Seboreik Dermatit Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Seboreik dermatit, saç derisi başta olmak üzere, yüz ve göğüs gibi yağ bezlerinin bulunduğu cilt yüzeylerinde sarı renkte yağlı kepekler ve pullu döküntüler ile karakterize kaşıntılı deri hastalığıdır. Kepek, ciltte yer alan kırmızı pullar, kızarıklık ve iltihaplı kıl kökleri seboreik dermatit belirtileri arasında yer alır. Seboreik dermatit pek çok etkene bağlı olarak gelişebilir.

Seboreik Dermatit Nedir?

Seboreik dermatit, özellikle kafa derisinin etkilendiği ancak yüz ve vücut kıvrımları gibi yağ bezlerinin yoğun olduğu yerlerde meydana gelen ve sık rastlanan inflamatuar bir deri hastalığıdır. Cilt yüzeyinde pul pul dökülmeye, sarımsı ve yağlı kepeklenmeye ve kaşıntıya neden olur. Genellikle sebore yani yağlı cilt zemininde gelişir ve aktif olarak burun kenarlarında, kaşlarda, sırtın ortasında, kulak ya da vücut kıvrımlarında görülür. Seboreik dermatit olduğu durumda cildin en üst tabakası kalınlaşır, deri kurur, pul pul olur ve dökülür. Toplumda görülme sıklığı % 5 oranındadır. Vücudun yağlı bölgelerinde görülen hastalık saçlı ve kıllı bölgelerde tutulum yapar ve yerleştiği bölgeye göre görüntüsü değişebilir.

Seboreik Dermatit En Sık Kimlerde Görülür?

Seboreik dermatit, bebeklik döneminden başlayarak yetişkinlere kadar herkeste görülebilen bir cilt problemidir. Bebeklik ve erişkin şeklinde ayrılan 2 tip seboreik dermatit vardır. Bebeklik tipi seboreik egzama sıklıkla ilk üç ayda başlayıp bir yaş civarında gerilebilir.  Erişkinlerde ise genellikle ergenlikten sonraya ortaya çıkar. Erkeklerde kadınlara oranla daha sık rastlanır. En sık yağlı cilt yapısı olanlarda seboreik dermatit sıklıkla görülür.

Seboreik Dermatit En Çok Hangi Bölgelerde Görülür?

Seboreik dermatit bebekler ve erişkinlerde farklı bölgelerde ortaya çıkabilir. Bebeklik tipi seboreik dermatitte saçlı deri tutulumu, gövde tutulumu görülür. Saçlı deride kalın, sarı ve yağlı kabuklanma şeklinde konak olarak da bilinen kepeklenmeler yapar. Vücutta ise kol, dirsek, diz ve boynun katlantı yerlerinde seboreik dermatit görülebilir.

Erişkinlerde ise seboreik dermatit görülme bölgesi saçlı deri, yüz ve gövde tutulumu olmak üzere ayrılır. Seboreik dermatit daha çok saçlı ve kıllı deri bölgelerinde tutulum yapar. Yüzde; daha çok kaşlar, burun kenarları, yanaklar, kulak içleri ve kulak arkalarında görülür. Kaşlar ve kirpiklerde kepeklenme yapabilir. Erkeklerde sakal bölgesinde kıl kökü iltihabı şeklinde görülebilir. Vücutta ise göğüs altları ve ortası, göbek deliği, seyrek olarak da koltuk altı ve kasık bölgesinde ortaya çıkabilir.

Seboreik Dermatitin Belirtileri Nelerdir?

Seboreik dermatit belirtileri, saç derisinde, sakalda ve bıyıklarda kepek, kabuklu yağlı cilt parçaları, kırmızı döküntü ve kaşıntı şeklinde ortaya çıkar. Bebeklik ve erişkin dönemlerde farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Seboreik dermatitin belirti ve semptomları genellikle stres, yorgunluk veya mevsim değişikliği ile alevlenme eğilimi gösterir.

