Silikozis Nedir? Silikozis Belirtileri ve Tedavisi

Silikozis, kum, toprak, granit ve doğal olarak oluşan maddelerde bulunan bir mineral olan küçük silika parçacıklarının solunması ile meydana gelen ve akciğer dokusunun sertleşmesine neden olan akciğer hastalığıdır. Bu silika parçacıklarına çok fazla maruz kalmak pulmoner fibrozis olarak bilinen kalıcı akciğerde yara oluşumuna neden olur. Silikozis hastalığına müdahale edilmediği durumlarda nefes darlığı ve öksürük gibi belirtiler görülebilir. Bu hastalık genellikle iş ortamında kaynaklı olarak ortaya çıkar.

Silikozis Nedir?

Silikozis, çok küçük silika (SiO2) parçacıklarının fazla miktarda solunmasından kaynaklı olarak ortaya çıkan özellikle inşaatlarda, seramik yapımında ya da madencilik gibi işlerde çalışan kişileri etkileyen bir akciğer hastalığıdır. Öksürük, iltihaplanma ve fibrozis semptomlarıyla ortaya çıkarak ilerlediği durumlarda risk oluşturan silikosiz, meslek hastalığı olarak da bilinir. Bu üç belirtinin görülmesi pnömokonyoz adı verilen bir grup hastalığını tanımlanmaktadır. Bu durum genellikle işle ilgili ortaya çıkarak çok fazla toz solunmasından kaynaklanır.

Silikozis Belirtileri Nelerdir?

Silikoz hastalığının inatçı öksürük, nefes almada zorluk ve nefes darlığı, gibi bronşit benzeri semptomlar görülür.

Silikozis hastalığında ortaya çıkabilen belirtiler genel olarak şunlardır:

• Nefes darlığı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Zayıflık
• İstenmeyen kilo kaybı
• Hırıltı
• Göğüste ağrı
• Aniden ortaya çıkan ateş
• Şişmiş bacaklar
• Mavi dudaklar

Silikozisin Türleri Var Mı?

Silikozis üç şekilde ortaya çıkarak kişiyi etkileyebilir. Bunlar şu şekilde sıralanır:

Kronik silikozis: Bu türün oluşması için 10 yıldan daha uzun süreler toza maruz kalınması gerekir. Toz içerisinde yer alan silika miktarı da önemli bir faktördür. Kronik silikozisin, basit silikoz ve ilerleyici masif fibroz olmak üzere iki formu bulunur.

Subakut silikozis: Hızlandırılmış silikoz olarak da adlandırılan bu silikozis türü, iki ila beş yıl gibi daha kısa bir sürede ortaya çıkarak kişinin etkilenmesine neden olur.

Akut silikozis: Bu türde ise, birkaç ay gibi kısa bir süre boyunca büyük oranda silikadan oluşan parçacıklara yoğun bir şekilde maruz kalınması durumunda görülür.

Silikozis Kimleri Etkiler?

Silikozis, çoğunlukla yapılan iş ile ilgili ortaya çıkar. Belli sektörlerde çalışan kişiler bu durumda daha fazla etkilenebilir. Silikozis hastalığını tetikleyen ve oluşmasına neden olan kişiler şöyle sıralanır:

• Madencilik ve taş ocakçılığında çalışanlarda
• İnşaat, inşaat ve yıkım işlerinde olanlarda
• Taş tezgah imalatı da dahil olmak üzere taş işleriyle ilgilenen kişilerde
• Çömlekçilik, seramik ve cam yapımda çalışanlarda
• Kumlama, dökümhane işi ile ilgilenen kişilerde görülebilir.

Silikozis Neden Olur?

Silikozis hastalığı, çok küçük olarak yer alan kristalli silikon dioksitlerine ya da silika tozlarına maruz kalınmasından dolayı ortaya çıkar. Maruz kalınma süresine göre de değişik formlarda incelenir. Tozlarla yoğun bir şekilde çalışıldığı ya da bulunulduğu ortamda soluk alıp verme sırasında akciğerlere silika tozları girerek hava yollarında yer bulur. Tozlar, yerleştiği hava yolunda zamanla hasar oluşturarak yaralara neden olur.

Silikozis Teşhisi

Uzman doktor semptomların olduğu kişinin tıbbi geçmişini göz önünde bulundurarak fizik muayene yapar. Silikozise neden olduğu bilinen bir işte çalışılıyorsa ne kadar süredir çalışıldığı önemli olacaktır. Daha sonrasında doğru teşhis için uzman doktor sizden şu testleri isteyebilir:

• Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması
• Solunum fonksiyon testi
• Bronkoalveolar lavaj (BAL)
• Akciğer biyopsisi

Silikozis Tedavisi Nasıl Olur?

Silikozis tedavi edilmez fakat yönetilebilir bir hastalık türüdür. Silikozis hastalığının tedavisi için şu yöntemlerden yararlanabilirsiniz:

• Sigarayı veya tütün ürünlerini kullanmayı bırakın
• Kişisel koruyucu ekipman kullanın veya iş değiştirin
• Hava akışını iyileştirmek için bir astım tedavisinde de kullanılan bronkodilatör kullanın
• Solunum yollarınızı korumaya yardımcı olmak için grip ve zatürre aşıları yaptırın
• Oksijen takviyesi alın

Silikozis Hakkında Sık Sorulan Sorular

Silikozise Yakalanma Riskimi Nasıl Azaltılabilir?

Silikozis hastalığının yol açtığı riskli mesleklerden kaçınamadığınız durumlarda uygun kişisel koruyucu ekipmanı kullanarak ve işyeri güvenliği politikalarına uyarak riski azaltmak mümkündür.

Silikozis İlk Nerede Bulundu?

Silikozis hastalığı, dünyada ilk kez 2004 yılında Türkiye'de ortaya çıktı.

Silikozis Hastalığı Hangi Mesleklerde Görülür?

Silikozis, silika (SiO2) adı verilen tozların uzun süreler solunmasından kaynaklı olarak gelişen bir meslek hastalığıdır. Özellikle zımpara işleri, seramik, porselen ve kaolin işleri, mermer ve granit işleri, metal döküm işleri, kumaş aşındırma işlerinde çalışanlarda görülür.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.