabilir.

Sıkıştırma ve yükselme: Ayak bileğinin etrafına destekleyici bir elastik bandaj ve destek katılabilir. Ayrıca ayağın kalp hizasının üstünde tutulması semptomları azaltabilir

Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar: İbuprofen gibi reçetesiz satılan NSAID'ler ağrı ve iltihabı azaltabilir.

Braketler, alçılar veya ateller: Kullanılabilecek alçı veya ateller, sinir iyileşmesi için ayağın sabit tutulmasını sağlayabilir.

Ortez: Kişiye özel ayakkabı ekleri (ortez) kullanılabilir. Ortez, ayağın düzgün bir kemer korumasına yardımcı olabilir. Bu pozisyon sinir sıkışmasına neden olan hareketleri azaltır.

Steroid enjeksiyonları: Ağrı ve iltihabı azaltmak için oral steroidler veya steroid enjeksiyonlar kullanılabilir.

2-Cerrahi yöntemler: Cerrahi olmayan tedavileri denedikten sonra TTS semptomları hala şiddetliyse, uzman hekim ameliyat önerebilir Cerrahi tedavinin amacı, içinden sinirin geçtiği Tarsal tünel adı verilen yapının gevşetilmesi prosedürüdür. Cerrahi dışı tedavilere 3 ile 6 ay arasında yanıt vermeyen olgularda cerrahi gevşetme düşünülmelidir. Genel anestezi altında yapılan cerrahi 35-40 dakikalık bir işlem ile ayak tabanında çok büyük olmayan bir kesi yardımıyla bölgeye ulaşılarak gerekli gevşetmelerin yapıldığı bir operasyondur. Sinirin tam gevşediği teyit edildikten sonra işleme son verilir. Teknik olarak hasta açısından da doktor açısından da uygulaması son derece kolay ve son derece yüz güldürücü bir yöntemdir. Cerrahi sonrasında hastalar erken dönemde hareket etmeye başlayabilir. Cilt iyileşene kadar üstüne kısmı yük verilir, cilt iyileştikten sonra tam yük verilerek yaklaşık 10 gün ile 2 hafta arası dinlenmeden sonra ağrısız bir şekilde yürümeleri sağlanır. İşe başlamak isteyen hastalar 2 haftadan sonra bunu çok rahatlıkla gerçekleştirebilir.

Tarsal Tünel Sendromu İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Tarsal tünel sendromu önlenebilir mi?

Tarsal tünel sendromunu önlemenin kesin bir yönetim bulunmamaktadır. Günlük yaşam tarzı değişiklikleri ile ve risk faktörlerinin azaltılması ile bu hastalığın önlenmesinde önemlidir.

Aşırı yaralanmalardan kaçınmak için egzersizler arasında dinlenilmesi, uygun ayakkabı seçimlerinin yapılması, ayakların ve ayak bileklerinin düzenli olarak gerilmesi, travma ve darbelerden kaçınılması Tarsal tünel sendromu geliştirme riskini azaltabilir. Ama bir takım faktörler önlenebilir faktörler arasında yer almamaktadır.

Tarsal tünelinde hangi sinir sıkışır?

Tarsal tünelde “Tibial” adı verilen sinirin ayak altından geçen kısmı sıkışır.

Tarsal tünel sendromu kimlerde görülür?

Tarsal tünel sendromu risk faktörü görülen tüm bireylerde bu hastalık görülebilir

Tarsal tünel sendromunun risk faktörleri nelerdir?

Tarsal tünel sendromunun risk faktörleri arasında uygunsuz ayakkabı seçimi ve kullanımı, ayağa alınan travma öyküsü, ayakta şekil bozuklukları, daha önceden geçirilmiş cerrahi öykü ve sistemik hastalıklar bulunur.  

Tarsal tünel sendromu tedavi edilmezse ne olur?

Tarsal tünel sendromu daha çok sinir üzerine bası oluşturan ve daha çok bulgularının ve şikayetlerinin duyusal olduğu bir hastalık durumudur. Dolayısıyla tedavi edilmediği zaman hastanın ayağında ağrı ve hissizlik durumu kalıcı hale gelebilir. Bu kalıcı olan durum tedavi edilse bile geri dönüşümsüz bir hal alabilir. Yürümekte, egzersiz yapmakta veya günlük aktivitelerin gerçekleştirilmesinde zorluklar yaşanabilir.

Tarsal tünel sendromu evde tedavi edilebilir mi?

Cerrahi dışı olan tedavi modelleri, ayakkabı değişikliği yapılması gibi uygulamalar 3-6 ay boyunca uygulanabilir. Cerrahi yöntemler hastaneye başvurulması önerilir.

Tarsal tünel sendromu tedavisi ne kadar sürer?

Cerrahi dışı yöntemler 3-6 ay aralığında sürmektedir. Bunlardan fayda görmeyen hastalara ise cerrahi uygulanır. Cerrahi sonrası ayaktaki yara iyileşme dönemi 10-14 gün devam eder. Hastanın ayağındaki şikayetlerinin ortadan kalkması ise şikayetlerin geçmişine bağlı olarak genelde erken dönemde gerçekleşir.

Tarsal tünel sendromu için ne zaman ameliyat düşünülebilir?

Cerrahi dışı tedavi modellerine ve hayat tarzı değişikliklerine rağmen rahatlamayan hastalarda 3-6 aylık süre sonunda cerrahi tedavi düşünülmelidir.

Tarsal tünel sendromu ile karıştırılan hastalıklar var mıdır?

Bursit, plantar fasit ve tendinit gibi diğer sinir sıkışıklığı problemleri ile karışabilen bu hastalığın tanısı; uygun muayene, görüntüleme ve sinir testi sonuçları ile deneyimli bir ortopedi hekimi tarafından konulabilir. Böylece tam anlamıyla yapılacak çok yönlü bir değerlendirme sonucunda diğer rahatsızlıklarla karıştırılmasının önüne geçilebilir.

Tarsal tünel sendromu tedavisinde nelere dikkat edilmelidir?

Tarsal tünel sendromu tedavisinde temel hedef uygun tanı konularak,  altta yatan faktörün ortadan kaldırılmasıdır. Bu amaçla tedavi planının multifaktöriyal olarak çizilmesi ve tanıya yönelik yapılacak cerrahi ve cerrahi dışı tedavilerin uygunluğu esas yol göstericidir.