Seboreik dermatit hastalığının en yaygın görülen belirtileri şöyle sıralanabilir:

Bebeklik dönemi seboreik dermatit belirtileri

• İlk ayında saçlı deride kalın, sarı, yağlı kepek
• Kulak kıvrımları, yüz, büklüm yerleri ve gövdede kızarık, yağlı görünümlü kepek
• Vücutta dirsek diz gibi kıvrım yerlerinde ise kızarık üzeri pullu lezyonlar

Bebeklik tipi seboreik egzama sıklıkla ilk üç ayda başlayıp bir yaş civarında geriler. Saçlı deride çıkan türüne halk arasında konak denir. Konak, kalın, sarımsı renkte kabuklar yapar ama saç kaybına neden olmaz. Seboreik dermatit ayrıca bebeklerde boyun, kol ve bacak katlantı yerlerini tutabilir.

Erişkin tipi seboreik dermatit belirtileri

• Kaşıntı
• Saçlı deri, kulak arkası bölge, burun kenarları, kaşlar, göğüs ön yüz, sırt ortası ve kıvrım bölgelerinde kızarık bir cilt
• Sarımsı ve yağlı bir kepeklenme
• Güneş hassasiyeti
• Seboreik dermatit, saç derisinde kabuklanma ve kepeklenme
• Yanma hissi
• Cilt kuru olsa da yağlı bir görüntüsü olması

Pitriyazis sikka denilen kuru, kaşıntılı ve iltihapsız kepeklenmeler şeklinde başlayabilir. Bu seboreik dermatitin en erken belirtisidir. Tedavi edilmezse zamanla yayılarak pitriyazis amiantase denilen saçlı deriye yapışık sarımsı ve beyaz kepeklenmelere dönüşebilmektedir.

Seboreik Dermatit Nedenleri Nelerdir?

Seboreik dermatit, Malassezia mayasının büyümesi nedeniyle özellikle saç derisini etkileyen, yüz veya göğüs gibi büyük yağ bezlerinin bulunduğu bölgelerini de etkileyebilen kırmızı, pullu ve kaşıntılı egzama türüdür. Nedenleri, stres, genetik faktörler, hormonlardaki artış, iltihaplanma, mevsim koşulları ve yağlı cilt yapısıdır.

En sık görülen seboreik dermatit nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Herkesin cildinde bulunan ancak bazı insanlarda aşırı büyüyen bir maya türü olan Malassezia
• Androjen hormonu düzeyinde artış
• Artmış cilt lipitleri seviyesi
• Enflamatuar bir reaksiyon
• Aile geçmişinde dermatit öyküsünün olması
• Duygusal stres
• Soğuk ve kuru iklim
• Yağlı cilt
• Alkol bazlı losyonların kullanılması
• Biotin, çinko ve B6 vitamini eksiklikleri
• Rosacea, sedef hastalığı ve akne dahil diğer cilt bozukluklarının geçmişi

Parkinson hastalığı, AIDS ve ruhsal bozukluklar gibi bazı hastalıklar, bağışıklık baskılayıcı ilaçlar ve alerjik bir bünye de seboreik dermatitin nedenleri arasında yer alır. Bebeklik çağı seboreik dermatiti geçici bir hastalıkken, erişkin tipi seboreik dermatit kalıcı ve kendini tekrar eden bir hastalıktır.

Seboreik Dermatit Tedavisi Nasıldır?

Seboreik dermatitin oluştuğu bölgeye göre farklı tedavi yöntemleri uygulanması gerekir. Kafa derisinde yer alan tedavisinde hastalık hafif seyrediyorsa antiseboreik yani yağlanma karşıtı şampuanlar yeterli olabilir. Bebeklerde seboreik dermatit tedavisinde basit önlemler yeterli gelirken, erişkinlerde cilde zarar vermeyen sabunlar, kremler, nemlendiriciler önerilebilir. Seboreik dermatitin tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir:

Bebeklerde seboreik dermatit tedavisi

Bebeklerde saç derisinde ortaya çıkan konaklar yaygın olarak görüldüğünde bile bebe yağları sonrası şampuanla yıkama yeterli olur. Zeytinyağı ile konaklara masaj yapılabilir. Çok dirençli olgularda hafif etkili kortizonlu ilaçlar kullanılabilir. Bebeklerde yüksek etkili kortizonlu kremlerinin kullanılmasından kaçınılmalıdır.

Erişkinlerde seboreik dermatit tedavisi

Erişkinlerin egzama tedavisinde başlangıç olarak sebum kontrol altına alınmalıdır. Uzman hekimin önerdiği ilaçların yanı sıra, atak sıklığını azaltmak, deriyi güçlendirmek amacıyla cilt bariyerine zarar vermeyen sabunlar, kremler, nemlendiriciler önerilmektedir. Tedavide genel yaklaşım lezyonları ve fungal kolonizasyonu (mantar çoğalımını) baskılamak, seboreik dermatitin görüldüğü bölgede ikincil enfeksiyonlara karşı önlem almaktır. Seboreik dermatitin yapısal bir özellik olduğu, tekrar edebileceği ve seboreik dermatitten korunmanın yolları hastaya anlatılmalıdır.

Kafa derisinde seboreik dermatit tedavisi

Seboreik dermatinin saçlı derideki tedavisinde hastalık hafif seyrediyorsa antiseboreik yani yağlanma karşıtı şampuanlar yeterli olabilmektedir. Bunlar seboreik dermatit şampuanı olarak da bilinmektedir. Seboreik dermatit şampuanı önerisi kişiye özel olarak mutlaka doktor tarafından verilmelidir. Skumları yumuşatmak amacıyla salisilik asit kullanılabilir. Yerel tedavide kortikosteroidli krem ve losyonlar yararlıdır. Mantar önleyici ilaçlar da seboreik dermatite karşı kullanılmaktadır.

Yüzde seboreik dermatit tedavisi

Yüz bölgesinde hafif etkili kortizonlu kremler, vücutta ise orta ve yüksek etkili kortizonlu kremler kullanılmalıdır. Dermatit kremleri de mutlaka doktor tarafından önerilmelidir. Kortizon içeren ilaçların kullanım sürelerinin 1 haftayı geçmemesi gerekmektedir. Egzama belli dönemlerde tekrar edebilen bir rahatsızlıktır bu yüzden bir dermatoloji uzmanına danışmadan kortizon içeren kremlerin kullanımından mutlaka kaçınılmalıdır. Seboreik dermatitte hijyen önemlidir, bakteriyel enfeksiyonların gelişme riski yüksek olduğunda sık yıkanmak gerekmektedir. Aşırı terlemeden, sentetik kumaşlı giysilerden ve bu giysilerin yaratacağı sürtünmelerden kaçınılmalıdır.

Seboreik Dermatit Evde Bakım Nasıl Olur?

Uzman hekimin önerdiği ilaçların yanı sıra, atak sıklığını azaltmak, deriyi güçlendirmek amacıyla cilt bariyerine zarar vermeyen sabunlar, kremler, nemlendiriciler önerilmektedir. Seboreik dermatitin yapısal bir özellik olduğu, tekrar edebileceği ve seboreik dermatitten korunmanın yolları hastaya anlatılmalıdır. Seboreik dermatitte hijyen önemlidir, bakteriyel enfeksiyonların gelişme riski yüksek olduğunda sık yıkanmak gerekmektedir. Aşırı terlemeden, sentetik kumaşlı giysilerden ve bu giysilerin yaratacağı sürtünmelerden kaçınılmalıdır.

Seboreik Dermatit Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Nelerdir?

Seboreik dermatit tedavisinde yüz bölgesinde hafif etkili kortizonlu kremler, vücutta ise orta ve yüksek etkili kortizonlu kremler kullanılmalıdır. Dermatit kremleri de mutlaka doktor tarafından önerilmelidir.

Seboreik dermatinin saçlı derideki tedavisinde hastalık hafif seyrediyorsa antiseboreik yani yağlanma karşıtı şampuanlar yeterli olabilir. Bunlar seboreik dermatit şampuanı olarak da bilinir. Seboreik dermatit şampuanı önerisi kişiye özel olarak mutlaka doktor tarafından verilmelidir. Skumları yumuşatmak amacıyla salisilik asit kullanılabilir.

Yerel tedavide kortikosteroidli krem ve losyonlar yararlıdır. Mantar önleyici ilaçlar da seboreik dermatite karşı kullanılmaktadır. Kortizon içeren ilaçların kullanım sürelerinin 1 haftayı geçmemesi gerekir. Egzama belli dönemlerde tekrar edebilen bir rahatsızlıktır bu yüzden bir dermatoloji uzmanına danışmadan kortizon içeren kremlerin kullanımından mutlaka kaçınılmalıdır.

Seboreik Dermatit Hakkında Sık Sorulan Sorular

Seboreik dermatit yasak yiyecekler nelerdir?

Seboreik dermatit olan kişiler yağlı besinlerden uzak durmalı ve kızarmış yiyecekler tüketmemeleri gerekir. Bunun yanında trans yağ oranı yüksek olan besinleri de günlük beslenme rutininden çıkarmaları önemlidir. Bu yiyecekler tüketildiği durumda seboreik dermatit belirtileri artarak şiddetlenebilir.

Seboreik dermatit hastaları nasıl beslenmeli?

Seboreik dermatit hastaları çok yağlı ve işlenmiş besinleri tercih etmemelidir. Probiyotik içeren besinler, taze sebze ve meyveler tüketilmelidir.

Seboreik dermatit kalıcı mı?

Ataklar ve iyileşmelerle seyreden, tekrar eden bir hastalıktır. Seboreik dermatit tamamen iyileşmez ama düzenli tedavilerle kontrol altına alınabilmektedir. Seboreik dermatitte ilaç tedavilerinin yanında cilt bakımı da çok önemlidir.

Seboreik dermatit bulaşıcı mı?

Seboreik dermatit kendi kendini sınırlayan yani yayılma özelliği göstermeyen, konvansiyonel tedavilere yanıt veren, ancak tekrarlarla seyreden bir hastalıktır. Bulaşıcı bir hastalık değildir. Yaz mevsimlerinde düzelme, bahar ve kış mevsimlerinde tekrar etme eğilimindedir.

Seboreik dermatit yüzde sivilce yapar mı?

Seboreik dermatit genellikle yüzde sivilce yapmaz. Yüzde sıklıkla burun kenarları, yanaklar, kulak içleri ve kulak arkalarında görülmektedir. Cildin en üst tabakası kalınlaşır, deri kurur, pul pul olur ve dökülür. Kızarıklıkla seyreden kaşıntılı bir hastalıktır.

Seboreik dermatite ne iyi gelir?

Saçta seboreik dermatit hafif seyrediyorsa yağlanma karşıtı şampuanlar yeterli olabilmektedir. Uzman bir hekimin önerdiği düzgün ve doğal içeriğe sahip şampuanlar kullanılmadır. Yine dermatoloji uzmanın uygun gördüğü kortikosteroidli krem ve losyonlar da yararlıdır. Mantar önleyici ilaçlar da saçta seboreik dermatite tedavisinde kullanılabilmektedir.

Seboreik dermatit hangi vitamin eksikliğinde görülür?

Biotin, çinko ve B6 vitamini eksiklikleri de seboreik dermatit oluşumuna neden olabilmektedir. Seboreik dermatit iklimsel değişikliklerden etkilenen bir hastalıktır.

Seboreik dermatit genetik mi?

Ailesel yatkınlık yani genetik yatkınlık seboreik dermatitin nedenleri arasında bulunmaktadır.

Seboreik dermatit saç döker mi?

Seboreik dermatit, saç derisinde kabuklanma ve kepeklenme şeklinde ortaya çıkmaktadır. Normal bir kepeklenme ile karıştırılmamalıdır. Bu tabloda kabuklanma fazladır, saç derisi kızarık ve kaşıntılıdır. Kepekler kalın yapıdaysa ve uzun süre kalırsa saç köklerinin beslenmesini bozarak dökülmeye neden olabilir.

Seboreik dermatit kaş döker mi?

Seboreik dermatit daha çok saçlı ve kıllı deri bölgelerinde tutulum yapmaktadır. Kaşlar, kirpikler, erkeklerde sakal ve bıyıklarda kepeklenme yapabilir. Kıl köklerini etkilediği için bu bölgelerde dökülmeler görülebilir.

Seboreik dermatitte hangi şampuanlar tercih edilmeli?

Seboreik dermatitte; antiseboreik (yağlanmayı ortadan kaldıran) ve antifungal (mantar önleyici) şampuanlardan yararlanılır. Piyasada çok fazla ürün bulunduğundan mutlaka bir dermatoloji uzmanının önerdiği alerjik reaksiyon göstermeyecek, düzgün içerikli şampuanlar tercih edilmelidir.

Seboreik dermatitte hangi bitkisel yağlar kullanılabilir?

Özellikle saçlı deride kalın kepekler varsa yumuşatma amaçlı tıbbi yağlar kullanılabilir. Zeytinyağı, çay ağacı yağı ve hodan (boraj) yağı kullanılabilir. Ardıç katranı da kullanılan bitkisel çözümler arasında bulunmaktadır. Bu bitkisel seçenekler de yine mutlaka bir dermatoloji uzmanına danışılarak kullanılmalıdır.

Hangi hastalıklarda seboreik dermatit görülür? 

Parkinson hastalığı, AİDS ve ruhsal bozukluklar, kolesterol yükseklikleri, kullanılan bazı ilaçlar sebebiyle seboreik dermatit görülebilmektedir. Biotin, çinko ve B6 vitamini eksiklikleri de seboreik dermatit oluşumuna neden olabilmektedir.

Seboreik dermatit hangi hastalılarla karışmaktadır?

Erişkinlerde seboreik dermatit; sedef, yüzeyel mantar hastalıkları ve gül hastalığıyla karışabilmektedir. Bebeklik çağında görülen seboreik dermatit ise atopik egzama ve bez bölgesinde görülen egzamayla ve candida denilen cilt mantarıyla karışmaktadır.

Yüzde seboreik dermatit hangi bölgelerde görülür?

Yüzde seboreik dermatit daha çok saç çizgisi, kaşlar, kaş araları, burun kenarları, yanaklar, kulak içleri ve kulak arkalarında görülmektedir. Kaşlar ve kirpiklerde kepeklenme,  yanaklar ve burun kenarlarındaki kızarıklıklar yapabilmektedir. Erkeklerde sakal bölgesinde kıl kökü iltihabı şeklinde görülebilmektedir.

Saçta seboreik dermatit tedavisi nasıldır?

Saçta seboreik dermatit hafif seyrediyorsa yağlanma karşıtı şampuanlar yeterli olabilmektedir. Mutlaka uzman bir hekimin önerdiği düzgün ve doğal içeriğe sahip şampuanlar kullanılmadır. Yine dermatoloji uzmanın uygun gördüğü kortikosteroidli krem ve losyonlar da yararlıdır. Mantar önleyici ilaçlar da saçta seboreik dermatite tedavisinde kullanılabilmektedir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.